เรื่องเล่าจากประสบการณ์การทำงานทันตกรรมผู้สูงอายุ (2)

ต้องใจเย็น และ ไม่ถือสาอะไรมากมาย

ติดลมค่ะ ต่อตอนสองเลยนะคะ

ตอนนี้จะเป็นคนละอารมณ์กับเรื่องที่แล้วค่ะ จะออกแนวขำๆ เหวอๆค่ะ

 การทำงานกับผู้สูงอายุนั้น คุณสมบัติ 2 ข้อที่ขาดไม่ได้เลยค่ะ

ความอดทน กับ ความยืดหยุ่นค่ะ (patience & flexibility)

ต้องไม่ยึดติด "ไม่ถือ" ใดๆทั้งสิ้น

งานที่ทำนั้นครึ่งๆคือการบริการถึงที่ ไปถึงบ้าน ถึงห้องนอน โดยเฉพาะงานที่ไม่ต้องใช่เครื่องกรอที่รอบหมุนสูงมากๆหรืองานที่ไม่ต้องใช้เครื่องดูดน้ำลายกำลังสูง

นอกจากเป็นหมอฟันแล้วเรายังเป็นเพื่อนคุยเป็นคนดูแลทั่วไปด้วย เช่นหาน้ำให้ พาขึ้นลงเตียง หยิบของให้ ช่วยยกกางเกงที่หย่อนกลับเข้าตำแหน่งเดิม ใส่รองเท้าให้ (เพราะมันชอบหลุดเวลานั่งทำฟัน) เพราะฉะนั้นการนั่งคุกเข่าลงหน้ารถเข็น ใส่รองเท้าให้คนไข้เป็นเรื่องที่ธรรมดามากๆ ฝรั่งผมทองอย่างอ.หมอหรือผู้ช่วยก็ปฎิบัติกันเป็นปกติ ใครไม่เคยเห็นฝรั่งคุกเข่า มาดูได้ที่นี่ค่ะ

ในกรณีทีผู้สูงอายุเป็นดีเมนเชียหรืออัลไซเมอร์ เราก็ต้องยิ่ง"ไม่ถือ"ใหญ่ ท่านอาจจะพูดซำ้ๆซากๆ ถามอะไรก็ตอบไม่ตรง ก็ฟังไปจนเอาให้แน่ว่าจะได้เรื่องหรือไม่ได้เรื่อง เพราะโรคพวกนี้มันมัก "เข้าๆออกๆ" ค่ะ บางทีก็เหมือนรู้เรื่องแต่ไม่ได้เรื่อง แต่บางทีก็เหมือนไม่รู้เรื่องแต่กลับได้เรื่องถ้าเราใจเย็นฟังมากพอ หรือในกรณีที่พูดไม่ได้เลยต้องอ่านจากสายตาหรือสีหน้าท่าทางเอา

ในกรณีที่โดนชกโดนตีแบบตอนที่แล้ว ก็มีเรื่อยๆค่ะ ต้องเข้าใจและใจเย็น 

----------------------------------------------------------

ล่าสุดเมื่อวานนี้เองค่ะ ผู้เขียนเอาฟันปลอมที่เสริมฐาน (reline) ไปส่งที่ห้องพักของคุณยายคนนึง ธรรมดาผู้เขียนก็จะขอใช้ห้องน้ำเป็นที่ที่กรอฟันปลอมผงฝุ่นจะได้ไม่ฟุ้งในห้องนอน (ผู้เขียน และ ที่มหาวิทยาลัย ใช้เครื่องกรอแบบพกพายี่ห้อง dremel รุ่นไร้สายค่ะ)

 

[www.dremel.com] 

ขณะที่กรอๆอยู่ในห้องน้ำ นึกภาพนะคะ ผู้เขียนหันหน้าเข้าหาอ่างล้างมือ ประตูห้องน้ำอยู้ข้างหลัง ....

"ตึกๆๆๆ" เสียงคนไข้เดินมาอย่างเร็ว ขนาดต้องใช้ walker ช่วยนะคะ คุณยายไม่พูดพร่ำทำเพลงท่านเปิดประตูห้องน้ำมา ปิดประตูด้วยความรวดเร็ว

ถอดกางเกง นั้งโถส้วม แล้วก็ "ป๊าด" ....... (ไม่ใช่แค่ปุ๋งค่ะ)

หมอก็หันมาทำหน้างงๆ แต่ก็ถามว่า "are you alright?" เป็นอะไรรึเปล่า

คุณยายบอกว่าเหมือนท้องจะเสีย......

(ดีนะคะผู้เขียนใส่ mask อยู่)

คิดอยู่ว่าถ้าเดินออกไปท่านจะหาว่ารังเกียจไม๊ มาขนาดนี้แล้วท่านก็ไม่มีทีท่าว่าอาย (เพราะคงชินกับการที่พยาบาลอาบนำ้เช็ดตัวให้อยู่แล้ว) ผู้เขียนก็เลยอยู่เป็นเพื่อนให้แน่ใจว่าท่านไม่เป็นอะไร แล้วแป๊บเดียวท่านก็ลุกใส่กางเกงบอกว่า "ไม่ออก" 

...  

นี่แหละค่ะ ที่บอกว่าต้องใจเย็นๆ อย่าตื่นเต้นง่าย แล้วก็ "อย่าไปถือ" ค่ะ เห็นบ่อยๆก็จะมองได้ว่ามันเป็นปกติธรรมดา คนที่ดูแลผู้สูงอายุอยู่เป็นประจำคงคุ้นเคยกับเหตุการณ์พวกนี้ดีเนอะคะ

[รูปวาดแสดงตัวอย่าง "walker" ที่ช่วยเดินจาก www.istockphoto.com]

----------------------------------------------------------

เรื่องเล่าจากประสบการณ์การทำงานทันตกรรมผู้สูงอายุ (1)

[แอมแปร์]

สวัสดีอีกทีค่ะ อ.มัท

• โอ...บันทึกนี้คือ communication literacy โดยแท้  อ่านคนจากสีหน้า  สายตา  ท่าทาง นี่ไม่ใช่เรื่องง่ายเลยนะคะ   คุณยายท่านก็จริงใจชะมัด    : )
• ชอบใจคุณสมบัติสองข้อนี้จัง  ความอดทน  กับความยืดหยุ่น  ใช้ได้กับทุกสถานการณ์เลย  และชอบมากที่ อ.มัทบอกว่า "ต้องใจเย็น และไม่ถือสาอะไรมากมาย"  คนที่มีคุณสมบัติอยู่กับเด็กและผู้สูงอายุได้นี้เขามีเมตตาสูงจริงๆ      ไม่ว่าชาติไหนก็คงคล้ายๆกันเนอะ   และคนที่เป็นหมอฟันที่ทำงานทันตกรรมผู้สูงอายุนี้ต้อง "ใจ"จริงๆ  : ) 
• งาน อ.มัทหนักน่าดูนะคะ  แต่ อ.มัทคงถอดบทเรียนจากประสบการณ์ชุดต่างๆเหล่านี้อย่างคมคายได้เป็นหลายหน้ากระดาษธีสิสเลย
• ปล.วันนี้พี่แอมป์งานยังยุ่งสุดขีดเป็นหนึ่งกิโล   แต่เห็นบันทึกมัทแล้วตบะแตก ต้องโดดตุ๊บเข้ามาอ่าน  อ่านแล้วอดไม่ได้ต้องตอบก่อน   แล้วก็โดดตั๊บกลับไปตะลุมบอนกับงานต่อ  
• เอาใจช่วยเต็มพิกัดเช่นเคยนะคะ อ.มัท  ขอให้ธีสิสเสร็จไวๆนะคะ
  

[โรจน์]

สวัสดีครับ แวะมาอ่านครับ

[มัทนา]

ขอบคุณมากค่ะพี่แอมป์ (ดอกไม้ทะเล) หวังว่าได้งานมากมาย โดยที่ไม่เหนื่อยจนเกินไปนะคะ คำทักทายและความเห็นของพี่แอมป์เป็นกำลังใจให้มัทเสมอค่ะ

 

ขอบคุณคุณโรจน์ อีกคนค่ะ เดี๋ยวนี้ไม่ค่อยได้เข้ามา G2K เลย คงอีกสองสามเดือนถึงจะมีเวลามากขึ้นค่ะ แล้วพบกันใหม่นะคะ 

[เพื่อนร่วมทาง]

• ท่านคงกลัวทำเลอะเทอะนะคะ
• และคงจะดีใจที่ ห้องน้ำไม่ได้ล็อก ไม่งั้นคงไม่ทัน อิอิ
• เพิ่งคุยกันที่นี่เรื่องการทำฟันให้กับผู้สูงอายุ
• ผอ.สุธา พูดมาว่า เออ เรามีเชิงรุกไปทำฟันที่บ้านให้ผู้สูงอายุได้ไหมนะ
• ก็ดีเหมือนกันนะคะ ถ้ามีบริการเชิงรุกไปทำฟันให้กับผู้สูงอายุที่บ้าน (ตอนนี้ยังไม่เห็นว่ามีนะ)
• เมืองไทยก็ไม่รู้ว่าจะทำได้หรือยัง

[มัทนา]

พี่หมอ (เพื่อนร่วมทาง)

ไอ้ทำได้หน่ะทำได้ค่ะ ไม่ยาก

GP ก็ทำได้ค่ะ เรื่อง logistic ก็จัดการนิดหน่อย

เรื่องนี้อยู่ที่ใจค่ะ ถ้าหาคนทำได้ก็ไม่มีปัญหา

มัทอยากกลับไปทำเรื่องเยี่ยมบ้านอยู่เหมือนกันค่ะ ทำร่วมกับพยาบาลหรือบุคลากรทางสายสุขภาพสายอื่นๆที่เค้าเยี่ยมบ้านกันอยู่แล้ว

ถ้ายังไม่มีใครทำ มัทคงกลับไปสำรวจความเป็นไปได้แน่นอนค่ะ แต่ก็คงต้องเริ่มตั้งแต่ situational analysis เลย จะได้ไม่เออออไปเอง เอาให้ตรงกับความต้องการและเหตุปัจจัยจริง