(เมื่อผม) คุยกับประภาส ตอน “ 7 วิธีตีหินให้เป็นประกายไฟสร้างสรรค์” #2 (เรื่องลิง ยาวมาก)

มีนักวิทยาศาสตร์คนหนึ่งเอาลิง 6 ตัวขังไว้ให้ห้องห้องหนึ่ง

เชื้อเพลิง กับ ประกายไฟ

พี่จิกเปรียบความคิดสร้างสรรค์ไว้ว่าเป็นเหมือนการตีหินให้เป็นประกายไฟ ที่จะเกิดขึ้นเพียงเสี้ยววินาทีแล้วก็หายไป แต่จะเกิดเป็นไฟได้หรือไม่ และกลายเป็นไฟกองใหญ่ได้แค่ไหน อยู่ที่เชื้อเพลิงของแต่ละคน ต่อให้เกิดประกายกี่ครั้งแต่ไม่มีเชื้อเพลิงก็หาประโยชน์อะไรไม่ได้

เชื้อเพลิงที่ว่านั้นก็คือ ความรู้ ประสบการณ์ และ วินัย ถ้าเราไม่รู้ว่าที่หินทำให้กระต่ายตายได้เพราะมันแข็งกว่าหัวกบาลกระต่าย ไม่เคยรู้ว่าในโลกนี้มีอะไรที่มันแข็ง และ เราไม่ลองเคาะไปเรื่อย ๆ ว่าอะไรมันอ่อนหรือมันแข็ง เราก็จะไม่สามารถหาอะไรอย่างอื่นมาใช้ฆ่ากระต่ายแทนหินได้ ดังนั้นถ้าอยากจะมีความคิดสร้างสรรค์ได้ต้องใฝ่หาความรู้ No input, No Output.

ซึ่งความรู้ในโลกนี้มีอยู่ 3 แบบด้วยกัน เวลาจะจำ จะใช้ก็ไม่เหมือนกัน

แบบที่ 1 แบบตรรกะ แน่นอนตายตัว (อย่างน้อยก็ในตอนนี้) เช่น ข้อเท็จจริง เชิงประจักษ์ สูตร สถิติ เหตุผล เช่น ถ้า A=B และ B=C ดังนั้น A=C, โต๊ะตัวนี้สูง 1.35 เมตร, 1 บาทมี 4 สลึง, พระรามเป็นพระนารายณ์อวตารลงมา ความรู้แบบนี้ต้องจำไว้อย่าให้ผิด

แบบที่ 2 แบบประมาณ คือ รู้แบบคร่าว ๆ ไม่เป๊ะ เช่น รอบเอวผมซัก 36 นิ้ว (ดังนั้นอย่าเอากางเกงเอว 27 มาให้ลองเด็ดขาด) บ้านท่านผู้เฒ่าหรือ ไปทางนู้นข้ามเขาซัก 2-3 ลูกก็ถึง (ถ้าข้ามซัก 4-5 ลูกแล้วยังไม่ถึงก็หลงแล้ว) แบบนี้ต้องใช้วิจารณญาณประกอบในการใช้ด้วย

แบบที่ 3 แบบทางเลือก คือมันไม่ตายตัวหรอกครับ มีได้หลายอย่าง อย่าให้หลุดไปจากนี้ก็พอ เช่น ต้องแต่งตัวสุภาพ (ทักซิโด้ หรือ ราชประแตน) ร้อน ๆ อย่างนี้ต้องกินอะไรเย็น ๆ (ไอศกรีมสเวนเซ่น หรือ น้ำเย็น) อันนี้ต้องอาศัยการประมวลหน่อยว่าอะไรที่ใช่ อะไรเข้าข่าย และที่สำคัญ อะไรเหมาะสมกว่ากัน

และความรู้ก็มีอยู่ 2 เชิง คือ “รู้ลึก” รู้อะไรให้กระจ่างแต่อย่างเดียว แต่ให้เชี่ยวชาญเถิดจะเกิดผล เป็นแฟนพันธุ์แท้, เป็นดอกเตอร์ หรือเซียนอะไรก็ว่าไป และ เชิงที่ 2 “รู้กว้าง” วิทย์ก็รู้จักควอนตั้มฟิสิกส์ ศิลป์ก็รู้จักกลุ่มดาดา ก็ว่ากันไป แต่จะให้ดีก็ต้องมีทั้ง 2 เชิงละนะ

แต่ต้องระวังนิดนึงนะครับว่าอะไรเป็นความรู้ และอะไรไม่ใช่ความรู้ บางทีมันอาจเป็นแค่สิ่งที่คล้าย ๆ ความรู้ ลองมาฟังนิทานกันอีกซักเรื่อง

นิทานว่าด้วยอวิชชา(ความไม่รู้) เรื่อง “ลิง 6 ตัว”

(พี่จิกบอกว่าเป็นเรื่องจริง แต่โปรดอ่านโดยใช้วิจารณญาณ และเช่นเคยหลายคนอาจเคยฟังแล้ว บอกให้ก็ได้ เคยลงคอลัมน์ “คุยกับประภาส”แล้วด้วย แต่ยังไงผมก็เล่าไม่เหมือนพี่เค้าอยู่ดี แล้วก็ตั้งใจอ่านนิดนึงครับ ยาวจริง ๆ)

กาลครั้งหนึ่งไม่นานเท่าไหร่ มีนักวิทยาศาสตร์คนหนึ่งเอาลิง(ผมว่าน่าจะเป็นชิมแปนซี เพราะไอคิวสูง มักตกเป็นเหยื่อการทดลองอยู่เสมอ)มา 6 ตัวขังไว้ให้ห้องห้องหนึ่ง ในห้องนั้นมีบันไดอยู่อันหนึ่ง(บันไดลิง?)ซึ่งสูงถึงเพดานห้อง ซึ่งที่เพดานก็มีท่ออะไรไม่รู้เต็มเพดานไปหมด นอกนั้นห้องก็โล่งโจ๋โบ๋ ไม่มีอะไรเลย

ลิงเหล่านั้นก็อยู่กันไปได้ไม่มีปัญหา เพราะเมื่อถึงเวลาอาหารนักวิทยาศาสตร์ก็จะส่งกล้วยมาให้กินซึ่งก็เป็นกล้วยธรรมดาสามัญนี่แหละ บรรดาลิงอาจมีความสัมพันธ์ส่วนตัวกันบ้าง หรือกัดกันบ้างตามประสาลิงที่อยู่ร่วมกัน แต่วันหนึ่งในเวลาให้อาหาร ก็มีกล้วยหอมอย่างดี(ที่วิจัยมาแล้วว่าลิงชอบกิน)หวีหนึ่งห้อยลงมาจากเพดานแทนที่จะส่งมาให้ด้วยวิธีปกติ(แล้ววิธีปกติมันเป็นยังไง อันนี้ผมก็ไม่ได้ถามพี่จิก เอาเป็นว่าปกติลิงมันไม่ต้องขึ้นบันไดก็แล้วกันครับ)

เมื่อเห็นดังนั้นฝูงลิงต่างก็ลังเลว่าเอาไงดี ปีนบันไดไปเอากล้เลยมั้ย หรือรอกินตามปกติดี ปรากฏมีลิงตัวหนึ่งชื่อโทนี่(นามที่ผมสมมุติเอาเอง อีก 5 ตัวชื่อ จอร์จ, ซาร่า, โรเบิร์ต, แคโรไลย์ และ อเล็กซ์) ตัดสินใจไปที่บันไดเพื่อขึ้นไปเอากล้วย ทันใดนั้นเองนักวิทยาศาสตร์ที่รอจังหวะอยู่แล้ว ก็ปล่อยน้ำพุ่งออกจากท่อทุกท่อบนเพดาน โทนี่ก็วิ่งจากบันไดมาหาที่หลบน้ำ(ลิงมันไม่ค่อยถูกกับน้ำครับ) แต่ว่าท่อมันมีทั่วเพดาน นอกจากโทนี่จะไม่มีที่หลบแล้ว เพื่อนอีก 5 ตัวก็โดนน้ำเปียกมะล่อกมะแล่กไปด้วย ร้องเจี๊ยกจ๊ากไปมาด้วยความหนาวปนกลัว

จากนั้นนักวิทยาศาสตร์ก็รออีกพักนึงให้ลิงทั้งหลายจำเหตุการณ์นี้เอาไว้ แล้วค่อยปิดน้ำ จากนั้นก็รอให้ลิงแห้งพอหมาด ๆ แล้วค่อยให้กล้วยธรรมดามาให้กินตามปกติ ลิงทั้งหกก็กรูกันมากินด้วยความหิว ลิงบางตัวกินไปมองกล้วยที่เพดานไป พลางคิดว่าไอ้โทนี่เอ้ยไม่น่าเปรี้ยวเลยรอดี ๆ กล้วยก็มาส่วนโทนี่นั้นก็มองกล้วยที่แขวนไว้เช่นกัน แต่คิดว่าเดี๋ยวเจอกัน

นักวิทยาศาสตร์ได้บันทึกไว้ว่าหลังจากนั้นได้มีลิง(ทั้งโทนี่และเพื่อน)ได้ปีนบันไดและโดนน้ำฉีดอีก 3 ครั้ง และ มีอีก 1 ครั้งที่โทนี่และจอร์จ(ลิงอีกตัว)กำลังเล่นมวยปล้ำกันอยู่ แล้วบังเอิญ จอร์จถูกทุ่มไปโดนบันไดเข้า เท่านั้นน้ำก็ฉีดออกมาอีก จากนั้นมาอีกเป็นสัปดาห์ ลิงทั้ง 6 ตัวก็เลิกสนใจกล้วยบนเพดาน และไม่เข้าไปใกล้บันไดให้น้ำฉีดอีกเลย
นักวิทยาศาสตร์เห็นว่าลิง 6 ตัวเกิดการเรียนรู้ที่จะไม่เข้าใกล้บันไดแล้ว ก็เริ่มการทดลองขั้นที่ 2 โดยเอาจอร์จออกจากห้องไป แล้วเอาลิงใหม่มาไว้ในห้องแทน 1 ตัว (ชื่อสมชาย นามสมมุติ)พอสมชายปรับตัวซักพัก และเห็นกล้วยห้อยลงมาจากเพดาน ก็ไม่รีรอวิ่งปรี่เข้าไปที่บันไดทันที หมายจะไปหยิบกล้วยโดยไม่รู้อิโหน่อิเหน่ว่าจะพากันซวย เปียกทั้งฝูง โทนี่และพวกอีก 4 ตัวเห็นดังนั้นก็ปรี่เข้าไปขวางสมชายทันที และมีการประทะกันเล็กน้อย สมชายงงมากว่าทำไมไม่ให้มันขึ้นไปเอากล้วย ไม่มีใครอธิบาย ได้แต่ใช้กำลังเข้าสยบเท่านั้น(ที่จริงไม่ใช่ไม่มีใครไม่อธิบาย แต่การอธิบายมันเกินปัญญามากกว่า) แม้จะพยายามอีกหลายที ก็ยังโดนห้ามด้วยกำลัง และรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ ในที่สุดกล้วยปกติก็มาเสิร์ฟ ลิงทุกตัวก็ไปกินกล้วยธรรมดาสามัญด้วยความหิว

จากวันนั้น สมชายก็พยายามไปที่บันไดอีก 3 ครั้ง แต่ในที่สุดหลังจากถึงขั้นโดนกัด สมชายก็เลิกล้มความตั้งใจในที่สุด แน่นอนว่านักวิทยาศาสตร์ก็ได้บันทึกผลเอาไว้ และ รอให้แน่ใจว่าสมชายจะไม่มาใกล้บันไดอีก จึงได้ทดลองขั้นที่ 3 ต่อ (นิทานเรื่องนี้ยาวครับ)

ขั้นที่ 3 เอาแคโรไลย์ออกไป และเอาสมหญิงมาแทน แน่นอนว่าพอสมหญิงเห็นกล้วย ก็จะวิ่งไปที่บันไดอีก โทนี่และพวกก็จะมาห้ามอีก ที่น่าสนใจก็คือสมชายครับ สมชายก็ดันไปกัดสมหญิงกะเค้าด้วย ทั้ง ๆ ที่ไม่เคยรู้เรื่องแตะบันไดแล้วจะเปียกกะเค้าซักหน่อย หรือเป็นเพราะพวกมากลากไป ถ้าอย่างนั้นต้องรอจนแน่ใจว่าสมหญิงจะไม่ไปที่บันไดอีก และ แน่นอนครับการทดลองขั้นที่ 4

เหมือนเดิมครับเอาลิงชื่อฝรั่งออกไปอีกตัว(อเล็กซ์) แล้วเอาลิงชื่อไทยมาอีก ให้ชื่อสมปองแล้วกัน (ลิงรุ่นที่ 2 นี้จะเป็นชื่อไทยที่ขึ้นต้นด้วย “สม”นะครับ จะได้แยกรุ่นกันออก) รอสมปองเห็นกล้วยคราวนี้ลิงที่เคยเปียก (โทนี่, ซาร่า และโรเบิร์ต) กับลิงที่มาใหม่ (สมชาย, สมหญิง และสมปอง) มีสามต่อสามเท่ากัน เมื่อสมปองวิ่งไปที่บันได โทนี่และพวกเดิมก็จะเข้าไปกัน แล้วสมชายสมหญิงล่ะ จะช่วยสมปองหรือพวกโทนี่ คำตอบคือ สมปองเละไปคามระเบียบ จะมีลิงตัวไหนสามารถไปเอากล้วยที่ห้อยไว้ได้หรือไม่ต้องรอการทดลองขั้นต่อไปแล้วละครับ

ขั้นที่เท่าไหร่แล้วนะ อ๋อขั้นที่ 6 เอาโรเบิร์ตออก เอาสมหมาย(ลิงใหม่)เข้ามา สมหมายเห็นกล้วย และวิ่งไปที่บันได คราวนี้ไม่ใช่แค่เท่ากัน แต่ลิงใหม่มีมากกว่าแล้ว (4:2) ผลจะเป็นยังไง ครับ สมหมายเละ! ต่อไปขั้นที่ 7 ลิงใหม่มี 5:1 (ลิงเก่าเหลือโทนี่ตัวเดียว) ลิงตัวใหม่(สมศรี)ก็เละอีกอยู่ดี

จนขั้นที่ 8 กลายเป็นลิงใหม่ทั้ง 6 ตัว ไม่เคยมีลิงตัวไหนที่เคยเปียกเพราะบันไดเลยสักตัวเดียว ไม่เคยแม้แต่จะรู้ว่ามีน้ำตกลงมาได้ด้วยซ้ำ แต่ทันทีที่ลิงตัวใหม่(สมใจ)วิ่งไปที่บันได ฝูงลิงที่เหลือก็จะวิ่งไปกันด้วย...ด้วยอะไรหรือ สัญชาติญาณ? การเรียนรู้? เราอาจจะพูดได้ว่า ลิงตัวใหม่นี้ถูกทำร้ายโดยไม่มีเหตุผล ทั้งที่มันทำสิ่งที่ควรจะทำในฐานะลิง ลิง 5 ตัวเก่าต่างหากที่ผิด แต่ความจริงที่น่าเศร้าก็คือลิงเก่า 5 ตัวนั้นก็เคยเป็นลิงใหม่มาก่อนทุกตัว ทุกตัวได้เคยลองวิ่งไปที่บันได และที่สำคัญไม่มีตัวไหนเคยได้รู้เลยว่าถ้าได้แตะบันไดแล้วจะเกิดอะไรขึ้น จนในที่สุดสมใจ(ลิงตัวใหม่สุด) ก็กลายเป็นลิงเก่าตัวที่ 6 ไป

เหมือนจะจบแล้ว แต่ตอนจบจริง ๆ ก็คือ หลังจากนั้นนักวิทยาศาสตร์ก็ได้เอาการแขวนกล้วยหอมชั้นเลิศออกจากการทดลอง และลิงทั้ง 6 ตัวก็ไม่เข้าใกล้บันไดอีกเลย ตราบแต่นั้นมา ชีวิตลิงเหล่านั้นก็มีความสุขสงบสืบไป

นิทานจบจริง ๆ แล้วครับ มันสอนว่าอะไรก็แล้วแต่จะคิดนะครับ คำสำคัญของความเรียงฉบับนี้ก็มีแค่ความรู้ แล้วก็ความคิดสร้างสรรค์เท่านั้นเองครับ...เจี๊ยก

แล้วหน้าต่อไปจะเป็นเรื่อง “7วิธีตีหินให้เป็นประกายไฟสร้างสรรค์” จริง ๆ เสียที หลังจากที่พูดเรื่องเชื้อเพลิงมาเกือบครึ่ง (เคยดูวิดีโอตลกคาเฟ่สมัยก่อนไหมครับ บางม้วนกว่าที่หัวหน้าคณะจะออกมาเล่น ก็ล่อไปเกือบหมดม้วนเหมือนกัน แต่ออกมาเมื่อไหร่ไม่ว่าจะออกมามากหรือน้อย รับประกันได้ว่าฮากระจายแน่นอน ตอนนี้ไปพักดื่นน้ำ ยืดแข้งยืดขาซักนิด หรือเข้าห้องน้ำ ก็ดีนะครับ จะได้เป็นการเตรียมอ่านหัวหน้าคณะ เอ้ย วิธีตีหินกัน)

เขียนใน GotoKnow โดย RUBBERDUCK
ใน เรื่องราวทั่วไปของชายหัวเป็ด

คำสำคัญ (Tags): #ความคิดสร้างสรรค์#ประภาส

หมายเลขบันทึก: 224903เขียนเมื่อ 23 พฤศจิกายน 2008 15:39 น. ()แก้ไขเมื่อ 15 มิถุนายน 2012 12:55 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่าน