ทำงานวิธีคลาสสิกในโลกยุคเครื่องอัตโนมัติ....ให้บทเรียนไปอีกแบบ

ทำงานการทดสอบ 3 อย่างประมาณไม่ถึง 20 รายแต่ใช้เวลาทั้งวัน

สัปดาห์นี้รับหน้าที่อยู่ในจุดการทดสอบพิเศษ ซึ่งสำหรับหน่วยเคมีคลินิกของเรา หมายถึงการทดสอบทั้งหลายที่เราไม่ได้ทำเป็นประจำทุกวัน เพราะยังมีการสั่งตรวจน้อย ซึ่งการทดสอบพวกนี้เราก็จะใช้วิธีคลาสสิกดั้งเดิมในการตรวจวัด คือการผสมสารต่างๆในหลอดทดลอง ปรับควบคุมอุณหภูมิด้วย waterbath  จับเวลา แล้วตรวจวัดสารที่เพิ่มขึ้นหรือลดลงในปฏิกิริยาโดยการวัด absorbance จากเครื่อง spectrophotometer แล้วก็เอามาคิดคำนวณค่าต่างๆออกมาด้วยเครื่องคิดเลข

test ที่ทำวันนี้ คือ Aldolase* กับ Ceruloplasmin* (อันนี้ปกติทำวันจันทร์ แต่จันทร์ที่ผ่านมาเป็นวันหยุด เลยยกยอดมาทำวันนี้) แล้วก็มีการ run protein electrophoresis (PEP) ที่ขบวนการทำมีหลายขั้นตอน ต้องโหลด sample ลงบนแผ่นเซลลูโลสอะซีเตท แล้วก็เอามา run ในสนามไฟฟ้าที่มี buffer เป็นตัวกลาง เพื่อแยกโปรตีนชนิดต่างๆ เร็จแล้วก็ต้องย้อมสี เพื่อจะได้มองเห็นเป็นแถบๆสี ให้อ่านได้โดยใช้เครื่องว่ามีโปรตีนชนิดไหนเป็นสัดส่วนเท่าไหร่ของโปรตีนทั้งหมด

ที่เล่ามานี้เพราะคิดเปรียบเทียบปริมาณและเวลาที่ใช้ในการทำงานซึ่ง วันนี้มี Ceruloplasmin 4 รายและ Aldolase 1 ราย ส่วน PEP มีอยู่ 10 ราย เริ่มการทำงานด้วย PEP ซึ่งทำทุกขั้นตอนเสร็จสิ้นใช้เวลาประมาณ 3 ชั่วโมง โดยระหว่างนี้ก็เริ่มทำ test Ceruloplasmin ไปด้วย ในขั้นที่ต้องชั่งสารเคมีที่ต้องเตรียมก่อนใช้ ระหว่างที่รอจับเวลาในช่วง incubate ก็ไปอ่านผลโปรตีนไปด้วย มีจับเวลา 2 ช่วงคือ 10 นาทีและ 40 นาทีก่อนที่จะวัด absorbance หลังจากที่ได้ค่าต่างๆของ Ceruloplasmin เสร็จแล้ว ก็เริ่มเตรียมการทำ test Aldolase ซึ่งต้องมีการ incubate และจับเวลา 2 - 3 ช่วง ก็ใช้เวลาระหว่างนั้น คิดคำนวณผล Ceruloplasmin ไปด้วย อ่านผล scan PEP ไปด้วย

ทั้งหมดทั้งปวงนี้ ใช้เวลาตั้งแต่ 8 โมงครึ่ง มีเวลาพักกินข้าวกลางวันประมาณ 20 นาทีที่รอจับเวลาขั้นตอนหนึ่งตอน 11 โมงกว่า แล้วก็ต่อจนจบทั้ง 3 การทดสอบ ที่มีรวม 15 ราย  ในตอนบ่าย 3 โมงนิดๆ ลองคิดเทียบดูกับงานประจำซึ่งทำได้เป็นร้อยๆ test ต่อชั่วโมงแล้วช่างต่างกันลิบลับ แต่ก็รู้สึกได้เลยว่าการที่เราได้ลงมือทำแบบ manual นี้เป็นเสน่ห์อย่างหนึ่งของการทำงานเคมีคลินิกเป็นความ"มีชีวิตชีวา"ของการทำงาน  เพราะการทำงานด้วยเครื่องอัตโนมัตินั้น เราจะไม่ได้มีโอกาสเห็นปฏิกิริยาต่างๆเลย ทุกอย่างอยู่ในระบบปิดหมด ดูเหมือนว่าอะไรๆที่ทำให้ง่ายขึ้นเร็วขึ้นนั้น มักจะขโมย"ความมีชีวิต"ของเราไป เหมือนเทคโนโลยีอะไรอื่นๆอีกหลายอย่างในชีวิตประจำวันของเรานี่เอง

*Aldolase เป็นเอนไซม์ที่กล้ามเนื้อใช้ในการเปลี่ยนน้ำตาลให้เป็นพลังงาน มักจะมีระดับสูงในกรณีที่มีโรคของกล้ามเนื้อหรือการที่กล้ามเนื้อถูกทำลาย

*Ceruloplasmin เป็นโปรตีนชนิดหนึ่งในร่างกายที่ทำหน้าที่ขนส่ง copper และช่วยในการเปลี่ยนฟอร์มของเหล็กในร่างกายให้อยู่ในรูปที่ transferrin สามารถขนส่งไปในร่างกายได้