คู่มือผู้บริหารโครงการ "พัฒนาการจัดการความรู้ใน รพ. ภาคเหนือตอนล่าง" (ตอน 4)

Link ตอนที่ 3

บทที่ 2
การบริหารเครือข่ายการจัดการความรู้

    ในการดำเนินการพัฒนาเครือข่าย การจัดการความรู้ เพื่อให้เกิดการสร้างเครือข่าย,  การขยายตัวและการบูรณะเครือข่ายการจัดการความรู้ที่เป็นไปตามวงจรชีวิตของเครือข่าย จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องมีการบริหารเครือข่าย การจัดการความรู้ โดยอาศัยเครื่องมือทางการบริหารโดยเฉพาะ
การวางแผน  การจัดโครงสร้างและบทบาทหน้าที่ของสมาชิกเครือข่าย การสื่อสาร  การประสาน  ความร่วมมือ  การจัดการความสัมพันธ์ของสมาชิก  การจัดสรรงบประมาณ ตลอดจนการติดตามประเมินผลเพื่อหาโอกาสพัฒนาปรับปรุงแผนงานกิจกรรมโครงการของเครือข่ายจัดการความรู้อย่างต่อเนื่อง ซึ่งการดำเนินการเพื่อบริหารเครือข่าย จะมีความคล้ายคลึงกับการบริหารโครงการทั่วไปเพียงบางส่วนเท่านั้น ผู้เขียนได้ค้นพบปัจจัยที่แตกต่างระหว่างการบริหารเครือข่าย จัดการความรู้ และ การบริหารโครงการ ซึ่งในบทนี้จะได้นำเสนอความแตกต่างลักษณะการบริหารดังกล่าว นอกจากนั้นยังได้กล่าวถึงลำดับขั้นตอนและวิธีการบริหารเครือข่ายจัดการความรู้รซึ่งเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้การพัฒนากิจกรรมเครือข่ายดำเนินไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ ตลอดจนโครงสร้างทีมงาน บทบาท หน้าที่ ของสมาชิกทีมงานบริหารเครือข่ายสามารถบรรลุวัตถุประสงค์ของโครงการ ดังรายละเอียดต่อไปนี้

1.1    ความแตกต่างระหว่างการบริหารจัดการเครือข่ายการจัดการความรู้และการบริหารโครงการ

       จากมุมมองของผู้เขียนที่ได้มีประสบการณ์ในการบริหารโครงการ และการบริหารเครือข่ายจัดการความรู้มาเป็นระยะเวลาอย่างน้อย 2 ปี ได้พบถึงความแตกต่างของการบริหารและการดำเนินงาน ระหว่างการบริหารจัดการเครือข่ายจัดการความรู้ และการบริหารโครงการ ดังจะนำเสนอตามตารางข้างล่างต่อไปนี้

ตารางที่ 2.1  แสดงปัจจัยที่แตกต่างระหว่างการบริหารเครือข่ายการจัดการความรู้และการบริหารโครงการ

ปัจจัย	การบริหารเครือข่ายจัดการความรู้	การบริหารโครงการ
เป้าหมายโครงการ	·    มุ่งเน้นการสร้างความสัมพันธ์ร่วมกัน ความไว้วางใจ ·    สร้างกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างสมาชิก ·    พัฒนาวิธีปฏิบัติที่เกิดจากการทำงาน ·    การให้ Empowerment แก่สมาชิก ·    เน้นย้ำการมีส่วนร่วมและความยืดหยุ่นของแผนงาน	·    มุ่งเน้นผลลัพธ์ความคุ้มค่าของเวลาต้นทุน คุณภาพ ·    การมีส่วนร่วมและความร่วมยืดหยุ่นของสมาชิกและแผนงานมีน้อย ·    เน้นผลสำเร็จของงาน  ซึ่งขาด การสร้างกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างสมาชิกในโครงการ
วงจรชีวิตของ การพัฒนา
	·    มีกำหนดเวลาเริ่มก่อตัวถึงระยะอิ่มตัวและเมื่อถึงวงจรชีวิตระยะอิ่มตัว   หากได้รับการกระตุ้นให้เกิดประเด็นร่วมที่เกิดขึ้นใหม่ด้วยความสนใจของสมาชิกอย่างต่อเนื่อง จะทำให้ขั้นตอนวงจรชีวิตในระยะถดถอยหายไป เกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่องไม่มีวันสิ้นสุด ·    ไม่มีจุดสิ้นสุดของเครือข่ายหากสมาชิกได้กำหนดประเด็นร่วมการพัฒนาต่อเนื่องโดยต่อยอดพัฒนาความรู้เดิมไปเรื่อย ๆ	·    กำหนดเวลาเริ่มต้นจนกระทั่งปิดโครงการ มีระยะเวลาที่แน่นอน สามารถกำหนดได้ ·    มีจุดสิ้นสุดคือการปิดโครงการที่กำหนดชัดเจนเป็นไปตามวงจรชีวิตของโครงการ
ด้านการวางแผน	·    การวางแผนที่ยืดหยุ่น สามารถปรับเปลี่ยนได้ตามสถานการณ์ สามารถยืดหยุ่นเวลา และค่าใช้จ่ายได้	·    การวางแผนที่ค่อนข้างเข้มงวด เป็นไปตามเวลาและงบประมาณ
ด้านการจัดโครงสร้างการดำเนินงานและบทบาทหน้าที่ทีมงาน	·    โครงสร้างที่หลวม ๆ ·    ไม่เน้นอำนาจเชิงโครงสร้าง ·    เน้นโครงสร้างความสัมพันธ์แห่งความไว้วางใจ และความร่วมมือของสมาชิก ·    การบริหารจัดการที่ไม่มีกรอบชัดเจน เน้นความต้องการและความพึงพอใจของสมาชิก	·    โครงสร้างที่ชัดเจน ·    เน้นย้ำอำนาจตามสายการบริหารงานของโครงการ ·    การบริหารจัดการที่มีกรอบ, กฎระเบียบที่ชัดเจน
ด้านการติดต่อสื่อสาร	·    สมาชิกและทีมงานเครือข่ายมีการดำเนินการติดต่อสื่อสารและการประสานงานทั้งทางการและไม่เป็นทางการ ·    จุดมุ่งหมายในการติดต่อสื่อสาร เพื่อการสร้างกระบวนการเรียนรู้ และเพื่อการแลกเปลี่ยนความรู้ระหว่างสมาชิก	·    เน้นการสื่อสารแบบเป็นทางการมากกว่าไม่เป็นทางการ ·    จุดมุ่งหมายในการสื่อสาร มุ่งเน้นเป้าหมายโครงการ   ด้านความคุ้มค่า ต้นทุน และคุณภาพ
ความร่วมมือและพันธะสัญญา	·    สมาชิกเครือข่ายและทีมงานบริหารเครือข่าย เกิดความร่วมมือด้วยความสมัครใจก่อให้เกิดพันธะสัญญาทางใจโดยความสมัครใจ	·    ความร่วมมืออาจจะโดยสมัครใจหรือไม่สมัครใจก็ได้ในทีมงานบริหารโครงการ
จุดมุ่งหมายในการติดตามและประเมินผล	·    เน้นติดตามประเมินผลนำเอาสิ่งที่ได้ไปปรับปรุงการทำงาน เพื่อหาโอกาสพัฒนางานในครั้งต่อไป ·    สร้างบทเรียนรู้ในการพัฒนางาน	·    เน้นควบคุมและสั่งการเพื่อผลสำเร็จของโครงการโดยมีการกำหนดตัวชี้วัดที่มีการกำหนดการวัด อย่างชัดเจน