เครือข่าย KM ลดเสี่ยง NCD (11)

เมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา ผู้เขียนแวะเข้าไปที่สำนักฯ มีโอกาสได้พูดคุยกับ “พี่กัณหา เกียรติสุต” ซึ่งเข้ามาช่วยเสริมแรง “คุณหมอฉายศรีฯ” ในการบริหาร “โครงการ KM-NCD Network” ทำให้ทราบว่าขณะนี้ได้มีการประสานทาบทามทั้ง สคร. และ สสจ. เพื่อร่วมมือกันดำเนินงานในขั้นตอนต่อไปของโครงการฯ ซึ่งมีความคืบหน้าไปมากแล้ว

 

ส่วนของการสนับสนุนให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องไปดำเนินงานเชื่อมโยงเครือข่ายในพื้นที่ปฏิบัติการนั้น มีหน่วยงานที่สนใจนำสู่การสานต่อในระยะนำร่องนี้ 5 แห่ง ได้แก่ สคร. 5, 6, 7 สสจ.สกลนคร และ สสจ.กาฬสินธุ์ ซึ่งขณะนี้กำลังเตรียมการจัดกิจกรรมกันอยู่ โดยนำ “แผน” และสิ่งที่ได้เรียนรู้ร่วมกันใน OM Workshop เมื่อวันที่ 1-3 เมษายน 2552 ไปเป็นแนวทางปรับประยุกต์ใช้สำหรับการดำเนินงานเพื่อเชื่อมโยงเครือข่ายภายในพื้นที่ของตนเองต่อไป

 

ส่วนของการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่องราวความสำเร็จ เพื่อบรรลุเป้าหมายในการรวบรวม จัดหมวดหมู่ “ความรู้ปฏิบัติ” ของการดำเนินงานลดเสี่ยง ลดโรคไม่ติดต่อในชุมชน ที่จะทำให้รู้ว่ามีใครเด่นในเรื่องใดอยู่ที่ไหนบ้าง ซึ่งจะนำไปสู่การแบ่งปัน แลกเปลี่ยนและเรียนรู้ร่วมกันที่จะขยายผลออกไปอย่างกว้างขวางมากขึ้นนั้น “พี่กัณหา” บอกว่าขณะนี้มี สคร. ที่จะร่วมเป็นแกนนำในการจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ครบแล้วทั้ง 4 ภาค คือ สคร. 3, 7, 10 และ 11 ซึ่งคาดว่าแต่ละพื้นที่จะเริ่มจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันในราวเดือนกรกฎาคมที่จะถึงนี้ ซึ่งการดำเนินงานทั้งสองส่วนนี้หากมีความคืบหน้าอย่างไรผู้เขียนจะได้นำมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันต่อไป

 

ในบทบาทของผู้ติดตามสังเกตการณ์ “จับภาพ” และบันทึกเรื่องราวการพัฒนาเครือข่าย KM-NCD เพื่อสนับสนุนการดำเนินงานลดเสี่ยง ลดโรคไม่ติดต่อฯ ครั้งนี้ ผู้เขียนเองก็มีเรื่องที่ต้องปรับปรุงและพัฒนาตนเองอยู่ตลอดเวลา เพื่อให้มีความรู้และความเข้าใจมากพอที่จะช่วยให้สามารถทำงานในหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายได้อย่างเหมาะสมและเกิดประโยชน์สูงสุดต่อการดำเนินงานของโครงการฯ สิ่งที่ผู้เขียนต้องศึกษาและทบทวนอยู่เสมอๆ ก็คือ สิ่งที่ได้เรียนรู้จากหนังสือ การจัดการความรู้ฉบับนักปฏิบัติ ของ ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ซึ่งแนะนำไว้ว่า

• “เครือข่ายจัดการความรู้” หมายความว่า มีการดำเนินการพัฒนาเรื่องใดเรื่องหนึ่งในหลายองค์กร แล้วองค์กรเหล่านั้นพร้อมใจกัน รวมตัวกันแลกเปลี่ยนเรียนรู้การดำเนินการนั้น โดยหวังว่าการรวมตัวกันเป็นเครือข่ายจะช่วยสร้างพลังเสริมแรงซึ่งกันและกัน
• การจัดการเครือข่ายเป็นเรื่องของความเป็นอิสระของแต่ละสมาชิกเครือข่าย ยึดโยงอยู่ด้วยการมีเป้าหมายบางประการร่วมกัน หรือยึดโยงกันเป็นเครือข่ายเพื่อช่วยเพิ่มคุณค่า/มูลค่า หรือเพิ่มพลังในการบรรลุเป้าหมายของแต่ละสมาชิก ด้วยวิธี “จัดการความสำเร็จ” จัดการให้มีการ “จับภาพ” ความสำเร็จ นำมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันแบบ storytelling อันจะทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ “วิธีบรรลุความสำเร็จ” นั้น
• การจัดการความรู้เป็นเครือข่ายระหว่างองค์กรมีข้อดีคือ ช่วยกระตุ้นซึ่งกันและกัน และทำให้การแลกเปลี่ยนเรียนรู้กว้างขวางขึ้น
• ต้องไม่หลงเอาเรื่อง “การจัดการความรู้” มาเป็นหัวข้อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของเครือข่าย ต้องเอาเรื่องการทำงาน หรือผลสำเร็จของงานหลักมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน
•  พื้นที่สำหรับแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของเครือข่ายมีทั้ง “พื้นที่จริง” คือ คนมาพบปะแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันแบบเห็นหน้าเห็นตัว แบบ F2F หรือ Face to Face กับ “พื้นที่เสมือน” คือ พื้นที่บนเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารที่สามารถแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันเมื่อไรก็ได้ ถ้าสามารถเข้าอินเตอร์เน็ตได้ สคส. เรียกการแลกเปลี่ยนเรียนรู้แบบนี้ว่า B2B หรือ Blog to Blog

“เครือข่าย KM ลดเสี่ยง NCD” เป็นเครือข่ายที่รวมตัวกันเพื่อการพัฒนางานลดเสี่ยง ลดโรคไม่ติดต่อฯ โดยใช้กระบวนการจัดการความรู้เป็นกลไกในการเชื่อมโยงให้สมาชิกเครือข่ายมีความใกล้ชิดและทำงานร่วมกันอย่างต่อเนื่องแบบบูรณาการด้วยความเข้าใจกันมากขึ้น

 

ภายหลังจากร่วมกันทำแผนใน OM Workshop ที่ผ่านมาแล้ว ผู้เขียนคิดว่าเป้าหมายระยะไกลๆ ที่ทำให้เรายึดโยงอยู่ด้วยกัน ก็คือ “วิสัยทัศน์” หรือ “ภาพปรารถนา” ที่ทุกคนอยากจะเห็นว่า “ประชาชนไทยในหมู่บ้านและชุมชนมีความเป็นเจ้าของสุขภาพตนเอง  สามารถรู้เท่าทัน เรียนรู้  พัฒนา ประเมินโรค ปัจจัยเสี่ยง และปัจจัยกำหนดต่างๆ ที่มีเหตุมาจากวิถีชีวิตและสิ่งแวดล้อมอันคุกคามสุขภาพจนเกิดผลกระทบเรื้อรังสะสม ทำให้คุณภาพชีวิตและเศรษฐกิจสังคมของชุมชนลดลง รวมทั้งสามารถป้องกันและจัดการดูแล ผ่านการจัดทำนโยบาย แผนชุมชนซึ่งสอดคล้องกับวิถีชีวิตแบบไทย บนพื้นฐานกระบวนการและปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง โดยการสนับสนุน ประสานใจ ประสานงานผ่านการเชื่อมโยงบูรณาการร่วมกันอย่างเข้าอกเข้าใจ จริงใจ เกื้อกูล สมานฉันท์ ประสานเชิงรุก ระหว่างภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วน ทุกระดับ จนมีผลในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ลดโอกาสเสี่ยง นำไปสู่การพึ่งพาตนเองด้านสุขภาพ คุณภาพชีวิตและเศรษฐกิจสังคมของคนและชุมชนให้อยู่ดีมีสุขได้อย่างยั่งยืน”

 

ส่วนเรื่องของ “พื้นที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้” นั้น โครงการฯได้เตรียมเว็บไซต์ ( http://kmncd.org ) ไว้เป็นช่องทางสื่อสาร สนับสนุนข้อมูลข่าวสาร รวมทั้งเผยแพร่เรื่องราวการดำเนินงานของเครือข่าย ซึ่งขณะนี้กำลังพัฒนาไปพร้อมๆ กับกิจกรรมอื่นๆ ของโครงการฯ ซึ่งถ้าหากสมาชิกเครือข่ายจะช่วยกันเสนอแนะทั้งในส่วนของรูปแบบและเนื้อหาของเว็บไซต์ว่าควรจะเป็นอย่างไร ควรจะปรับปรุง แก้ไข เพิ่มเติมในส่วนใดบ้าง ก็จะเป็นประโยชน์อย่างยิ่ง เพราะจะทำให้ “พื้นที่เสมือน” แห่งนี้มีความสอดคล้องและตอบสนองต่อความต้องการใช้ประโยชน์ของสมาชิกเครือข่ายได้อย่างเต็มที่ อีกอย่างหนึ่งคือ ผู้เขียนคิดว่าในสถานการณ์การทำงานขณะนี้ ซึ่งทุกคนจากทุกหน่วยงานต่างก็มีภาระงานปริมาณมาก โอกาสที่จะจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้แบบ “พื้นที่จริง” นั้นคงอาจจะไม่สะดวกนักหากต้องจัดบ่อยครั้ง จึงคิดว่าเราน่าจะใช้ blog เป็นเครื่องมือที่ช่วยสนับสนุนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันของเครือข่าย ซึ่งจะทำให้เราได้แบ่งปันและเรียนรู้เรื่องราวจากกันและกันได้สะดวกและรวดเร็วมากขึ้น :>

 

ปลาทูแม่กลอง

25 พฤษภาคม 2552