ผลการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม: โครงการ อาหารสะอาด ตลาดคุณภาพดี ชีวีมีสุข

ผลการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม: โครงการ อาหารสะอาด  ตลาดคุณภาพดี  ชีวีมีสุข

Participatory Action Research (PAR): “Clean Food and Good Market for Health and Well-being” Project

พรฤดี นิธิรัตน์และคณะ[1]

วิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้าได้ร่วมกับชุมชนหมู่ 1 -5  ตำบลคมบาง อำเภอเมือง จังหวัดจันทบุรี ทำโครงการ “อาหารสะอาด  ตลาดคุณภาพดี   ชีวีมีสุข”  ขึ้น โดยนำแนวคิดการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมมาใช้ในการดำเนินโครงการ  เพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปตามแนวทางของวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม  จึงได้ประเมินผลการดำเนินงานโดยใช้กระบวนการวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ  เก็บข้อมูลใน 5 ด้าน ได้แก่  การร่วมศึกษาและวิเคราะห์ปัญหา,   การร่วมวางแผน,  การร่วมดำเนินการ,  การร่วมรับผลประโยชน์ และ การร่วมติดตามประเมินผล  โดยใช้แบบสัมภาษณ์  แบบสังเกต และเอกสารการบันทึกต่าง ๆ    ระยะเวลาดำเนินการตั้งแต่เดือนมิถุนายนถึงเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2550   การวิเคราะห์ข้อมูลใช้การสถิติเชิงพรรณนา ในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ  และใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหาสำหรับข้อมูลเชิงคุณภาพ

 ผลการวิจัยพบว่า นักวิจัยได้เข้ามาทำงานในชุมชน  โดยร่วมทำงานในฐานะผู้ร่วมงานที่เข้ามาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับชุมชน  บ้าน วัดและโรงเรียน  ได้เข้ามาร่วมในการดำเนินงานในทุกขั้นตอน ชุมชนได้มีส่วนร่วมในการตัดสินใจในโครงการที่จะทำในชุมชน ถึงเม้ว่าชุมชนจะมิได้เรียนรู้ในกระบวนการวิจัยทุกขั้นตอน  แต่ก็ได้รับการเพิ่มศักยภาพในหลายส่วน  โดยเฉพาะอย่างยิ่งการได้ปฏิบัติการเก็บรวบรวมข้อมูล  เมื่อสิ้นสุดโครงการชุมชนคมบางได้มีตลาดชุมชนที่ได้มาตรฐานตามเกณฑ์ตลาดสดน่าซื้อ  และได้มีคณะกรรมการตลาดที่แต่งตั้งโดยเทศบาลตำบลคมบาง  คณะกรรมการนี้ได้รับคัดเลือกจากชุมชนเพื่อดำเนินงานควบคุมให้ตลาดคงความเป็นมาตรฐานต่อไปแม้ว่านักวิจัยได้ออกจากชุมชนมาแล้ว  ถือเป็นการพัฒนาแบบยั่งยืน

โดยภาพรวมประชาชนในชุมชนคมบางมีความพึงพอใจต่อการพัฒนาตลาดชุมชนอยู่ในระดับสูง  และรู้สึกว่าจะต้องคงความเป็นมาตรฐานเช่นนี้ตลอดไปโดยการดำเนินการต่อของชุมชนเอง  นับว่าการทำวิจัยแบบมีส่วนร่วมในครั้งนี้ได้เพิ่มศักยภาพแก่ชุมชนในการร่วมพัฒนาชุมชนของตนเอง

---

[1] พรฤดี นิธิรัตน์   พยาบาลวิชาชีพ 6   ภาควิชาการพยาบาลอนามัยชุมชน  วิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี

   พัทธยา เกิดกุล  พยาบาลวิชาชีพ 8  ภาควิชาการพยาบาลอนามัยชุมชน วิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี

   ราตรี อร่ามศิลป์ พยาบาลวิชาชีพ 8 ภาควิชาการพยาบาลอนามัยชุมชน วิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี