“การจัดการเรียนรู้ที่ดีต้องจัดการเชิงระบบ และระบบดังกล่าวต้องถือว่านักเรียนสำคัญที่สุด”
“การจัดการเรียนรู้ที่ดีต้องจัดการเชิงระบบและระบบดังกล่าวต้องถือว่านักเรียนสำคัญที่สุด”
เป็นคำกล่าวที่ได้ยินกันอยู่เสมอ ตั้งแต่การปฏิรูปการศึกษาเกิดขึ้นมากว่า 7 ปีแล้ว แต่ผลที่เกิดขึ้นกลับทำให้ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนอย่างต่อเนื่อง ความสามารถในการแข่งขันของนักเรียนไทยลดลงทุกปี มีนักเรียนติด 0 เป็นแสนคน มีโรงเรียนคุณภาพต่ำจำนวนมาก ขณะที่งบประมาณในการจัดการศึกษา เพิ่มขึ้น ครูเป็นโรคเครียดเพิ่มขึ้น และมีจำนวนมากที่ละทิ้งอุดมการณ์ของตนเพราะทนกับสภาพกดดันจากระบบไม่ไหว ดังนั้น แสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่าระบบการศึกษาของชาติกำลังมีปัญญาที่ยากจะแก้ไข “แต่ในฐานะที่เราเป็นครูมาช่วยกันแก้ไขระบบเล็กๆ ที่เรารับผิดชอบอยู่น่าจะดีกว่า”
ในปัจจุบัน ระบนการเรียนรู้กลายเป็นความทุกข์ น่าเบื่อหน่ายยึดหลักสูตรเนื้อหาสาระและคะแนนสอบเป็นสิ่งพิพากษาความสำเร็จ ทุกคนจึงเครียด ขาดความสุขในการเรียน ครูไม่สามารถสอนให้บรรลุเป้าหมายของหลักสูตร นักเรียนไม่ตั้งใจเรียนอย่างจริงจัง อีกทั้งหลักสูตรไม่ตอบสนองกับความต้องการของท้องถิ่น มีเนื้อหามากเกินไป จึงขาดศักยภาพในการพัฒนาคน ดังนั้น จึงจำเป็นต้องปฏิรูปวัฒนธรรมการเรียนรู้ของนักเรียน(คณะอนุกรรมการปฎิรูปการเรียนรู้, 2543:2-4; บุญชม,2544 อ้างถึงใน เกษม,2545:16-17)
เมื่อกล่าวถึงระบบการเรียนรู้ที่เน้นนักเรียนก็ต้องนึกถึงกลุ่มองค์ประกอบไปที่ตัวนักเรียนเป็นสำคัญ มิใช่นึกถึงหลักสูตรวิธีสอน เทคนิคการถ่ายทอด หรือการบริหารจัดการ สิ่งเหล่านี้จะมาภายหลัง ระบบการเรียนรู้ที่เน้นนักเรียน มีองค์ประกอบที่สำคัญอยู่ 5 องค์ประกอบที่อยู่ในตัวนักเรียนแต่ละคนคือ
1. ฐานความรู้ ( The knowledge base )
2. การใช้กระบวนการคิดเชิงกลยุทธ์หรือการควบคุมความคิดระดับสูง ( Strategic processing or executive control )
3. แรงจูงใจและอารมณ์ ( Motivation and affect )
4. พัฒนาการและความแตกต่างระหว่างบุคล ( Development and individual differences )
5. สถานการณ์หรือบริบท ( Situation หรือ Context )
ปัญหาต่างๆเหล่านี้ถ้าเราทบทวนให้ดีคงพอที่จะจุดประกายความคิดให้ครูได้ทำผลงานวิจัยในชั้นเรียนได้บ้างโดยพิจารณาองค์ประกอบของระบบว่ามีจุดใดบกพร่อง ไม่สมบูรณ์แล้วคิดหาทางพัฒนาให้ตรงจุดตรงประเด็น ตรงตามความต้องการของนักเรียน งานนี้น่าจะพัฒนาเป็นผลงานวิชาการของครูได้หรือไม่ ลองพิจารณาดูเองนะครับ
เอกสารอ้างอิง
เกษม วัฒนชัย. 2545. การปฎิรูปการศึกษา. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์การศาสนา.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ. อ้างถึง บุญชม ศรีสะอาด และคณะ. 2544. ปัญหาและแนวทางการพัฒนาการศึกษาขั้นพื้นฐานในระบบโรงเรียนของเขตการศึกษา 11. วารสารสภาวิจัยแห่งชาติ. 33(1): 91-106.
คณะอนุกรรมการปฎิรูปการเรียนรู้. 2543. ปฏิรูปการเรียนรู้ นักเรียนสำคัญที่สุด.
กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
Klausmerier, H. J. 1985. Education Psychology. (5th ed.) New York: Harper and Row
Publishers.