ใบความรู้เรื่องหนังสือรายปี

วิชาการใช้ห้องสมุด ท 40216

หนังสือรายปี(Yearbooks)

               หนังสือรายปี(Yearbooks) เป็นหนังสืออ้างอิงที่รวบรวมเรื่องราวสั้น ๆ ที่เกิดขึ้นในปีที่แล้ว  ในด้านต่างๆ  ทั้งการกีฬา  การเมือง  การปกครอง  ฯลฯ ในรอบปีที่ผ่านมาจะออกเป็นรายปี  อาจเขียนเป็นพรรณนาสั้นๆ หรือเก็บสถิติข้อมูลเป็นตัวเลขและตารางต่างๆ  เป็นต้น  

วัตถุประสงค์ของหนังสือรายปี

                    1) ความทันสมัย (Recency) หนังสือรายปีจะให้ข้อมูลที่ทันสมัยของเรื่องทั่วไป วัตถุประสงค์ของแหล่งข้อมูลประเภทนี้ก็คือการให้ข้อเท็จจริงที่ทันสมัยและทันต่อเหตุการณ์

                    2) การให้ข้อเท็จจริงอย่างสั้น ๆ  (Brief Facts) หนังสือรายปีทั้งสองประเภทนี้  จะบันทึกสรุปย่อเรื่องราวต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อผู้ใช้ไม่ต้องการคำอธิบายเกี่ยวกับเรื่องที่ต้องการ

                    3) แนวโน้ม (Trends) เนื่องจากความทันสมัยของข้อมูลในหนังสือทั้งสองประเภทจึงเป็นเครื่องช่วยชี้ให้เห็นถึงความก้าวหน้าและความเสื่อมของอารยธรรมมนุษย์ตามกาลเวลา ทั้งโดยทางตรงและทางอ้อม  นอกจากนี้ข้อมูลต่างๆ เหล่านั้นยังเป็นเครื่องชี้วัดให้เห็นความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ ตลอดจนแนวโน้มของเหตุการณ์เกี่ยวกับบุคคล สถานที่ที่สำคัญในช่วงระยะเวลาของปีที่ผ่านมาก

                    4) เป็นดรรชนีเสริม (Informal Index) หนังสือรายปีที่เชื่อถือได้ส่วนใหญ่จะบอกแหล่งที่มาของข้อมูล ด้วยเหตุนี้ผู้ใช้จึงสามารถใช้หนังสืออ้างอิงทั้งสองประเภทนี้เป็นเครื่องมือช่วยค้นหาสิ่งที่ต้องการได้อีกต่อหนึ่ง

                    5) เป็นนามานุกรมและอักขรานุกรมชีวประวัติ  (Directory and Biographical Information) หนังสือรายปีจำนวนมากให้ข้อเท็จจริงในลักษณะเดียวกับนามานุกรม รวมทั้งมีประวัติของบุคคล ตลอดจนที่อยู่ของทั้งบุคคลและหน่วยงานอีกด้วย

                    6) การอ่านผ่านตา (Browsing) หนังสือรายปีจัดเป็นหนังสืออ้างอิงสารพัดประโยชน์ บรรจุข้อเท็จจริงเกี่ยวกับเรื่องต่าง  ๆ  หลากหลายประการ รวมทั้งข้อมูลเบ็ดเตล็ดที่เป็นที่สนใจของผู้ที่อยากรู้อยากเห็นในเรื่องราวต่างๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันของสังคมมนุษย์ เป็นหนังสืออ้างอิงที่จัดเป็นคู่มือตอบคำถามของบรรณารักษ์บริการตอบคำถามจำเป็นต้องใช้อยู่เสมอ

วิธีใช้หนังสือรายปี 

                     1) พิจารณาว่าเรื่องที่ต้องการนั้นเป็นเหตุการณ์ในรอบปีที่เป็นเรื่องทั่วๆไปหรือเป็นเรื่องของสมาคมองค์การ ฯลฯ

                     2) เลือกใช้หนังสือรายปีให้ถูกประเภท  ดังนี้

                          2.1)  เป็นเหตุการณ์ในรอบปีที่เป็นสากล ให้ใช้หนังสือรายปีของสารานุกรมต่างประเทศ  สมพัตรสร รายงานประจำปีและคู่มือ  เป็นต้น

                          2.2)  ถ้าเป็นเหตุการณ์สำคัญในรอบปีหรือสถิติต่าง ๆ ในประเทศไทย  ให้ใช้ของไทย

                          2.3) ถ้าต้องการใช้หนังสือรายปีให้พิจารณาดูว่าต้องการใช้ในลักษณะใด เลือกประเภทให้ถูกต้อง  เช่น  คู่มือช่วยปฏิบัติงาน หรือความรู้เบ็ดเตล็ด  เป็นต้น

                     3)  ก่อนใช้หนังสือรายปี ให้เปิดอ่านวิธีใช้เสียก่อน

หนังสือรายปีแบ่งงออกเป็น 3 ประเภท คือ 

               1.  สมพัตรสร(Almanac) เป็นหนังสืออ้างอิงที่รวบรวมข้อมูล สถิติและข้อเท็จจริงในรอบปีที่ผ่านมาก ตลอดจนข้อมูลย้อนหลังในอดีต  เช่น  สยามออลมาแนค 

               2.  รายงานประจำปี (Annual Reports)  เป็นหนังสือรายปีที่หน่วยงานของรัฐและเอกชนจัดทำขึ้นเพื่อแถลงผลการดำเนินงานของหน่วยงานนั้นๆ ในรอบปีที่ผ่านมาก 

               3. หนังสือรายปีฉบับเพิ่มเติมสารานุกรม  เป็นข่าวสาร  ความรู้  มีความทันสมัย ซึ่งทางบริษัทจัดทำสารานุกรมจะต้องทำสารานุกรมรายปีเพิ่มขึ้นทุกปี 

 

หนังสือรายปีที่ควรรู้จัก

               1. สยามจดหมายเหตุ บันทึกข่าวสารและเหตุการณ์  โดย  บริษัทสยามบรรณ

               2. สยามออลมาแนค โดยบริษัทสยามบรรณ

               3. สมุดสถิติรายปีประเทศไทย

 

สรุป

               หนังสือรายปีจะนิยมใช้กันอย่างแพร่หลายทั่วไป เป็นเครื่องมืออ้างอิงที่ให้ข้อเท็จจริงที่ทันสมัย ใช้ประกอบการตอบคำถามได้ทันที  เช่น  หนังสือสมพัตรสร  สยามจดหมายเหตุ บันทึกข่าวสารและเหตุการณ์  เป็นต้น

               หนังสือรายปี  เป็นหนังสือที่ออกปีละครั้ง รวบรวมเรื่องราววิชาการ  ข้อเท็จจริงและเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในรอบปีที่ผ่านมาพิมพ์เผยแพร่เป็นประจำทุกปี โดยมากเป็นตัวเลขสถิติและเรื่องราวเกี่ยวกับขนบธรรมเนียมและวัฒนธรรมของแต่ละชาติด้วย

แหล่งที่มา

 

นันทา วิทวุฒิศักดิ์. สารนิเทศและการศึกษาค้นคว้า.  พิมพ์ครั้งที่ 2.  กรุงเทพฯ :ดี.ดี.บุ๊คสโตร์, 2536.

สุทธิลักษณ์ อำพันวงศ์. การใช้บริการห้องสมุดและการเขียนรายงานการค้นคว้า. พิมพ์ครั้งที่ 8.

               กรุงเทพฯ :ไทยวัฒนาพานิช, 2535. 

สุนิตย์ เย็นสบาย. ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับหนังสืออ้างอิง. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ :

ภาควิชาบรรณารักษศาสตร์ คณะวิชามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์  สถาบันราชภัฎ

บ้านสมเด็จเจ้าพระยา,2543.

______    . สารนิเทศเพื่อการศึกษาค้นคว้า.  กรุงเทพฯ :ภาควิชาบรรณารักษศาสตร์  คณะวิชา

               มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์  สถาบันราชภัฎบ้านสมเด็จเจ้าพระยา,2539.