การพัฒนาที่ยั่งยืน
ศิลาอ่านหนังสือเล่มหนึ่งมาน่าสนใจค่ะ ชื่อเรื่อง “การพัฒนาที่ยั่งยืน” (Sustainable Development) โดยพระพรหมคุณากรณ์ (ป.อ. ปยุตโต) …เรียนตามตรงว่าช่วงนี้เวลามีค่ามาก การเลือกอ่านหนังสือสักเล่ม จะต้องคิดแล้วคิดอีกว่าอ่านไปเพื่ออะไร…หนังสือทุกเล่มมีคุณค่ามีความหมาย แต่ที่ตั้งคำถามในใจนี้ ก็เพื่อจัดลำดับความสำคัญก่อนหลังประกอบกับการใช้เวลาที่เพียงพอเพื่อการไตร่ตรองความรู้ที่ได้จากหนังสือเล่มนั้นค่ะ
หากอ่านเพื่อความบันเทิง…เราเครียดและต้องการผ่อนคลายใช่หรือไม่
หากอ่านเพื่อเพิ่มพูนความรู้…เราจะนำไปใช้ประโยชน์อะไรในตอนนี้
คำตอบสำหรับการอ่านหนังสือ “การพัฒนาที่ยั่งยืน” ก็คือจะนำมาปรับใช้ในชีวิตประจำวันของตัวเองค่ะ…และเห็นว่าน่าจะมีประโยชน์แก่กัลยาณมิตร จึงนำมาเล่าสู่กันฟัง
หนังสือเล่มนี้มีความลึกซึ้งอย่างมากมีทั้งหลักธรรม และหลักเศรษฐศาสตร์แทรกซึมเกือบทุกถ้อยคำ โดยเฉพาะบางประเด็นมีความเป็นนามธรรมที่ยากแก่การอธิบายให้เห็นภาพ จึงขอกล่าวเฉพาะประเด็นที่เป็นรูปธรรมและนำมาปฏิบัติได้
ศิลาอ่านพบประเด็นเรื่องการเสพบริโภคสิ่งต่าง ๆ มีอยู่ 2 ประเภท ได้แก่ การเสพบริโภคด้วยตัณหา กับการเสพบริโภคด้วยปัญญา
การเสพบริโภคด้วยตัณหาดูเหมือนว่าสังเกตเห็นได้ไม่ยาก ตัวอย่างเช่น
การทานอาหารเพราะรสชาติอร่อย มีราคาโดยไม่คำนึงคุณค่าทางอาหาร
การซื้อของมียี่ห้อเพื่ออวดโชว์กัน (มานะ) ซื้อสิ่งของฟุ่มฟื่อยมาใช้สอยโดยไม่จำเป็น
การเสพบริโภคด้วยปัญญาโดยใช้โยนิโสมนสิการ คือการกินพอดี การบริโภคพอดี เรียกว่า โภชเนมัตตัญญุตา โดยตั้งอยู่บนฐานของการพิจารณารู้ถึง คุณค่าแท้-คุณค่าเทียม
การเสพบริโภคด้วยปัญญาดังกล่าวข้างต้นนี้ สำหรับศิลาแล้ว เป็นเรื่องที่อยู่ภายในของแต่ละบุคคล เปรียบเสมือนการปฏิบัติธรรมในชีวิตประจำวันของแต่ละบุคคลว่าขณะที่จะเสพบริโภคนั้น ได้ผ่านการไตร่ตรองอย่างแยบคายแล้วหรือยัง
เพื่อให้เห็นภาพของการเสพบริโภคเช่นว่านี้ขอยกตัวอย่างที่ปรากฎในหนังสือเล่มนี้ดังนี้ค่ะ
พระสูตรท่านเล่าไว้ว่า พระเจ้าแผ่นดินชื่อพระเจ้าอุเทน ตอนนั้นไม่ค่อยนับถือศาสนาพุทธ คราวหนึ่งมีการถวายผ้าจีวรให้แก่พระอานนท์ตั้ง 500 ผืน พระเจ้าอุเทนคงทรงคิดว่าพระนี้โลภ จะเอาไปทำไมตั้งมากมาย จึงตรัสถามพระอานนท์ว่า
ผ้านี้ท่านจะเอาไปทำไมมากมาย ท่านจะปฏิบัติอย่างไรกับผ้าเหล่านั้น
พระอานนท์ก็ทูลตอบว่า
จะนำไปแจกจ่ายให้แก่พระที่ขาดแคลนผ้า
พระอุเทนก็ตรัสถามต่อไปว่า
เมื่อได้ผ้าใหม่มาแล้ว ผ้าเก่าท่านจะทำอย่างไร
พระอานนท์ก็ทูลตอบว่า
ผ้าเก่าที่เลิกห่มแล้ว ก็เอาไปทำเป็นผ้าดาดเพดาน ถ้ามันเก่าขึ้นไปอีกท่านก็เอาไปใช้เป็นผ้าปู ผ้าห่อของอะไรต่ออะไรเรื่อยไป จนกระทั่งในที่สุดก็เป็นผ้าขี้ริ้ว
ต่อจากผ้าขี้ริ้ว พระอานนท์ยังไม่หยุด ท่านจะเอาไปบดตำ สมัยก่อนเขาใช้ผสมดินดังที่อินเดียปัจจุบันก็ยังใช้อยู่ คือเอาดินเป็นส่วนผสมแล้วก็ทาฝาผนัง
พระเจ้าอุเทนได้ทรงฟังคำชี้แจงก็ทรงเลื่อมใสว่า
พระอานนท์มีความคิดประหยัดดีเหลือเกิน ไม่ใช่จะฟุ่มเฟือย ก็เลยถวายผ้าจีวรเพิ่มขึ้นอีก อันนี้เป็นตัวอย่างของ reuse คือการรู้จักใช้สิ่งที่ใช้แล้วให้เป็นประโยชน์ต่อไปอีก
หลังจากอ่านเรื่องนี้แล้วศิลาจะซื้อหรือบริโภคอะไรก็แล้วแต่ จะสังเกตตัวเองอย่างมีสติ...พิจารณาถึงคุณประโยชน์ที่จะได้…ฟังดูเหมือนง่ายนะคะ …หลายครั้งเลยค่ะที่ต้องต่อสู้ระหว่างธรรมะกับอธรรมในใจ ของบางอย่างเราอยากได้มาก มองแล้วมองอีก เพ่งพิจารณาคุณค่าและมองกลับมาดูความอยากของตนเองหลายครั้งหลายครา…ก้าวเท้าออกมาจากร้านแล้ว ใจยังโหยหา…จึงกำลังฝึกฝนตนเองอย่างค่อยเป็นค่อยไปอยู่ค่ะ…
ข้อค้นพบที่ได้จากการอ่านหนังสือนี้นอกจากทำให้ศิลาพยายามฝึกสติในการเสพบริโภคแล้ว ยังมองเห็นว่าการพัฒนาที่ยั่งยืน สุดท้ายแล้วก็เป็นเรื่องของภายในเราเอง ธรรมชาติของเรา เราสามารถ "รู้" และ "ละ" ได้ หรือ ดัดธรรมชาติของเราให้ไปในทางที่ถูกที่ควรได้
หากนำไปปฏิบัติได้จริง การเป็น "หนี้" ในครัวเรือนก็ลดลง ส่งผลดีต่อสังคมโดยรวมค่ะ
กัลยาณมิตรท่านใดอ่านแล้ว มีความเห็นว่าอย่างไร แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันได้นะคะ
ขอบพระคุณที่มาแวะมาเยี่ยมเยียนค่ะ
ศิลาขอเพิ่มเติมข้อมูล หากกัลยาณมิตรท่านใดสนใจตัวอย่างการเสพบริโภคด้วยปัญญา (ปัญญาปฏิบัติตัวจริงเสียงจริง) แวะไปอ่านได้ตาม link ต่อไปนี้ค่ะ
- http://gotoknow.org/blog/wasawatdeemarn/265341
เรื่อง "รถยนต์" เครื่องวัดหน้าตาและฐานะทางสังคมของครูมหาวิทยาลัย จาก Blog “บันทึกความดี..ความคิดชั่ว” โดยท่านอาจารย์ wasawat deemarn
ความเห็น (16)
เจริญพร โยมศิลา
อาตมาได้อ่าน เรื่องเมื่อเราลองงดซื้อ จากนิตยสารสรรสาระ
ผู้เขียนบอกว่า คนส่วนใหญ่มีสิ่งของมากมายเกินความต้องการอยู่แล้ว
และสิ่งของส่วนมากแล้วมักซื้อเก็บไว้เป็นที่ระลึกโชว์เพื่อนๆ
ยุคนี้อาตมาเห็นว่าเราๆท่านๆต่างตามกระแสบริโภคนิยมกันอย่างไม่ลืม
หูลืมตา ทีวีก็โฆษณาแต่สินค้าตลอด 24 ชั่วโมง
เจริญพร
ตัวอย่าง รียูส เรื่องพระอานนท์ ดีมากเลยคะ ขอบคุณคะ
- กราบนมัสการพระคุณเจ้าพระปลัด
เจ้าค่ะ จริงอย่างที่ท่านบรรยายธรรมมาค่ะ ขอน้อมรับไปปรับใช้ ให้มีสติรู้ตัวขณะเสพบริโภคค่ะ
ผมว่าเราถูกล้างสมองโดยโทรทัศน์ด้วยส่วนหนึ่ง
อยากให้บริษัทโฆษณารับทำ สปอตชุดนี้ แทน โฆษณารักแร้ขาว จังเลยครับ
- ได้อ่านหนังสือเล่มนี้แล้ว
- ชอบมาก
- มีหลายอย่างเอาไปทดลองปฎิบัติแล้ว
- อยากมีโอกาสได้แลกเปลี่ยนพูดคุยกันบ้างจัง
- อย่าลืมชวนคนที่ทำให้ผมประหลาดใจไปด้วย
- ว่าแต่ว่า
- ช่วงนี้หายไปไหนหนอ
- ไม่เขียนบันทึกเลย
- ขอบพระคุณคุณดอกแก้ว
ที่แวะมาอ่านค่ะ เห็นด้วยอย่างยิ่งค่ะ ตัวอย่างการ reuse ของพระอานนท์ในพุทธกาลเป็นสิ่งที่เราควรยึดเป็นแบบอย่างในการดำเนินชีวิตเสพบริโภคค่ะ - ศิลาแวะไปเยี่ยมบ้านแล้วนะคะ จึงได้ตอบเม้นทฺ์นี้ช้า
- กรณีที่ศิลามีเวลาไม่มากนัก จะเลือกไปเขียนเม้นท์ที่บ้านกัลยาณมิตรก่อนที่จะตอบในบันทึกตัวเอง แต่ช้าเร็วก็จะตอบอย่างตั้งใจทุกท่านค่ะ
- เรียนท่านอาจารย์หมอเติมศักดิ์
จับคู่เปรียบเทียบได้เห็นภาพมากค่ะ อิอิ
- สวัสดีค่ะท่านอาจารย์ขจิต
โอ้โห อ่านเรื่องยาก ๆ แบบนี้ด้วยเหรอคะ ... ศิลาอ่านแบบเลือกประเด็นที่สนใจอ่าน ไม่ได้อ่านทั้งเล่มนะคะ อ่านไปอ่านมา ก็โดนใจเรื่องที่นำเสนอนี่แหละค่ะ เห็นว่านำมาใช้ในชีวิตประจำวันได้ดี เพราะบางคร้้งก็ขาดสติค่ะ เห็นเงินมันเหลือ อิอิ (ล้อเล่น) จริง ๆ แล้วไม่ควรค่ะ ถึงเงินมีจ่าย ก็ควรจ่ายให้เป็น - อยากให้กัลยาณมิตรหลายท่านอ่านหนังสือเล่มนี้จัง ไม่อยากเล่ามากเพราะเราก็ไม่ได้รู้ดีอะไร อยากให้อ่านกันมากกว่า อ่านแล้วจะได้ปฏิบัติกันค่ะ
- อยากเจอกันแล้วเหรอคะ ศิลาก็อยากเจอค่ะ แต่เป็นผู้หญิงก็เลยสงวนท่าทีไว้ค่ะ 555
- ท่านอาจารย์ขจิตคิวแน่นเอี๊ยดเลย... ว่างเมื่อไหร่ มาเคาะประตูบอกดีกว่าค่ะ ศิลาไม่ค่อยเดินสายไปไหนไกล
- หากนัดเจอเมื่อไหร่ นัดคนเดียวได้เจอเบิ้ลหรือทริปเปิ้ลด้วยน๊า..คุ้มนะคะ...อีกคนเขาไม่ค่อยลงแล้วค่ะ กำลังทำคดีสำคัญอยู่ค่ะ เพื่อประเทศชาติ ปล่อยเขาไปก่อน
สวัสดีค่ะ
เริ่มเห็นคุณค่าการบริโภคแบบพอเพียงเมื่อ 4-5 ปีที่ผ่านมา
คิดและมีสติก่อนซื้อบริโภค...ดีจริงๆค่ะ
ขอบคุณบันทึกดีมีประโยชน์
สวัสดีค่ะอาจารย์ศิลา
ขอบคุณที่นำเรื่องที่อ่านมา สรุปให้อ่านเข้าใจง่ายๆขึ้นนะคะ
ขอบคุณความพอเพียง
- การคิดอย่างสติก่อนเสพบริโภค เป็นเรื่องที่ดีมากค่ะ คุณ mena
เหมาะกับเราคนไทยที่น้อมนำเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ กรณีที่เสนอนี้ เป็นเรื่องภายในของเราที่เกื้อหนุนกันค่ะ - ดีใจมากค่ะที่คุณ mena ได้นำแนวคิดนี้มาใช้นานแล้ว มีอะไรดี ๆ มาแลกเปลี่ยนเป็นประสบการณ์กันด้วยนะคะ ศิลาอยากได้ตัวอย่างเยอะๆ ค่ะ จะได้เป็นประโยชน์แก่เด็ก ๆ ที่จะดูผู้ใหญ่เป็นตัวอย่างด้วยค่ะ
- ขอบพระคุณค่ะ
สวัสดีค่ะ
- แวะมาทักทายค่ะอาจารย์
- ขอแสดงความยินดีกับรางวัลสุดคะนึงนะคะ
- มีความสุขวันหยุดนะคะ
สวัสดีครับอาจารย์ ตามปกติจะไปคุยกับเพ็ญอย่างน้อยเดือนละครั้ง..คุยเรื่องสัพเพเหระ..สิ่งที่ถามไถ่ทุกครั้งที่ไปพบคือ ยังบันทึกรายจ่ายอยู่หรือไม่..ได้ความว่ายังบันทึกอยู่ทุกวัน...(จดทุกครั้งที่จ่าย..ถ้าไม่จดก็คงลืม )......หวังว่า เมื่อนำมาทบทวนคงจะทำให้ " รู้ " และ " ละ "..ได้ตามที่อาจารย์ว่า ครับผม
- สวัสดีคุณศิลา
- ทุกวันนี้สังคมเต็มไปด้วยบริโภคนิยม โดนมอมเมาทางสื่อต่าง ๆ จนคนไทยหมดแรง สิ่งดี ๆ ของไทยก็ไม่นิยมกัน โดยเฉพาะหลักธรรม การสัมมนาของหน่วยงานจะจัดหัวข้อธรรมะในหลักสูตร ยังยาก นำแต่ทฤษฎีนอกมาทั้งนั้น
- ขอบคุณ
- สวัสดีค่ะ พี่แดง
คิดถึงจังค่ะแล้วจะไปเยี่ยมนะคะ
สวัสดี ครับ คุณ sila
หนังสือเล่มนี้...ผมไม่เคยอ่าน
แต่ได้อ่านภาษาที่คุณ sila ถ่ายทอดแล้ว
รู้สึกถึงการพัฒนาที่ยั่งยืน ผ่านตัวคุณ sila
....ตระหนักเพิ่มขึ้น รู้เพิ่มขึ้น....
ที่สำคัญจะนำไปประยุกต์ใช้ได้อย่างไร? ...เป็นประเด็นที่สำคัญมาก ๆ ที่ทำให้หนังสือเล่มนี้เกิดประโยชน์สูงสุด...
เป็นอีกหนึ่งบันทึก ที่ถ่ายทอด ผ่านชุมชน online แล้ว รู้สึกว่า...ปลุกจิตสำนึกของสังคมเพิ่มขึ้น จริง ๆ ครับ
...
มาด้วยความระลึกถึง คุณ sila เช่นเคย...