๕. การเสด็จออกบวชของพระพุทธเจ้า
พุทธศาสนิกชนทั่วไปรู้กันว่า พระบรมศาสดามีพระนามเดิมว่าฟ้าชายสิทธัตถะ และสาเหตุการออกบวชโดยมากก็เชื่อกันว่า วันหนึ่ง เมื่อฟ้าชายกำลังเสร็จประพาสชมเมืองชมสวนอยู่กับนายฉันนะซึ่งเป็นนายสารถีประจำพระองค์ ทรงทอดพระเนตรเด็กแรกเกิด คนเจ็บ และคนตาย ตามลำดับ (เรียกกันตามสำนวนนักธรรมว่า เทวทูต ๔) ก็ทรงสงสัยว่าเพราะเหตุอะไรคนเราเกิดมาแล้วจะต้องแก่เจ็บตายไป ทรงขบคิดเรื่องนี้และสนทนากับนายฉันนะไปเรื่อยๆ จนกระทั้งมาเจอคนกลุ่มหนึ่งแต่งตัวแปลกๆ ไปจากคนทั่วไป จึงตรัสถามนายฉันนะว่าคนกลุ่มนี้เป็นใคร นายฉันนะก็ทูลว่าคนกลุ่มนี้เป็นนักบวชไม่มีเหย้ามีเรือน ได้ท่องเที่ยวไปเพื่อแสวงหาแนวทางหลุดพ้นจากการเกิดแก่เจ็บตาย สิทธัตถะราชกุมารทรงสดับแล้วก็มีดำริว่า
เมื่อเสด็จนิวัติกลับวังก็ทรงครุ่นคิดแต่เรื่องนี้ ในตอนดึกคืนนั้นเอง พระองค์ก็ชวนนายฉันนะเสด็จออกจากวังโดยทรงม้าชื่อกัณฐกะ พอรุ่งเช้าก็เสด็จถึงริมฝั่งแม่น้ำอโนมาแล้วก็ทรงอธิษฐานบวช โดยทรงใช้พระขรรค์ตัดพระเมาลีแล้วก็ทรงเพศเป็นนักบวช ส่วนนายฉันนะก็นำม้ากลับวัง... ประวัติการออกบวชของพระมหาสัตว์โดยมากเชื่อกันทำนองนี้ เพราะมีหลักฐานตามคัมภีร์ต่างๆ ซึ่งบางประเด็นแม้ผู้เขียนเองก็ยังสงสัย เช่น พระองค์ได้ทอดพระเนตรเห็นเทวทูต ๔ ภายในวันเดียวกันหรือไม่ ? เป็นต้น
แต่นักประวัติศาสนาบางกลุ่ม (โดยมากเป็นพวกฝรั่งหรือนักประวัติศาสนาที่มิได้เป็นพุทธศาสนิกชน) เชื่อว่าฟ้าชายสิทธัตถะเสด็จออกบวชเป็นเรื่องการเมือง โดยอ้างว่ามีการประชุมราชสภาขึ้นภายในท้องพระโรงแล้วพระองค์ทรงคัดค้านบางอย่าง แต่ไม่มีใครเห็นชอบด้วย ดังนั้น พระองค์จึงทรงตัดพระเมาลีแล้วก็อธิษบานบวชเฉพาะพระพักตร์พระราชบิดามารดาและบรรดาพระประยูรญาติ ประเด็นหลังนี้มีหลักฐานปรากฎอยู่เพียงเล็กน้อยในพระไตรปิฏกของเรา ฉะนั้น เราจึงเชื่อถือกันตามประเด็นแรกมากกว่า....
แม้หนังสือพุทธประวัตินักธรรมตรีเล่ม ๑ สมเด็จพระมหาสมณเจ้าฯ ก็กล่าวไว้ประมาณหน้าเดียวเท่านั้น แต่ไม่ได้บอกว่าเป็นเรื่องการเมือง บอกแต่เพียงว่าพระองค์ทรงพิจารณาการเกิด แก่ เจ็บ ตาย แล้วก็ทรงเสด็จออกบวชในขณะที่พระราชบิดามารดาทรงกรรแสงอยู่เท่านั้น ว่า
ดัวหนาเป็นข้อความที่สมเด็จพระมหาสมณเจ้าฯ นำมาจากปาสราสิสูตร พระไตรปิฏกเล่ม ๑๒ ผู้เขียนลองไปตรวจสอบคัมภีร์อรรถกถาและฏีกาในประเด็นนี้ ท่านก็ไม่ได้อธิบายไว้ เมื่อใดค้นพบเรื่องนี้อีกครั้งจะนำมาเล่าต่อ ตอนนี้จนด้วยเกล้าฯ ใครสนใจก็ไปค้นหาเอาเอง
สรุปได้ว่ามีหลักฐานเป็นสองนัยเกี่ยวกับการเสด็จออกบวชของพระมหาสัตว์ แต่ชาวพุทธฯ โดยมากได้รับรู้หรือเชื่อถือตามประเด็นแรกมากกว่า จะเล่าเรื่องสาวกองค์อื่นๆ บ้าง พอเป็นตัวอย่าง...
(มีต่อ)
-นมัสการพระคุณเจ้า -ผมเพิ่งเคนเห็นต้น "สาลพฤกษ์" ครับ เลยเก็บภาพมาลง Blog ครับ -ได้อ่านเรื่อง "การเสด็จออกบวชของพระพุทธเจ้า" แล้ว จึงขอนำรูป ต้น สาลพฤกษ์ มาร่วมให้ผู้อ่านได้ชมด้วยครับ