พระอุเชน แห่งเมืองขวาง

พระอุเชน, วัดสวนขัน

เมื่อนานมาแล้ว ดินแดนแถบ อำเภอฉวาง อำเภอถ้ำพรรณรา อำเภอช้างกลาง จังหวัดนครศรีธรรมราช เลยไปถึง อำเภอบ้างส้อง สุราษฎร์ธานี มีชื่อเรียกว่า เมืองขวาง ด้วยเหตุใดไม่ทราบ ชื่อเพี้ยนมาเป็น ฉวาง สภาพแวดล้อมในสมัยก่อน สันนิฐานว่าบริเวณเป็นป่ารก มีช้างอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก จากประวัติเมืองนครศรีธรรมราช กล่าวว่าช้างศึก เ ป็นช้างที่ได้มาจากบริเวณอำเภอฉวาง สอดคล้องกับชื่อเรียกอำเภอที่ยังคงมีมาถึงปัจจุบันนี้ คือ อำเภอช้างกลาง เดิมป็นส่วนหนึ่งของอำเภอฉวาง ถูกแยกออกมาเมื่อไม่นานมานี้ คนฉวางทุกคน รวมไปถึงคนนคร ไม่มีใครไม่รู้จักพระอุเชน แห่งวัดสวนขัน เป็นพระที่อยู่คู่กับพ่อท่านคล้ายวาจาสิทธิ์ มาตั้งแต่สมัยพ่อท่านยังมีชีวิตอยู่ ตำนานพระอุเชน ที่สามารถหาได้ ย้อนกลับไปได้แค่เพียง สมัยต้นกรุงรัตนโกสินธ์เท่านั้น 

จากการเ ล่าต่อๆ กันมา ทราบว่าพระอุเชน ถูกนำมาจาก วัดถ้ำทอง อำเภอถ้ำพรรณรา จังหวัดนครศรีธรรมราช ซึ่งวัดดังกล่าวเป็นวัดเก่าแก่ สมัยที่มีการบูรณวัดพระบรมธาตุ เมืองนคร สาเหตุที่นำมาไว้ที่อำเภอฉวาง ดูจะเป็นเพราะ แต่เดิมในพื้นที่บริเวณอำเภอฉวาง มีช้างป่าอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก บ่อยครั้งที่ช้างป่า ออกจากป่าเข้ามาทำลายเข้าของของชาวบ้าน ในสมัยนั้นได้มีการสร้างที่ว่าการอำเภอฉวาง ขึ้นเป็นครั้งแรก ที่วังอีล้อน ปัจจุบันอยู่ลึกเข้าไปตรงกันข้ามกับวัดโคกหาด ที่ว่าการอำเภอในสมัยแรกๆ มักก่อสร้างบริเวณใกล้กับแม่น้ำ เพราะการสันจรของชาวบ้านมักจะใช้ทางน้ำเป็นหลัก เมื่อที่ว่าการอำเภอสร้างเสร็จ ได้มีการนำพระอุเชนมาประดิษฐานไว้ เป็นเชื่อในฤทธานุภาพ ในการป้องกันช้างป่า ไม่ให้เข้ามาทำลายสถานที่สำคัญของทางราชการ และด้วยความจำเป็นในการเคลื่อนย้ายที่ว่าการอำเภอฉวาง ไปยังที่แห่งใหม่ พระอุเชนที่ประดิษฐานอยู่ ได้เกิดสูญหายไป (น่าจะตกน้ำ ขณะทำการเคลื่อนย้าย) จนเกิดปฎิหาร ขึ้นหลายครั้ง เป็นที่โจษขาน ของชาวบ้านเป็นจำนวนมาก เมื่อรู้ไปถึงหูพ่อท่านคล้าย ท่านจึงได้นำชาวบ้านลงเรือจากวัดสวนขัน มายังวังอีล้อน และนำพระอุเชน กลับไปไว้ที่วัดสวนขัน และอยู่คู่วัดสวนขันมาจนถึงปัจจุบัน แ ม้ว่าได้ข่าวมาช่วงหนึ่งว่ามีคนใจปาบมาขโมยไป แต่ตำรวจสามารถจับโจรได้ที่ดอนเมือง และนำส่งคืนยังวัดสวนขันได้