ผญา

ผญาปรัชญาอีสาน

                             ประวัติ คำผญา

     ผญา   มาจากคำปรัชญา หมายถึง คำที่คนโบราณอีสานนำมาเชื่อมต่อกันเช่นเดียวกับที่นักฉันทลักษณ์ไทยนำมาแต่งเป็นคำประพันธ์ชนิดต่างๆนั้นเอง ซึ่งจะให้ทั้งสาระและความไพเราะ

          คำภาษาอีสานมีลักษณะพิเศษอยู่อย่างหนึ่งคือ สามารถสื่อความหมายและเปรียบเทียบได้ลึกซึ้ง มองเห็นภาพพจน์ ได้ชัดเจนกว่าภาษาไทยทั่วไป  เช่น

                มิด                      หมายถึง            เงียบ

                มิดซีลี                     "                   เงียบสนิท

                มืดหลาย                  "                   มืดมาก

                มืดตึ๊บ                      "                   มืดสุดสุด

                ดำปื้อ                       "                   ดำมาก

                ดำปึ๊ด                       "                   ดำสุดสุด

                แดงจายวาย              "                   แดงมาก

                แดงจืงคืง                  "                   แดงสุดสุด

                แจ้ง                          "                    สว่าง

                แจ้งจ้างป้าง               "                   สว่างจ้า

                 ฮู                             "                   รู หรือช่อง

                 ฮูจิงปิง                     "                   รูเล็กๆ

                 ฮู้จ้างป้าง                  "                    รูใหญ่ขึ้น 

                 ฮูซาวา                      "                    รูใหญ่สุดสุด

                                 (ยังมีอีกมากมาย)

              คำเหล่านี้เป็นคำที่คนโบราณอีสานคิดขึ้น นำมาผูกพูดกันแล้วกลายมาเป็น  คำผญา ในที่สุด

    แรกๆนั้นอาจพูดกันชนิดปากต่อปากสืบต่อกันไปเรื่อยๆ ต่อมาเมื่อมีการประดิษฐ์อักษรขึ้นมาใช้  คำผญา

จึงถูกบันทึกลงในใบลาน ซึ่งชาวอีสานรู้ดึในนาม"หนังสือผูก" หรือ"หนังสือก้อม " หนังสือดังกล่าวจะบรรจุเรื่องราววรรณคดีคำสอน  ภาษิตผญา  นิทาน  ตลอดจนตำนานต่างๆมากมายเป็นแหล่งเรียนรู้ของชาวอีสานอย่างแท้จริง

[นพรัตน์]

สวัสดีตอนเที่ยง ครับ คุณท.ณเมืองกาฬ

ผญา เป็นสิ่งที่มีคุณค่าของชาวอีสานเรามากครับ ต้องช่วยกันอนุรักษ์นะครับ

เพื่อชนรุ่นหลังจะได้ศึกษาหาความรู้ตลอดไป

นพรัตน์สิงขร

[โชคธำรงค์ จงจอหอ]

ว่าซ๊าน จั๊งได๋กะ สุขภาพเข้มแข็งเด้อครับเด้อ

[ท.ณเมืองกาฬ]

• สวัสดีครับคุณ. ญาติสมจิตร ศิษย์แสงสุรีย์
• ขอบคุณหลายๆๆเด้อ คนบ้านเดียวกันเอ่ย...ซั้น.ตั้ว จั่งคือฮักกันน้อ
• สำบายดีเด้อ....  ซันล่าลา