GotoKnow

เยี่ยมประยงค์ รณรงค์ ที่ไม้เรียง

Prof. Vicharn Panich
เขียนเมื่อ 13 มีนาคม 2549 12:52 น. ()
แก้ไขเมื่อ 23 มิถุนายน 2555 20:44 น. ()

             ผมเคยบันทึกเรื่องของคุณประยงค์ รณรงค์ แมกไซไซ คนที่ ๑๘ ของประเทศไทย ไว้เมื่อวันที่ ๒ มีค. ๔๙ (link)

            วันที่ ๑๑ มีค. ๔๙ ผมมีโอกาสไปเยี่ยมชม ศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนไม้เรียง  อ. ฉวาง  จ. นครศรีธรรมราช  โดยไปกับคณะสภามหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ นำโดย ศ. นพ. จรัส สุวรรณเวลา นายกสภา  และ ดร. สุพัธน์ พู่ผกา อธิการบดี    นับเป็นครั้งแรกที่ผมได้ไปเห็นกิจกรรมชุมชนเข้มแข็งที่ไม้เรียง   
            คุณประยงค์ รอรับพวกเราที่ อาคารศูนย์เรียนรู้ชุมชนและภูมิปัญญาท้องถิ่น  เทศบาลตำบลไม้เรียง    อาคารนี้อายุ ๙๕ ปี เดิมเป็นโรงเรียนวัดหาดสูง เมื่อโรงเรียนย้ายไปสร้างอาคารใหม่อีกฟากถนน อาคารไม้นี้จึงถูกทิ้งร้าง    คุณประยงค์ได้ เข้าไปขอใช้ และเทศบาลตำบลไม้เรียงจัดงบประมาณปรับปรุง ติดเครื่องปรับอากาศ สำหรับใช้เป็น อาคารศูนย์เรียนรู้ชุมชนและภูมิปัญญาท้องถิ่น    โดยมีการติดตั้งจานรับสัญญาณดาวเทียมและอินเทอร์เน็ตความเร็วสูง    สำหรับให้ชาวบ้านที่เป็นนักศึกษาในโครงการรัฐศาสตร์บัณฑิต (รัฐศาสตร์) สาขาการเมืองการปกครองท้องถิ่น ตามความร่วมมือระหว่าง มหาวิทยาลัยรามคำแหง  เทศบาลตำบลไม้เรียง  และศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนไม้เรียง   ซึ่งเปิดรับนักศึกษามาแล้ว ๓ รุ่น คือรุ่นแรกเข้าเรียนปี ๒๕๔๖   รุ่นที่สอง ปี ๔๗    และรุ่นที่ ๓ ปี ๔๘    ขณะนี้นักศึกษารุ่นที่ ๑ บางคนสอบผ่านแล้ว กำลังรอรับปริญญา
           เรานั่งคุยกันในห้องประชุมปรับอากาศเย็นฉ่ำ    บรรยากาศสดชื่นและน่าสนใจในเรื่องราวที่ผมได้เรียนรู้เพิ่มเติมจากที่เคยฟังแล้วเมื่อวันที่ ๒๗ – ๒๘ กพ. ที่เขาค้อ ดังเล่าแล้ว    ยิ่งทวีความสดชื่นเพราะมีเสียงนกกรงหัวจุก หรือนกปรอดหัวโขนในกรงร้องโต้ตอบกัน    นกที่ร้องเพราะขนาดนี้ราคาซื้อขายถึง ๘ พันบาท
           เรื่องราวที่คุยกันมีหลากหลาย    เริ่มจากจุดเริ่มต้นของการเป็นผู้นำชุมชน    ซึ่งคุณประยงค์บอกว่าเป้าหมาย ณ จุดเริ่มต้นไม่ได้อยู่ที่การเป็นผู้นำชุมชน  แต่ต้องการแก้ปัญหาปากท้องของตนเอง    โดยทางราชการแนะนำว่าต้องรวมตัวกัน  ร่วมกันคิด  ร่วมกันทำ  และร่วมกันรับผลประโยชน์   เมื่อดำเนินการตามคำแนะนำก็พบว่ามีปัญหาตรงขั้นตอนร่วมกันทำ เพราะ ๑๐๐ คนก็ทำ ๑๐๐ แบบ    และคนขยันก็รู้สึกว่าถูกคนที่ไม่ขยันเอาเปรียบ    ทำอยู่ช่วงปี  ๒๕๑๘ – ๒๕๒๔ ไม่ประสบผลสำเร็จ  ถือได้ว่านี่คือช่วงที่ ๑ ใช้หลักการร่วมกันคิด ร่วมกันทำ ร่วมกันได้รับผลประโยชน์  สรุปบทเรียนว่าโมเดลนี้ล้มเหลว    จึงร่วมกับสมาชิกกลุ่มที่ยังเหนียวแน่น ทดลองโมเดล ที่ ๒  ร่วมกันคิด  แยกกันทำ  แล้วเอาผลิตภัณฑ์ (ยางแผ่น) มารวมกันขาย ก็ล้มเหลวอีก เพราะคุณภาพของผลิตภัณฑ์ไม่สม่ำเสมอ    จึงทดลองโมเดลที่ ๓ ร่วมกันคิด รวมตัวลงหุ้นกันสร้างโรงงานจ้างคนมาแปรรูปผลิตภัณฑ์  ร่วมกันจัดการ  ได้ผลดี และนำไปสู่รูปแบบ วิสาหกิจชุมชน  ที่ช่วยให้ชาวบ้านรวมตัวกัน  ลดการถูกเอาเปรียบจากพ่อค้าคนกลาง    
           ผมมีข้อสังเกตว่าคนนอกที่เข้าไปคุย ตั้งคำถามต่อคุณประยงค์ มักถามจากกระบวนทัศน์แบบแข่งขัน    แต่คุณประยงค์จะตอบจากมุมมองหรือกระบวนทัศน์แบบพอเพียงหรืออยู่รอด
           หลังจากขึ้นไปดูห้องเรียนผ่านอินเทอร์เน็ตที่ชั้น ๒ แล้ว    คุณประยงค์ขับมอเตอร์ไซคล์นำเราไปยัง ศูนย์วิสาหกิจชุมชนไม้เรียง ซึ่งอยู่ห่างออกไปประมาณ ๒ กม.    ระหว่างทางเห็นทิวทัศน์ของ เขาศูนย์ อันโด่งดังในอดีต เสียดายไม่มีโอกาสถ่ายรูปมาฝาก  ที่ศูนย์วิสาหกิจชุมชนไม้เรียงนี้ เราได้เห็นต้นแบบการใช้พื้นที่เพียง ๒ ไร่ ทำอาชีพ ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง  ที่น่าทึ่งคือ คอนโดกบ  และการเลี้ยงปลาดุกแบบฝึกให้กินผัก ซึ่งผมอยากตั้งชื่อว่า “ปลาดุกเจ” ซึ่งคุณประยงค์บอกว่ารสชาติดีกว่าปลาดุกที่เลี้ยงแบบธรรมดา 
          เรารับเลี้ยงอาหารเย็นกันที่นี่   ผมติดใจห่อหมกประหลาดุก   เพราะเป็นรสชาติแบบอาหารปักษ์ใต้ที่ผมคุ้นเคยมาตั้งแต่เด็ก    แล้วเราต้องรีบลาเพื่อไปขึ้นเครื่องบินเที่ยวสองทุ่มกลับกรุงเทพ
          ผมตั้งใจว่าจะหาทางไปเยี่ยมด้วยตนเองอีกสักครั้ง โดยจะขอให้ได้พบปะ ลปรร. กับสมาชิกศูนย์เรียนรู้ชุมชนไม้เรียงในหลากหลายบทบาท    ผมอยากคุยกับ “คุณกิจ” ตัวจริงเสียงจริง

     

อาคารศูนย์เรียนรู้ชุมชนฯ 

โครงการบัณฑิตชาวบ้าน 

การวิจัยท้องถิ่น 

     

 ป้ายอาคารและสถาปัตยกรรมอายุ ๙๕ ปี

ประชุมกันในห้องเรียนติดแอร์เย็นฉ่ำ 

เล่าเหตุการณ์ในปี ๒๕๒๗ ที่ผู้ว่าเอนก สิทธิประศาสน์ (คนกลาง) ผู้ว่าราชการจังหวัดในสมัยนั้น 
     

นกกรงหัวจุกส่งเสียงไพเราะจับใจ 

ห้องเรียนที่ติดตั้งอินเทอร์เน็ตความเร็วสูง 

ศูนย์วิสาหกิจชุมชนไม้เรียง 

     

ขวามือ คอนโดกบ  ซ้ายมือบ่อปลาดุกเจ 

คอนโดกบ  เลี้ยงกบในที่แคบได้จำนวนมากโดยกบเล็กไม่โดนกบใหญ่กิน 

บ่อปลาดุกเจ 

     

ภายในคอนโดกบ 

 อีกมุมหนึ่งของศูนย์วิสาหกิจชุมชน 

บรรยายด้วยภาพ 

     

 บริการเส้นขนมจีนแบบสดจากเตา 

 ศูนย์รวมกากน้ำตางสำหรับทำปุ๋ยชีวภาพ 

 

 

วิจารณ์ พานิช
๑๒ มีค. ๔๙


 


ความเห็น

ไม่ระบุ
เขียนเมื่อ

สนใจรายละเอียด คอนโดกบ กับ ปลาดุกเจครับ อยากได้รายละเอียดมากกว่านี้ ผมควรต้องทำอย่างไรบ้างครับ 

ไม่ระบุ
เขียนเมื่อ

ดีที่สุดคือไปดูเองนะครับ

การเลี้ยงกบต้องการที่กว้าง  เพราะถ้าเลี้ยงในที่แคบกบตัวโตจะกินตัวเล็ก    คอนโดกบช่วยให้เลี้ยงกบจำนวนมากได้ในที่แคบ    ใช้ท่อน้ำซีเมนต์ (ตามในรูป) เป็นที่เลี้ยง   ครอบด้วยยางรถยนต์เก่าๆ หลายชั้น เพื่อให้กบตัวเล็กมีที่หนีกบตัวโต    แค่นี้เองครับ

ส่วนปลาดุกเจ (ผมตั้งชื่อไปอย่างนั้นเอง) เป็นวิธีเลี้ยงปลาดุกแบบประหยัดอาหาร   แทนที่จะเลี้ยงด้วยอาหารเม็ดชนิดโปรตีนสูงเท่านั้นอย่างที่เขาเลี้ยงกัน    ก็ทดลองฝึกให้กินผักด้วย   พบว่าปลาดุกกิน  เติบโตดี และเนื้อปลาอร่อยด้วย   เป็นการทดลองครับ   ไม่มีสูตรตายตัว 

วิจารณ์ พานิช

 

ไม่ระบุ
เขียนเมื่อ

อยากจะไปดูงานที่ไม้เรียง แต่ไม่ทราบจะติดต่อใครได้ค่ะ  ขอคำตอบด่วน

 

 

                                                  ขอบคุณค่ะ

                                          พัชรินทร์    คงนาค

                                        PCU กะแดะ อำเภอกาญดิษฐ์

ไม่ระบุ
เขียนเมื่อ

ไปดูสถานที่แล้วรู้สึกคนดูแลเฉย ๆ ไม่ค่อยยิ้มแย้มแลย


พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท
ภาษาปิยะธอน (Piyathon)
เขียนโค้ดไพทอนได้ด้วยภาษาไทย