ก
สมพร เพชรสงค์ 1
“Knowledge Management” หมายถึงการบริหารความรู หรือการจัดการความรู หรือการบริหารจัดการความรู ในที่นี้ก็คือนัยเดียวกันซึ่งตอไปในเนื้อหานี้จะใชสัญลักษณ KM เปนหลักซึ่งจะพูดถึงประเด็นดังตอไปนี้
¢ KM คืออะไร
¢ มีองคความรูอะไรในหนวยงาน
¢ ทําไมตองทํา KM
¢ จะดําเนินงาน KM ไดอยางไร
¢ ประโยชนที่พึงได จาก KM
¢ บทสรุป KM
KM (Knowledge Management) คืออะไร
การจัดการความรู..(Knowledge Management) มีผูใหความหมายบางทัศนะ เชน วิจารณ พานิช (2547 : 4) นิยามวาเปนกระบวนการ (Process) ที่ดําเนินการรวมกันโดยผูปฏิบัติงานในองคการ เพื่อสรางและใชความรูในการทํางานใหเกิดสัมฤทธิ์ผลดีขึ้นกวาเดิม
วีระเดช เชื้อนาม (2548) สรุปไววาเปนวิธีการจัดการขอมูลที่เปนความรูให้เป็น ระเบียบ ครบถวนตามที่ตองการ และงายตอการคนหาเพื่อเปนการเก็บรักษาความรูใหควบคูกับ
องคกรตลอดไป ซึ่งจําเปนตองมีระบบที่รวดเร็ว สะดวก งายตอการคนหาและตัดสินใจ
สุภาวดี ฉายวิมล (AIS : 2548) ใหความสําคัญไววาความรูเปนตัวขับเคลื่อนหลักในการเปลี่ยนแปลง ความรูเกิดขึ้นทุกๆ วัน ถารวบรวมไวจะเปนความรูขององคกรทําใหเกิดปญญาปฏิบัติตอยอด เกิดความรูใหมไมมีที่สิ้นสุด
สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ : ก.พ.ร. (2547 : 19) ไดอธิบายเรื่องการบริหารความรูในองคกรวาเปนการนําความรูมาใชพัฒนาขีดความสามารถขององคกรใหมากที่สุดโดยมีกระบวนการในการสรรหาความรูเพื่อถายทอดและแบ่งปันไปยังบุคลากรเปาหมายไดอยางถูกตองเหมาะสม
การจัดการความรู จึงนาจะหมายถึงขอบขายองคประกอบเหลานี้ คือ
1. เปนกระบวนการ หรือวิธีการรวบรวมความรู
2. กระทําโดยผูปฏิบัติงานในองคกรนั้นๆ
3. เปนการสรรหา สราง รวบรวมความรูใหเปนระบบ
4. การเขาถึงและนํามาใชสะดวกงายตอการสืบคน
5. กอใหเกิดปญญาปฏิบัติในการปฏิบัติงาน
6. ตองมีการถายทอดและพัฒนาไมสิ้นสุด
7. การนํามาใชพัฒนาขีดความสามารถขององคกร
8. มีการถายทอดและแบงปนความรูตอกัน
ความรู (Knowledge) ที่มีอยูในหน่วยงานซึ่งปฏิบัติสืบเนื่องติดต่อกันมานอกเหนือจากระเบียบแบบแผน ขอกฎหมายแลว ยังมีประสบการณบุคคล วิธีการพัฒนางาน การศึกษา
คนควา การวิจัย บทเรียนความสําเร็จ ความลมเหลว เปนตน ทั้งที่เกิดขึ้นแลว กําลังเกิดขึ้น และจะเกิดขึ้นในอนาคต ลวนมีคุณคาที่กระจัดกระจาย ไมมีการรวบรวมจัดระบบที่ดีพอ และบางอยางเหลือ แตความสําเร็จใหเลาขาน โดยถูกลืมกระบวนการ วิธีไปสูความสําเร็จนั้น
จากการสํารวจองคกรชั้นนําของโลก (บดินทร วิจารณ 2547 : 39) ต่อคําถามวา “ทรัพยากรอะไรที่จะกอใหเกิดมูลคาและคุณคาเพิ่มมากที่สุดในองคกร” ผลออกมาวา “คน” มีความสําคัญมากที่สุดถึง 43 % เงิน 19% การปรับกระบวนการและองคกร 17 % ความสัมพันธ 15% และสิ่งอํานวยความสะดวกอื่นๆ 6% นั่นหมายความวา คนมีความสําคัญมากที่สุดเพราะเปนผูใชเทคนิคและทําใหเปนจริงในทุกๆ ดานไมวาจะเปนผลผลิต การบริการ และการบริหารจัดการ
ดานทุนปญญาในองคกร บดินทร วิจารณ (2547 : 36-37) ไดใหขอมูลไววา “คุณคา” ที่สามารถวัดไดทางบัญชี (Tangible Asset) มีเพียง 20% อีก 80% เป็นคุณคาที่เกิดจากทรัพยสิน
ไมมีตัวตน (Intangible Asset) หรือทุนทางปญญา (Intellectual Capital) ซึ่ง ได้แก่ ความนาเชื่อถือและความสามารถในองคกรในหลายๆ ดาน เชน ภาวะผูนํา ความรูความสามารถขององคกร เปนตน
สํานักงานพัฒนาระบบราชการ ( ก.พ.ร. ) ไดจําแนกความรูไว 2 ประการ (2547 : 19-20)
1. ความรูเฉพาะตัว (Tacit Knowledge) เปนความรูที่ไดจากประสบการณ
พรสวรรค หรือสัญชาติญาณของแตละบุคคล ในการทําความเขาใจในสิ่งตางๆ เปนความรูที่ไมสามารถถายทอดออกมาเปนคําพูด หรือลายลักษณอักษรไดโดยงาย เชน ทักษะการทํางานฝมือ หรือการคิดเชิงวิเคราะห บางคนจึงเรียกวาเปนความรูแบบ “นามธรรม”
2. ความรูทั่วไป (Explicit Knowledge) เปนความรูที่สามารถรวบรวมถายทอดได โดยผานวิธีตางๆ เชน การบันทึกเปนลายลักษณอักษร ทฤษฎี คูมือตางๆ และบางครั้งเรียกวาเปน ความรูแบบ “รูปธรรม”
นักวิชาการบางทานใหความเห็นวา ความรูแบบ “นามธรรม” เปน ความรูในตนจะ
อยูในสมองคน เชื่อมโยงกับประสบการณ ความเชื่อ ค่านิยม ไมสามารถถายทอดออกมาไดทั้งหมด สวนความรูแบบ “รูปธรรม” เปน “ความรูในกระดาษ” ซึ่งอยูในเอกสาร วารสาร คูมือ คําอธิบาย คอมพิวเตอร Internet ฐานขอมูล (Context - Free) และย้ำวา ตองรูจักใชความรูทั้งสองประเภทอยางสมดุล
จึงนาจะสรุปไดวาในสภาพความเปนจริง ความรูในหนวยงานมีอยูหลากหลายมาก ทั้งความรูเฉพาะตัว ความรูทั่วไป ความรูในคน ความรูในกระดาษ ซึ่งความรูในคนมีคุณคาและ
สําคัญสูงสุด การนําความรูมาใชอยางสมดุล จึงเปนทางเลือกที่ตองพยายามจัดการขับเคลื่อนอยาง
ตอเนื่องในทุกหนวยงาน
ไม่มีความเห็น