การจัดการสุขภาพชุมชน จากกรณี ชิคุนกุนยา

ผู้ที่อยู่ในแวดวงสุขภาพของภาคใต้ ทราบกันดีว่าสัปดาห์ที่ผ่านมา ปลัดกระทรวงสาธารณสุขให้มีการควบคุมโรคไข้ปวดข้อยุงลาย ทั้ง 14 จังหวัดภาคใต้  ภายใน 90 วัน จึงเกิดศูนย์ปฏิบัติการควบคุมยุงลายขึ้น (รายละเอียด http://www.chikungunya.org/ )โดยกำหนดให้สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดตรังเป็นศูนย์บัญชาการ

โดยอาศัยมาตรการ "3 วัน 3 สัปดาห์ 3 เดือน ใต่ร่วมใจขจัดภัยไข้ปวดข้อยุงลาย" ใช้กลวิธี 3 ร. " รบรุก รบเร็ว รบแรง" หมายถึง  3 วันรบรุก  3 สัปดาห์รบเร็ว 3 เดือนรบแรง

กลวิธีรบรุก เปลี่ยนการตั้งรับตามสถานพยาบาลเป็นการุกค้นหาข้อมูลผู้ป่วยโดยการผนึกกำลัง อสม.เต็มพื้นที่ค้นหาผู้ป่วย รายงานศูนย์ปฏิบัติการระดับตำบล ป้องกันการแพร่เชื้อจากผู้ป่วย ภายใน 3 วัน

เขียนมาถึงตรงนี้ ผู้เขียนเองในฐานะผู้ขับเคลื่อนงานของศูนย์ปฏิบัติการระดับอำเภอ นึกย้อนไปถึงเมื่อหลายวันก่อนที่จะรับนโยบายจากศูนย์ฯภาคใต้ ได้เข้าไปในพื้นที่หมู่ที่ 4 บ้านหูนบ ตำบลโคกเจริญ ..ที่ทางเจ้าหน้าที่สาธารณสุขผู้รับผิดชอบขอปรึกษาว่าจะจัดการปัญหาอย่างไรดี... จึงมีโอกาสเข้าไปร่วมเวทีจัดการความรู้และแลกเปลี่ยนข้อมูล/ข่าวสารระหว่างชาวบ้าน เครือข่ายสุขภาพชุมชนและหน่วยงาน  พบว่าสอดคล้องกับนโยบายของศูนย์ฯมากที่สุด  อสม.เป็นสือกลางส่งต่อข้อมูลให้เจ้าหน้าที่ของเรา ทำให้มองเห็นภาพการเกิดโรคที่ชัดเจน จากภาพเดิมที่แพทย์ไม่ (กล้า) รายงานการวินิจฉัย  อยู่ในข่าย " ประชาชน(คนป่วย)รู้ว่าป่วย แต่เจ้าหน้าที่ไม่รู้ว่ามีผู้ป่วย" การระบาดอย่างรวดเร็วจึงเกิดขึ้นจากที่คนป่วยไม่ได้ป้องกันตนเองต่อการแพร่กระจายเชื้อ

เมื่อได้เห็นการจัดการสุขภาพ(การเจ็บป่วย)ครั้งนี้และต่อยอดด้านการจัดการความรู้เรื่องนี้ให้ชุมชน จากการที่มีผู้นำชุมชนมีความมุ่งมั่น น่าชื่นชมและยกย่องเป็นอย่างยิ่ง จึงอยากเอ่ยนาม "พี่ธี" หรือผู้ใหญ่สุธี คำเลี้ยง  และ "พี่ธา"  ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 4 บ้านหูนบ ตำบลโคกเจริญและรองประธาน อบต. สองศรีพี่น้องที่มองเห็นปัญหา ทุกข์-สุขของชาวบ้าน พร้อมที่จะเดินร่วมทางสู่จุดมุ่งหมายเดียวกันเช่นทุกครั้งที่ผ่านมา และขอขอบคุณ อสม.ของหมู่บ้านที่เข็มแข็งเป็นพลังสำคัญของชุมชนต่อการจัดการสุขภาพ

ชุมชนมีความเป็นอิสระ  หากชุมชนได้เรียนรู้ด้วยตนเอง มีรับรู้ข้อมูล ข่าวสารที่ถูกต้อง มีฐานคิดใกล้เคียงกัน ...ภาพการพึ่งตนเองก็ชัดเจน ไม่เลือนลาง...ต้องอำพรางตนเองด้วยม่านของคำว่า "ระบบ" การทำงาน (....)

[น้องนัท]

สวัสดีค่ะ

• ประทับใจค่ะ
• ข้อคิด..ชุมชนมีความเป็นอิสระ  หากชุมชนได้เรียนรู้ด้วยตนเอง มีรับรู้ข้อมูล ข่าวสารที่ถูกต้อง มีฐานคิดใกล้เคียงกัน ...ภาพการพึ่งตนเองก็ชัดเจน ไม่เลือนลาง...ต้องอำพรางตนเองด้วยม่านของคำว่า "ระบบ" การทำงาน
• ระบบ..ทำให้สูญเสียสิ่งดี ๆ ไปมากมายแล้วค่ะ

[วอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei--]

สวัสดีครับ คุณ อรทัย ไปถึงโคกเจริญแล้วบ้านผมคงเป็นกันแล้วที่บ้าน ควน บ่อแสน เพราะอยู่ไกล้กัน เห็นด้วยกับปรธโยคตอนจบ ชุมชนต้องจัดการตนเอง เพื่อพี่น้องของเรา ไม่ต้องห่วงเรื่องระบบ

[อรทัย]

ตอบ น้องนัท ค่ะ

• ทึ่งกับความคิดของน้องนัท ค่ะ เมื่อดูรูปก็ยังเห็นเป็นน้องเล็กๆ แม้จะสะท้อนความเห็นด้วยข้อความไม่ยาวนักแต่มองเห็นถึงการมีความคิดอ่านที่น่าทึ่งที่เดียว
• ก่อนตอบ คห. ก็เลยตามเข้าไปถึงบล็อคของหนู ยิ่งได้เห็นการเขียนเรื่องเล่าที่มีสำนวน ถ้อยคำสวยงาม สละสลวย อ่านง่าย และเข้าใจง่าย หนูเขียนได้ดีมาก ชื่นชมถึงอาจารย์ของหนูด้วยค่ะ
• ขอบคุณค่ะที่แวะมาเยี่ยมและร่วมคิดเห็น หนูเป็นเด็กดี น่ารักมากค่ะ

[Boo]

สวัสดีค่ะพี่อรทัย

ชื่นชม มาเป็นกำลังใจให้ค่ะ

อ้ะ พี่สุธี รุ่นพี่รร. ปูเองนิ

ทำงานหนัก รักษาสุขภาพค่ะ

[อรทัย]

สวัสดีค่ะ บังหีม

• ขอบคุณค่ะ ที่เข้ามาทักทาย
• ใช่แล้วค่ะ บ้านควน บ่อแสน พี่น้องที่นั่นเราคุ้นเคยกันดีค่ะ เดี๋ยวนี้ความใกล้ไกลตามระยะทางของพื้นที่ไม่สำคัญเท่ากับการไป มาหาสู่กันสะดวก รวดเร็ว ตลอดเวลา นะคะ โคกเจริญกับบ้านควนแม้จะคั่นด้วย ตำบลทับปุด แต่คนเป็นพี่น้องกันไปมาหากันตลอดเวลา เรื่องนี้เป็นปัจจัยแรกของการระบาดอย่างรวดเร็วของโรคชิคุนกุนยา จากที่หนึ่งไปอีกที่หนึ่ง ค่ะ เพียงแต่ให้ชาวบ้านเข้าใจว่าจะทำอย่างไรเราจึงจะไม่แพร่เชื้อสู่คนอื่น หรือที่อื่นและจะทำอย่างไร เราจะปลอดภัยที่จะเป็นผ่ายรับ
• บังหีมคะ เพื่อดูแลพี่น้องคนบ้านควน ดิฉันไปมาแล้วค่ะที่บ้านควนเมื่อวันศุกร์ที่ 26 มิย. หลังจากที่เข้าไปบ้านหูนบ โคกเจริญในวันที่ 24 มิย.  ได้เข้าไปที่มัสยิด ในวันนั้นตอนเที่ยง เพราะบ่ายโมงพี่น้องบ้านควนเข้าพีธีละหมาดวันศุกร์ ไปกับน้องที่สถานีอนามัย เนื่องจากทราบว่าหลายคนกังวลกับการป่วยด้วยโรคนี้ พอเข้าไปก็พบกับทีมตำรวจค่ะ เพราะวันนั้นเป็นวันต่อต้านยาเสพย์ติดโลกด้วยค่ะ ก็ได้พบปะ พูดคุยเรื่องนี้กับพี่น้องชาวบ้านควน หลังจากที่ท่านรองผู้กำกับฯ สารวัตรและทีมงานตำรวจ ได้พูดคุยเรื่องปัญหายาเสพย์ติดแล้ว ท่านโต๊ะอิหม่ามซึ่งครั้งแรกคิดว่าเป็นผู้เฒ่า แต่ที่ไหนได้ท่านยังอายุน้อยอยู่เลย ท่านใจดีและเห็นความสำคัญของปัญหาความเจ็บปว่ยของชาวบ้านนะคะ ยังบอกไว้ว่ามีอะไรจะช่วยกันเสมอค่ะ
• บังหีม คงคิดถึงพี่น้องที่บ้านควนสินะคะ 

[อรทัย]

สวัสดีค่ะ น้องปู

• ขอบคุณค่ะที่มาเป็นกำลังใจ ตอนตอบน้องปูนี่ ขณะนี้พี่อยู่ สำนักงานค่ะ แม้เขาจะประกาศให้วันนี้เป็นวันหยุด แต่ภาระงานที่ต้องจัดการก็ไม่สามารถละเลยได้
• น้องปู กับพี่สุธี ผู้ใหญ่บ้านหูนบ เป็นรุ่นพี่ รุ่นน้องโรงเรียนไหนเอ่ย พี่เขาเป็นผู้ใหญ่บ้านที่ใจดีมากๆค่ะ
• ดีใจที่ได้ทักทายกันค่ะ

[ก้ามปู]

สวัสดีคะพี่อรทัย

การเปิดเผยข้อมูลเป็นเรื่องสำคัญในการจัดการนะคะ

ชิคุนยังไม่หาย หวัดใหญ่2009 ก็เคลื่อนตัวเข้ามาเรื่อย ๆ ปูยังนั่งนึกอยู่เลยคะ ว่าเข้าเมืองก็หวัดใหญ่ เข้าป่า ก็ชิคุน สู้ๆ คะ

[ชายขอบ]

สวัสดีครับคุณอรทัย

• เข้ามาอ่านไปทีนึงแล้วแต่รับทำ Reading List เลยไม่ได้ตอบไว้
• อยากแลกเปลี่ยนว่าแท้จริงแล้วชุมชนเขาอิสระ 100% นะครับ น่าเสียดายที่มีอีกเยอะมากเหมือนกันได้สูญเสียสิ่งนี้ไป
• มองว่าหากเรานำพาความรู้ สัญญาณเตือนภัย หรือข่าวสารใหม่ ๆ ไปให้เขา หรือจะพัฒนาเป็นให้เขามีความสามารถหาสิ่งนี้ได้เอง ก็จะสุดยอด แล้วให้เขาได้จัดการความรู้นั้นเอง ผมมองว่าชุมชนจะปลอดภัย และน่าจะยั่งยืนด้วยนะครับ

[อรทัย]

สวัสดีค่ะ น้อง ก้ามปู

• ขอบคุณค่ะ ที่มาให้กำลังใจ
• เป็นเช่นที่น้องปูบอกจริงๆค่ะ ทุกๆคนควรจะรู้ว่าไปที่ไหน เมื่อไร ควรจะป้องกันตัวเองจากโรคที่กำลังระบาดอย่างไร
• พี่เองเป็นคนนำทีม SRRT ที่ไหนเกิดโรคเราไปที่นั่น เพื่อดูแลเขา ช่วยเหลือป้องกันและควบคุมโรค จึงต้องป้องกันตัวเองตลอดเวลา ที่สำคัญสุขภาพตัวเอง ออกกำลังกาย ทานอาหารและพักผ่อน อย่างหลังนี่ขาดๆอยู่ค่ะ
• ขอให้น้องมีสุขภาพดีนะคะ

 

[อรทัย]

สวัสดีค่ะคุณชายขอบ

• ขอบคุณค่ะที่เข้ามามีความเห็นไว้ให้ ได้เรียนรู้เรื่องนี้ที่คุณเขียนไว้เยอะพอสมควร
• เมื่อเราได้เรียนรู้ชุมชน ช่วยเติมเต็มส่วนที่ขาด ทิ้งประเด็นให้ชุมชนเรียนรู้เอง การพึ่งพาตนเองด้วยหลักของความพอเพียง และเกื้อกูลกันคือความอิสระของชุมชน
• ขอบคุณค่ะ

[Boo]

สวัสดีค่ะพี่อรทัย เอ หรือรุ่นเดียวกันซะแล้วสิคะ อิ อิ ถ้าพี่อรเรียกพี่ธี

ว่าพี่เหมือนกันเพราะพี่สุธี เรียนรุ่นเดียวกับพี่ชายปู ที่รร.สมัยประถมฯ ค่ะ ...

ตั้งใจว่าสวัสดีปีใหม่ คุณความดีงามอันใดขอดลบันดาลให้พี่อรทัยและครอบครัว มีความสุข ตลอดปี และตลอดไป ค่ะ