เผาป่า : วิถีชีวิตของชาวเขา
ถ้าเอ่ยถึงหมู่บ้านปางสังกะสี อำเภอว้งเจ้า จังหวัดตาก หลายคนอาจจะจำได้ เพราะคงเคยได้ยินชื่อหมู่บ้านนี้บ่อยครั้งในช่วงที่มีการระบาดของยาบ้าในเขตภาคเหนือ เพราะหมู่บ้านนี้ในอดีตเคยเป็นทางผ่านของการลำเลียงยาบ้าที่ทุกฝ่ายต้องจับตามอง ช่วงเดือนมีนาคม มีภารกิจที่ต้องเร่งดำเนินการให้เสร็จสิ้น (ก่อนโรงเรียนปิดเทอม) สัปดาห์ก่อนจึงมีโอกาสไปเยี่ยมโรงเรียนศรีคีรีรักษ์ (ขณะนี้เป็นสาขาของโรงเรียนบ้านหนองปลาไหล) ซึ่งเป็นโรงเรียนตั้งใหม่ในปี 2550 นี่เอง เพียงเปิดปีแรกก็มีนักเรียนถึง 113 คน นับว่าไม่น้อยเลยทีเดียว คณะของพวกเราไปถึงปางสังกะสีประมาณ 11 นาฬิกา พอเข้าเขตหมู่บ้านก็ต้องตกใจ เพราะรอบ ๆ หมู่บ้านเต็มไปด้วยทะเลเพลิง ขณะที่ปฏิบัติงานอยู่ที่โรงเรียนทุกคนก็น้ำตาไหล หายใจไม่ออกกันเป็นแถว ๆ แต่เด็ก ๆ ที่โรงเรียนกลับไม่แสดงอาการอะไรเลย พอเราถามว่าทำไมต้องเผากันขนาดนี้ เด็ก ๆ บอกว่าก็ทำกันมาอย่างนี้เพราะจะได้เอาที่ไปปลูกกะหล่ำปลี ถ้าไม่เผาเขาก็ไม่สามารถกำจัดวัชพืชได้หมด บนดอยสูงมีแต่พื้นที่ลาดชันที่รถไถไม่สามารถไปทำอะไรได้
สภาพหมอกควันที่เกิดจากการเผาป่าของชาวเขา (ยังไม่ได้นับรวมกับพวกชาวเราอีกต่างหาก)
ก่อนกลับมีโอกาสเดินไปดูบ้านพักของคุณครูทั้งหมาย ก็พบว่ามีครูท่านหนึ่งท่านเสียดายกล้วยไม้ที่ติดอยู่กับต้นไม้ใหญ่ ๆ ที่ชาวบ้านตัดล้มอยู่ตามข้างทาง ท่านเจอที่ไหนก็เก็บมาใส่กระถางแขวนไว้ ที่เห็นพบว่ามีกล้วยไม้อยู่หลากหลายชนิด เช่น มือชะนี เอื้องสายน้ำฝึ้ง เอื้องคำ เอื้องผึ้ง เอื้องเก๊ากิ่ว ทำให้รู้ว่าป่าไม่แถวนี้ยังมีความอุดมสมบูรณ์อยู่มาก แต่ที่กำลังออกดอกอยู่ก็คือเอื้องแปรงสีฟัน เลยนำภาพมาฝากกัน พร้อมกับรู้สึกว่า ต่อไปจะมีต้นไม้ให้กล้วยไม้ได้อิงอาศัยไหมเนี่ย แล้วชาวเราจะทำอย่างไรดีกับวิถีชีวิตของชาวเขาเหล่านี้
ความเห็น (5)
เคยมีวิจัยเล่มหนึ่งที่กล่าวถึงว่า ทำไมชาวเขาเขาถึงเผาป่า เนื้อหาสรุปได้ว่า เผาเพื่อก่อเกิดและรักษาสภาพป่า อาจจะแย้งกับความคิดหลายคน แต่เอาเหอะครับลแงหาอ่านดูแล้วจะรู้ครับ
ขอความกรุณาบอกแหล่งของงานวิจัยด้วยได้ไหมคะ เพราะสนใจอยากอ่านอยู่เหมือนกัน อาจมีวัฒนธรรมของชาวเขาซ่อนอยู่ลึก ๆ ที่ชาวเราไม่อาจทราบได้ แต่เหตุผลของชาวเราที่เผาป่า อีกประการหนึ่งก็คือว่า ผักหวานจะได้แตกยอด ซึ่งที่จริงแล้วมีวิธีใหม่ที่ให้ผักหวานป่าแตกยอดอ่อน ก็คือการริดใบออกให้หมด แต่ชาวบ้านก็ยังนิยมเผาป่าอยู่ดี ตอนนี้ปัญหาหมอกควันเป็นปัญหาระดับประเทศไปเสียแล้ว
ผมสนใจเรื่องของชาวเขา
ผมอยู่บ้านศรีคีรีรักษ์คับ อาจจะเป็นช่วงฤดูร้อนแล้วชาวบ้านอาจจะเผาหญ้าเพื่อทำไร่
หลายคนอาจไม่เคยชินกับเหตุการณ์นี้ ผมคิดว่าคงผ่านเหตุนั้นไปด้วยดี