ท่านทราบไหมว่าเงินตราของไทยในสมัยโบราณเป็นแบบไหน

คนไทยใช้เงินตราในรูปของเหรียญ ตั้งแต่สมัย ฟูนัน ทวาราวดี ศรีวิชัย จนมาถึงสุโขทัยตอนต้น โดยใช้ “เงิน” และ “ทอง” เป็นหน่วยนับ และมีขนาดและรูปร่างหลากหลายตามเมืองที่แยกกันในสมัยโบราณ

ท่านทราบไหมว่าเงินตราของไทยในสมัยโบราณเป็นแบบไหน

พอได้ยินคำถามนี้

ท่านที่เคยรู้เรื่องมาบ้างก็จะตอบว่า “เงินพดด้วง”
ท่านที่ไม่เคยศึกษา แต่เคยได้ยินมา อาจตอบว่า “เหรียญกษาปณ์”

ก็อยู่ประมาณนั้นแหละครับ

แต่ ท่านคิดว่าคำตอบไหนใกล้เคียงหรือถูกมากที่สุดครับ

ใครตอบข้อ ๑ ถือว่าเป็นคนยุคกลาง

ใครตอบข้อ ๒ ถือว่า เป็นคนรู้จักยุคต้นๆและยุคปลายของประวัติศาสตร์ของการใช้ “เงินตรา” ของไทย

จากการสะสม “เงินโบราณ” และสืบค้นประวัติ “เงินตรา” ของไทยแบบ “งานอดิเรก”ของผม

ได้พบว่า <ul>

ในโบราณ คนไทยใช้เงินตราในรูปของเหรียญ ตั้งแต่สมัย ฟูนัน ทวาราวดี ศรีวิชัย จนมาถึงสุโขทัยตอนต้น โดยใช้ “เงิน” และ “ทอง” เป็นหน่วยนับ และมีขนาดและรูปร่างหลากหลายตามเมืองที่แยกกันในสมัยโบราณ

ในอาณาจักรน่านเจ้า สุโขทัย และล้านนาตอนปลาย ก็ได้มีการปรับรูปแบบการใช้เงินเงินตรา มาดัดแปลงเป็นเงินก้อน และทองก้อนประทับตรา เรียกว่า เงินพดด้วง ที่มีตราประจำราชวงศ์ และตราประจำพระองค์ประทับอยู่ มีขนาดต่างๆ ตั้งแต่

</ul><blockquote>

o ชั่ง ๘๐ บาท (ประมาณกิโลกรัมกว่าๆ)

o ตำลึง ๔ บาท (ประมาณ ๖๐ กรัม) o ครึ่งตำลึง ๒ บาท ประมาณ ๓๐ กรัม o หนึ่งบาท ประมาณ ๑๕ กรัม o ครึ่งบาท (ใช้ระบบผ่าครึ่งบาท ให้เหลือติดกันไว้ เผื่อหักใช้ครึ่งเดียว-น่าจะเป็นที่มาของคำว่า “เส้นสองสลึง??”) o หนึ่งสลึง (สี่สลึงเป็นหนึ่งบาท) o หนึ่งเฟื้อง (สองเฟื้องเป็นหนึ่งสลึง) o หนึ่งไพ (สองไพ เป็นหนึ่ง เฟื้อง) o หนึ่งอัฐ (สอง อัฐ เป็นหนึ่ง ไพ หรือ ซีก) o หนึ่งโสฬส (สองโสฬส เป็นหนึ่งอัฐ หรือ เสี้ยว) o มีเบี้ยเป็นหน่วยย่อยของเงิน (๕๐ เบี้ยเป็นหนึ่งโสฬส) </blockquote><ul>

เงิน หรือ ทอง หนึ่งบาท หนัก ๑๕ กรัม (แต่สมัยนั้น ไม่มีคำว่า “กรัม” และไม่มีเลข ๑๕ แต่มีผู้กล่าวว่า น่าจะใช้น้ำหนักของเมล็ดมะกล่ำที่มีน้ำหนักแน่นอนสม่ำเสมอ จำนวนคงที่จำนวนหนึ่งเป็นมาตรฐาน แต่ไม่มีหลักฐานยืนยันครับ)

เงินพดด้วงใช้มานานจนถึงต้นกรุงรัตนโกสินทร์

สมัยรัชกาลที่ ๔ ได้เริ่มปรับรูปแบบการใช้เงินจาก พดด้วงเป็นเหรียญ เริ่มใช้วัสดุอื่นๆ แทน “เงิน” เช่น ดีบุก ทองแดง ที่มีค่าต่ำกว่าเงิน จึงใช้ทำเหรียญที่ราคาถูกลงได้ โดยขนาดไม่เล็ก ไม่ใหญ่ เหมาะกับการใช้งาน และมีทองเป็นวัสดุราคาสูง ใช้พกเป็นตำลึง เป็นชั่งได้โดยไม่หนักจนเกินไป

แต่เมื่อพกพามากๆเพื่อไปจ่ายเงินไกลๆ ก็หนัก และอันตราย ก็เลยคิดเรื่องตั๋วแลกเงินในรัชกาลที่ ๔ ที่มาดัดแปลงเป็น ธนบัตร เงินกระดาษในระยะต่อมาในรัชกาลที่ ๕ แต่ก็มีปัญหาเรื่องคนไทยไม่ชินกับการเก็บรักษาเงินกระดาษ

การใช้เงินกระดาษ เริ่มใช้จริงจังสมัย รัชกาลที่ ๖ เรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน แต่เงินเหรียญก็ใช้ในเงินตราราคาต่ำกว่า ๑ บาท

แต่ก็มีบางสมัยที่มีธนบัตรราคา ๕๐ สตางค์ ที่เริ่มตั้งแต่รัชกาลที่ ๗ มาเลิกใช้ในรัชกาลที่ ๘

</ul>นี่แหละครับ ความรู้รวมๆ ที่ผมได้รับในวันเปิดตัวบล็อกใหม่ตามคำเรียกร้องของท่าเกษตรยะลาครับ รายละเอียด และหน้าตาของเงินตรา จะนำมาให้ชมในวาระต่อไปครับ วันนี้ชมชุด “พดด้วงทองคำ ๕ ก้อน” สมัย รัชกาลที่ ๔ (รูปมงกุฎ) เท่าที่ผมหามาจัดชุดได้ ไปก่อนนะครับ เงินตราอื่นๆ จะนำมาให้ชมวันหลัง ถ้ามีคนสนใจครับ ครบบ้างไม่ครบบ้างก็ตามมีตามเกิดนะครับสวัสดีครับ

เขียนใน GotoKnow โดย ดร. แสวง รวยสูงเนิน
ใน เรียนประวัติศาสตร์จากของเก่า

คำสำคัญ (Tags): #เงินตราไทย#เงินโบราณ#พดด้วง#กษาปณ์#ธนบัตร

หมายเลขบันทึก: 126570เขียนเมื่อ 9 กันยายน 2007 14:57 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 18:19 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่าน

ความเห็น (10)

กลุ่มนอกเขต กนกวรรณ ตุ้มผลา

เขียนเมื่อ 9 กันยายน 2007 19:15 น. ()

ขอบคุณมากนะคะที่นำมาให้ดู

ทุกวันนี้หาดูยากมากนะคะ

pop

เขียนเมื่อ 30 มิถุนายน 2008 12:33 น. ()

ขอบคุณมากๆนะคะ ที่ทำให้หนูมีรายงานส่ง

ดร. แสวง รวยสูงเนิน

เขียนเมื่อ 30 มิถุนายน 2008 15:41 น. ()

ด้วยควมยินดีครับ

พรณิภา บุพศิริกุล

เขียนเมื่อ 6 พฤษภาคม 2009 09:15 น. ()

เรียน อาจารย์ ดร.แสวง รวยสูงเนิน พอดีหนูต้องทำรายงานเกี่ยวกับเรื่องของเงินตราสมัยโบราณแต่ไม่มีความรู้ด้านนี้เลยจะขอความกรุณาอาจารย์เกี่ยวกับเรื่องเงินตราสมัยโบราณ หวังว่าคงจะไม่รบกวนอาจารย์จนเกินไปนะคะ ขอบพระคุณคะ

พรณิภา บุพศิริกุล