หลักสูตรการเรียนรู้ “ศูนย์การเรียนรู้ชุมชน”
“ศูนย์การเรียนรู้ท้องถิ่น” เป็นศูนย์ที่จะหนุนเสริมการเรียนรู้ของคนในชุมชน โครงการสิ่งแวดล้อมศึกษา ได้ดำเนินการพัฒนาศักยภาพของศูนย์การเรียนรู้ ๗ แห่ง ให้เป็นศูนย์การเรียนรู้ที่จะเกื้อหนุนให้คนในท้องถิ่นได้เข้ามาใช้ประโยชน์และพัฒนาตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ และนำไปสู่การพึ่งพาตนเองได้
วันที่ ๒๐-๒๑ กันยายน ๒๕๕๑ มูลนิธิฮักเมืองน่าน ร่วมกับ ศูนย์การเรียนรู้เครือข่ายสิ่งแวดล้อมศึกษา จำนวน ๗ ศูนย์ ได้นัดหมายกันมาจัดทำหลักสูตรการเรียนรู้ของศูนย์การเรียนรู้ชุมชน ณ วัดอรัญญาวาส เป็นการต่อยอดจากการใช้เครื่องมือศึกษาชุมชนในการจัดเก็บข้อมูลของชุมชน ได้แก่ แผนที่วงนอก-ลงใน, ประวัติชุมชน, และปฏิทินชุมชน หลังจากได้ข้อมูลพื้นฐานของศูนย์แล้ว ครั้งนี้ได้นำเอาหลักสูตรของแต่ละศูนย์มาจัดทำเป็นหลักสูตรการเรียนรู้อย่างง่าย
กระบวนการเรียนรู้
๑. เริ่มจากการเปิดกระบวนการเรียนรู้ด้วยการดูวิดีทัศน์รายการแผ่นดินไท ตอน “เคลื่อนพลคนพอเพียง” เพื่อให้เห็นตัวอย่างของการเรียนรู้ในศูนย์ปราชญ์ชาวบ้าน
๒. แบ่งกลุ่มแต่ละศูนย์การเรียนรู้ จัดทำหลักสูตรการเรียนรู้ของตนเอง
- เป้าหมายหลักสูตร
- โครงสร้างเนื้อหาหลักสูตร เนื้อหา และระยะเวลาในการเรียนรู้ในแต่ละเนื้อหา
- วิธีการถ่ายทอด
- ครูภูมิปัญญาที่จะเป็นวิทยากรถ่ายทอด
- สื่อการเรียนการสอน
- วิธีการประเมินผลการเรียนรู้
๓. การดูวิดีทัศน์รายการแผ่นดินไท ตอน “แผ่นดินวิกฤติ”
๔. แบ่งกลุ่มวิเคราะห์สถานการณ์สิ่งแวดล้อมในพื้นที่
๕. นำเสนอแลกเปลี่ยนเรียนรู้หลักสูตรการเรียนรู้ของแต่ละศูนย์
๖. การหนุนเสริมจากท้องถิ่นและเครือข่าย
หลังจากวันนี้แต่ละศูนย์ฯ ก็จะไปจัดทำข้อมูล หลักสูตรการเรียนรู้ให้สมบูรณ์ขึ้น และกลับไปเสนอคนในชุมชน ท้องถิ่น เพื่อให้เข้ามาเรียนรู้ในพึ่งพาตนเอง และโครงการสิ่งแวดล้อมศึกษาจะนำเอาข้อมูลเนื้อหาทั้งหมดไปจัดทำเอกสารประกอบการเรียนรู้ของแต่ละศูนย์ รวมทั้งการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ข้ามศูนย์ฯ เพื่อให้แต่ละศูนย์ได้ถ่ายทอดหลักสูตรการเรียนรู้ให้กับเครือข่ายศูนย์การเรียนรู้อีก ๖ ศูนย์ที่เหลือ
นับเป็นอีกก้าวหนึ่งที่ชาวบ้านสามารถพัฒนาหลักสูตรการเรียนรู้ด้วยตนเอง และมุ่งตอบโจทย์ “ศูนย์การเรียนรู้ที่มีชีวิต และรับใช้คนในท้องถิ่น”
