โปรแกรม HEALTHY FOLDER

ที่มา ความสำคัญและแรงบันดาลใจ
ปี 2537 อำเภอโพทะเล จังหวัดพิจิตร ได้รับเลือกจากกระทรวงสาธารณสุขให้เป็นพื้นที่ทดลองในการพัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์ในการให้บริการและฐานข้อมูลสำหรับตำบล ซึ่งในการพัฒนาโปรแกรมฐานข้อมูลสำหรับตำบล เขียนขึ้นภายใต้ภาษา Clipper version 5.2 ร่วมกับ RCLIP TOOL LIBRARY ของ นพ.ชุษณะ มะกรสาร โดยได้ร่วมการออกแบบฐานข้อมูล ออกแบบหน้าจอ วิเคราะห์ระบบการทำงาน และรวมถึงการเขียนโปรแกรมฐานข้อมูลระดับตำบล (THO) อำเภอโพทะเลได้มีการปรับระบบการทำงานทั้งในด้านการให้บริการ การปรับสถานที่ทำงาน เพื่อให้สอดคล้องกับการใช้คอมพิวเตอร์มาให้บริการ แทนระบบทะเบียน เพื่อลดความซ้ำซ้อนของการทำงาน เพื่อลดระยะเวลาในการจัดทำรายงาน ฯลฯ ต่อมาได้มีโครงการ 30 บาทรักษาทุกโรค และเกิดศูนย์สุขภาพชุมชน เป็นการบริการที่ใกล้บ้านใกล้ใจ โดยการจัดให้มีการจัดทำแฟ้มอนามัยครอบครัว (Family Folder) และนโยบายของกระทรวงสาธารณสุขในโครงการเมืองไทยแข็งแรง ( Healthy Thailand ) ซึ่งจะต้องใช้ข้อมูลประชากรสำรวจและข้อมูลการรับบริการของประชากร เช่น การรับการวัดความดันโลหิต การตรวจน้ำตาลในปัสสาวะ การตรวจน้ำตาลในโลหิต การตรวจพัฒนาการของเด็ก การดูแลหญิงตั้งครรภ์ เป็นต้น อำเภอโพทะเล ได้ร่วมใจกันที่จะใช้แฟ้มอนามัยครอบครัวแบบอิเลคทรอนิคส์ โดยใช้ฐานข้อมูลเดิมที่มีอยู่ และออกแบบฐานข้อมูลที่จะต้องจัดเก็บเพิ่ม พร้อมทั้งเสริมข้อมูลเพิ่มในส่วนที่คิดว่าจะทำให้ช่วยเราในการวิเคราะห์ชุมชนหรือประเมินสุขภาพของประชากรในเขตรับผิดชอบ ชาวโพทะเลจึงช่วยกันผลักดันในเกิดโปรแกรมแฟ้มอนามัยครอบครัวผสมผสานกับโครงการเมืองไทยแข็งแรง พวกเราเรียกโปรแกรมนี้ว่า “โปรแกรม Healthy Folder” เริ่มใช้ครั้งแรกประมาณเดือน มิถุนายน 2547 และมีการพัฒนาปรับปรุงโปรแกรมให้ตอบสนองการระบบงานที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา

องค์ความรู้ที่ใช้
1.        ออกแบบและวิเคราะห์ระบบงาน
         1.1    การวิเคราะห์การไหลเวียนของข้อมูล
         1.2    ความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูล
         1.3    ระบบระเบียนรายงาน
2.        การเขียนโปรแกรมด้วย   Microsoft Access 97 / Microsoft Access 2003

วิธีการดำเนินงาน
1.   รวบรวมหัวข้อ / เนื้อหาที่จำเป็นสำหรับแฟ้มอนามัยครอบครัว เพื่อวางรูปแบบการไหลเวียนให้สอดคล้อง เช่นเดียวกับที่จัดทำแบบเอกสาร โดยทีมงานระดับอำเภอและตำบล
2.     แยกแยะข้อมูลที่เป็นข้อมูลเคลื่อนไหวต่อเนื่องและข้อมูลที่เป็นข้อมูลไม่เคลื่อนไหวตามช่วงเวลา โดยทีมงานระดับอำเภอและตำบล
3.     เขียนโปรแกรมแฟ้มอนามัยครอบครัว อิเล็กทรอนิกส์ ด้วย Microsoft Access 97   / Microsoft Access 2003โดยโปรแกรมเมอร์ในพื้นที่
4.     เชื่อมต่อข้อมูลที่มีอยู่เดิมในโปรแกรมฐาน ข้อมูลสำหรับตำบล THO   โดยเฉพาะข้อมูลพื้นฐานด้านประชากรทั้งหมด ข้อมูลด้านอนามัยสิ่งแวดล้อม การบริการด้านส่งเสริมสุขภาพและการรักษาพยาบาล
5.     จัดประชุมเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานเพื่อชี้แจงรายละเอียดการใช้โปรแกรม , ข้อเสนอแนะปรับปรุงเพื่อพัฒนาให้ตอบสนองกับผู้ใช้มากที่สุด

ความสามารถของโปรแกรม
1.     เชื่อมโยงข้อมูลพื้นฐานจาก โปรแกรม ฐานข้อมูลสำหรับตำบล ( THO )
2.     สร้างความสัมพันธ์ของข้อมูลในรูปแบบของ ผังเครือญาติ (สร้างผังเครือญาติโดยอัตโนมัติ)
3.     ข้อมูลประชากรสำรวจ / ทะเบียนราษฎร และแสดงเป็นปิรามิดประชากร ณ ข้อมูลปัจจุบัน
4.   แยกกลุ่มประชากรผู้ป่วยโรคเรื้อรัง , บุตรและหลานของผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงต่อโรคที่สามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้เช่น โรคเบาหวาน , ความดันโลหิตสูง   ซึ่งมีโอกาสเสี่ยงในการเกิดโรค ( ตามเกณฑ์การประเมินโอกาสเสี่ยง 6 ข้อ)
5.     จัดระบบข้อมูลด้านสุขภาพให้สามารถให้บริการแบบองค์รวมและรายครัวเรือน
6.     จัดเก็บข้อมูลที่เกี่ยวกับการเยี่ยมบ้าน , การติดตามกลุ่มเป้าหมาย , การให้บริการต่อเนื่อง
7.     วิเคราะห์สถานะสุขภาพ,การเจ็บป่วยแยกตามกลุ่มโรค 3 ปีย้อนหลังของปีที่เลือก
8.     วิเคราะห์สถานการณ์การเกิดโรคที่ต้องเฝ้าระวัง
9.     ประเมินอายุคาดเฉลี่ยของตำบลแยกตามช่วงอายุเป็นรายปี
10. ประเมินโอกาสเสี่ยงอัมพฤกษ์/อัมพาต
11. สรุปการดำเนินกิจกรรมเมืองไทยแข็งแรง

ผลที่จะได้รับ
1.        ต่อประชาชน
     1.1 ประชาชนจะได้รับบริการที่สะดวกรวดเร็ว คลอบคลุมถึงบุคคลอื่นในครัวเรือน
     1.2 การค้นหาประวัติการรับบริการ
     1.3 ทราบประวัติและสิ่งแวดล้อมในครอบครัว โรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมซึ่งมีโอกาสเสี่ยงในการเกิดโรค
    1.4 ลดโอกาสที่จะถูกมองข้าม หรือตกหล่นข้อมูลที่เจ้าหน้าที่สาธารณสุขหรือบุคลากรที่เกี่ยวข้อง จะต้องให้การดูแล
2. ต่อเจ้าหน้าที่สาธารณสุข
    2.1       ลดความซ้ำซ้อนของข้อมูล
    2.2       ใช้ข้อมูลที่ได้รับการประมวลผลแล้ววิเคราะห์วางแผน พัฒนาสุขภาพประชากรในพื้นที่
    2.3       ลดเวลาในการจัดทำระเบียนรายงาน
    2.4       ไม่ต้องเก็บรวบรวมข้อมูลในแฟ้มอนามัยครอบครัวใหม่ทั้งหมด
    2.5       ลดเอกสารและพื้นที่ในการจัดเก็บ
    2.6       ข้อมูลเคลื่อนไหวเป็นปัจจุบันในงานบริการ
    2.7       ค้นหาข้อมูลผู้มารับบริการสะดวก รวดเร็ว ขณะให้บริการ
    2.8       ระบบข้อมูลสามารถเชื่อมโยงกับระบบข้อมูลอื่นได้

ปัจจัยแห่งความสำเร็จ
               ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จในเบื้องต้นของการพัฒนาโปรแกรม คือ
1.        ความสนใจ ความต้องการและการสนับสนุนของบุคลากรในพื้นที่
2.        เครือข่ายบริการสุขภาพโพทะเล   – บึงนาราง   ให้การสนับสนุน
3.        มีโปรแกรมเมอร์ในพื้นที่ทำให้สามารถตอบสนองความต้องการในการปฏิบัติงานได้
4.        ทีมงานที่เข้มแข็ง, เอื้อเฟื้อ และมีความต่อเนื่อง
5.        ทุกคนมีส่วนร่วมในการพัฒนา

การประเมินผล

การพัฒนาโปรแกรมเป็นลักษณะการเรียนรู้และพัฒนาดังนั้นจึงมีการประเมินผลจากการนำไปใช้และแก้ไขปรับปรุงให้ดีขึ้นเป็นระยะ จากเวทีการประชุมคอมพิวเตอร์ระดับอำเภอ ซึ่งประเด็นที่มีการนำเสนอประกอบด้วย ความสามารถในการตอบสนองต่อการทำงาน / ข้อบกพร่องต่อการใช้งาน

การนำไปใช้
นำไปติดตั้งในการให้บริการด้านสาธารณสุข เช่น การรักษาพยาบาล, การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค, การโภชนาการ, การวางแผนครอบครัว, การตรวจพัฒนาการ, อนามัยแม่และเด็ก , ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง , ผู้พิการ , ข้อมูลประกันสุขภาพถ้วนหน้า เป็นต้น