การวิจัยเชิงปฏิบัติการในระดับไร่นา
ในปี 2552 นี้ สำนักงานเกษตรจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ได้มอบหมายให้ผู้เขียนรับผิดชอบงานวิจัยภายใต้การดำเนินงานศูนย์เรียนรู้การเกษตรพอเพียง นับว่าเป็นภารกิจที่ท้าทายและน่าเรียนรู้ไปพร้อมๆ กัน ดังนั้นผู้เขียนจึงได้เริ่มดำเนินการตามลำดับขั้นตอนดังนี้
- เริ่มจากการระดมความคิดกับหัวหน้าฝ่ายยุทธศาสตร์และสารสนเทศ และนักวิชาการส่งเสริมการเกษตรที่รับผิดชอบโครงการศูนย์เรียนรู้การเกษตรพอเพียง ในระดับจังหวัด เพื่อคัดเลือกศูนย์เรียนรู้ฯ ที่จะทำการศึกษาวิจัย ในที่สุดก็มีมติเป็นเอกฉันท์ว่าควรเลือกศูนย์เรียนรู้ฯ บ้านคลองอ้อม ตำบลเขาน้อย อำเภอปราณบุรี เพราะศูนย์ฯ แห่งนี้มีการดำเนินการแบบบูรณาการและถือว่าประสบผลสำเร็จสามารถเป็นแบบอย่างได้ในระดับหนึ่ง การบูรณาการของศูนย์แห่งนี้ก็คือบูรณาการหลายกิจกรรมเข้าไว้ด้วยกัน ได้แก่ วิสาหกิจชุมชน เครือข่ายกลุ่มผู้ปลูกผักปลอดภัยจากสารพิษ และศูนย์เรียนรู้ฯ อ่านรายละเอียดเกี่ยวกับศูนย์เรียนรู้แห่งนี้เพิ่มเติมได้ที่ http://gotoknow.org/blog/sansanee/236720
ศูนย์เรียนรู้การเกษตรพอเพียงบ้านคลองอ้อม
- จากนั้นหาแนวร่วม เป็นทีมวิจัย โดยนักวิชาการส่งเสริมการเกษตรในฝ่ายยุทธศาสตร์และสารสนเทศ ทุกคน ( 5 คน) เป็นทีมวิจัย และให้นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรในอำเภอปราณบุรีแสดงความจำนงค์เข้าร่วมเป็นทีมวิจัยซึ่งมีผู้ร่วมทีมวิจัยจากอำเภอปราณบุรี อีก 5 คน
- ประชุมทีมวิจัยเพื่อเตรียมงาน ในวันที่ 6 พฤษภาคม 2552 ซึ่งสรุปผลการประชุม ได้ดังนี้
1. กำหนดหน้าที่และความรับผิดชอบของทีมวิจัย โดย นายศักดา วงษ์สนิท หัวหน้าฝ่ายยุทธศาสตร์และสารสนเทศ เป็นหัวหน้าทีมวิจัย นายอาคมเด็ดรักษ์ทิพย์ เกษตรอำเภอปราณบุรี เป็นที่ปรึกษาการวิจัย ส่วนเจ้าหน้าที่ในทีมก็เป็นผู้ร่วมสังเกตการณ์และบันทึกข้อมูล ซึ่งวิสาหกิจชุมชนเกษตรกรผู้ปลูกผักบ้านคลองอ้อม เป็นผู้ให้ข้อมูลและร่วมดำเนินการ
นายศักดา วงษ์สนิท หัวหน้าทีมวิจัย
2. กำหนดรูปแบบการวิจัย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ซึ่งการเก็บข้อมูลมีทั้งการเก็บข้อมูลมือสอง และการ Focus Group
3. วิเคราะห์สถานการณ์และปัญหา เพื่อกำหนดหัวข้อการวิจัย โดยปัญหาที่ต้องการศึกษาวิจัย คือ " จะทำอย่างไรให้วิสาหกิจชุมชนเกษตรกรผู้ปลูกผักบ้านคลองอ้อม เป็นศูนย์เรียนรู้การเกษตรพอเพียงที่มีประสิทธฺภาพ" จึงกำหนดหัวข้อการวิจัย ว่า " การเพิ่มประสิทธฺภาพการดำเนินงานศูนย์เรียนรู้การเกษตรพอเพียง ปี 2552 กรณีศึกษา : วงิสาหกิจชุมชนเกษตรกรผู้ปลูกผักบ้านคลองอ้อม ตำบลเขาน้อย อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์"
4. กำหนดวัตถุประสงค์การวิจัย ดังนี้
1) เพื่อศึกษาสภาพการปลูกผักของวิสาหกิจชุมชนเกษตรกรผู้ปลูกผักบ้านคลองอ้อม ตำบลเขาน้อย อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
2) เพื่อศึกษาการดำเนินงานศูนย์เรียนรู้การเกษตรพอเพียงของวิสาหกิขชุมชนเกษตรกรผู้ปลูกผักบ้านคลองอ้อม ตำบลเขาน้อย อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
3) เพื่อศึกษาแนวทางเพิ่มประสิทธิภาพการดำเนินงานศูนย์เรียนรู้การเกษตรพอเพียงบ้านคลองอ้อม ตำบลเขาน้อย อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
5. กำหนดแผนการปฏิบัติงาน ดังนี้
1) จัดเวทีเรียนรู้ในกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเกษตรกรผู้ปลูกผักบ้านคลองอ้อม ครั้งที่ 1 ในวันที่ 3 มิถุนายน 2552 เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจกับกลุ่ม วิเคราะห์สถานการณ์ของกลุ่มเพื่อหาปัญหาและความคาดหวังของกลุ่ม จากนั้นกำหนดเป้าหมายการดำเนินงาน เพื่อนำแนวทางไปปฏิบัติ
2) จัดเวทีเรียนรู้ ครั้งที่ 2 ในวันที่ 24 มิถุนายน 2552 เพื่อสังเกตการณ์ดูความก้าวหน้าจากการนำแนวทางไปปฏิบัติ ตลอดจนปัญหาอุปสรรคที่พบ
3) ประชุมทีมวิจัยและผู้แทนกลุ่มวิสาหกิจชุมชนฯ ในวันที่ 29 มิถุนายน 2552 เพื่อสรุปข้อค้นพบจากการวิจัย และแนวทางพัฒนา
4) จัดพิมพ์ผลงานการวิจัยเผยแพร่ให้เสร็จสิ้นภายใน 15 สิงหาคม 2552
ซึ่งขณะนี้ทีมวิจัยได้ดำเนินการตามแผน และจะนำผลการจัดเวทีครั้งที่ 1 มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในครั้งต่อไปค่ะ
ความเห็น (6)
สวัสดีครับ
- เป็นการเก็บรวบรวมข้อมูลเพื่อการส่งเสรืมและพัฒนา
- ดีกว่าทำไปหน้า..ไม่เหลียวแลหลัง
- ขอบคูณมากครับ
- ทำการวิจัยเพื่อแก้ไขปัญหาเกษตรกร
- ตีโจทย์ให้แตก เก็บข้อมูล และหาแนวทางพัฒนา
- นำไปส่งเสริมและพัฒนาเกษตรกรต่อไป
- ขอบคุณค่ะ พี่เกษตรยะลา
เป็นกระบวนการที่น่าสนใจครับ แวะมาเยี่ยม
ผมกำลังทำวิจ้ยและพัฒนากิจกรรม กศน.ในพื้นที่ในหมู่บ้านนำร่องเศรษฐกิจพอเพียงอยู่เหมือนกัน งานวิจัยของท่านน่าสนใจมาก กรุณาเนื้อหาอย่างต่อเนื่อง อยากเห็นสิ่งที่เป็นนวัตกรรมในงานวิจัยด้านนี้ครับ ขอให้ท่านประสบความสำเร็จครับ
สวัสดีค่ะอาจารย์กู้เกียรติ ขอบคุณที่เข้ามาเยี่ยมค่ะ
- สวัสดีค่ะคุณอดิสอน
- ตอนนี้ขั้นตอนการทำงานวิจัยชิ้นนี้ อยู่ในขั้นสุดท้ายคือสรุปและพิมพ์เป็นรูปเล่มค่ะ จะนำเสนอกระบวนการตามลำดับในครั้งต่อไปค่ะ
- ขอบคุณค่ะ