- การศึกษาช่วยพัฒนาความเจริญของสังคมได้จริงหรือ?
- เพราะเราสอนหนังสือ เพราะเราเรียนหนังสือ?
- ทำไม่เราไม่เรียนวิชาคน สอนวิชาคน?
บ้านเมืองเราทุกวันนี้เกิดความวุ่นวายก็เพราะว่าเรามัวแต่ “สอนหนังสือ เรียนหนังสือ” ซึ่งความจริงแล้วไม่น่าจะเป็นเช่นนั้น เมื่อครั้งในอดีตเราเคยเข้าใจว่า “เรียนหนังสือ สอนหนังสือ” ที่ผู้ใหญ่เขาสั่งสอนไว้เป็นสิ่งที่ดี แต่เมื่อเวลาผ่านไปเรากลับมานั่งคิดอีกทีปรากฏว่ามันไม่ใช่สิ่งที่น่ายินดีแล้ว เพราะเราผ่านกระบวนการเหล่านั้นมา คนมีความรู้ก็จริงแต่ไม่มีความรู้วิชาคน วิชาชีพ
ครั้งหนึ่งเมื่อเรายังเด็ก เราเห็นกระทรวงศึกษาธิการบอกว่า “ความรู้คู่คุณธรรม” จนกระทั่งมาปัจจุบันนี้เปลี่ยนมาเป็น “คุณธรรมนำความรู้” ซึ่งก็นับว่ามาถูกทาง แต่ในทางปฏิบัติหาเป็นเช่นนั้นไม่ เรายังส่งเสริมแต่คนเก่ง เพราะในสังคมการศึกษาเราจะพูดถึงเรื่องเกรด อยากให้เน้นเกรดวิชาคนมากกว่าความรู้ ดังนี้ “ครูยอมเห็นศิษย์สอบตกหลายครั้ง ดีกว่าเห็นศิษย์ไม่มีคุณธรรม จริยธรรมเพียงครั้งเดียว”
ถ้าถามว่าเรื่อง วิชาความรู้กับวิชาคนสิ่งในสำคัญกว่า? ขอให้เหตุผลโดยใช้เรื่องที่เกิดขึ้นจริงอธิบายดังนี้ เมื่อครั้งอินเดียตกเป็นเมืองขึ้น ได้เกิดมีวีรบุรุษคนหนึ่งชื่อ คานธี นายคานธีคนนี้เมื่อครั้งยังเด็กเขาเคยโกหกแม่ เพื่อที่จะได้ทานข้าวเช้า เพราะแม่ของเธอจะออกมาทานข้าวเช้าก็ต่อเมื่อได้ยินเสียงนกเขาขัน (ขอเปลี่ยนเป็นนกโกกีลา เดี๋ยวนกเขาไม่ขันมันจะแย่) เท่านั้น วันนั้นนกตัวนั้นไม่สบาย คานธีหิวข้าวเลยต้องเลียนเสียงนก ซึ่งแม่ก็ไม่ได้ได้ว่าอะไร แม่ก็ออกมาตามเสียงนก แม่กำลังจะกินข้าวก็เหลือบไปเห็นคานธี จึงเรียกมาหาพร้อมบอกว่า วันนี้นกไม่สบายเสียงจึงเปลี่ยนไป ซึ่งคานธีก็ไม่ได้พูดอะไร แม่จึงพูดต่อไปว่า “แม่ยอมอดข้าวได้ทั้งชีวิตของแม่ แต่แม่จะทนเห็นลูกแม่โกหก ไม่มีสัจจะเพียงครั้งเดียวไม่ได้” หลังจากนั้นสิ่งนี้ก็ได้จารึกไว้ในสมองของคานธีมาตลอด จนเขาสามารถที่ใช้มันเป็นเครื่องมือในการต่อรองจนอินเดียได้รับเอกราช หรือครั้งหนึ่งที่คานธีถูกเชิญไปแลกเปลี่ยนความรู้ความคิด แต่ด้วยการแต่งตัวที่ดูไม่ได้ของคานธีทำให้ รปภ. ไล่กลับบ้าน และคานธีจึงพูดว่า “เธอจะเอาความคิด เอามันสมองจากเราหรือจะเอาเรามาใส่ชุดสูท” เป็นสิ่งที่เห็นแล้วรู้สึกประทับใจ ไม่เห็นต้องเรียนเก่ง แต่ทำไมสามารถเรียกร้องเอกราชได้
ถึงเวลาแล้วที่เราควรคิดว่า เราจะสอนคนเก่งไปทำไม? เราจะสอนหนังสือหรือเรียนหนังสืออย่างเดิม หรือว่าเราจะมาสอนวิชาคน เรียนวิชาคน