กลุ่มอาการสมองเสื่อม (dementia) และ โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer's disease)

บันทึกนี้ว่ากันด้วยเรื่องความเข้าใจพื้นฐานก่อนเล็กน้อยนะคะ

ดีเมนเชีย (dementia) เนี่ยะเป็น กลุ่มอาการ หรือที่ภาษาอังกฤษใช้คำว่า ซินโดรม (syndrome) เรียกกันเต็มๆก็คือ "กลุ่มอาการสมองเสื่อม"

 ก็ตามชื่อค่ะ กลุ่มอาการก็คือมีอาการได้หลายๆอย่าง เช่น

• สูญเสียความทรงจำ
• สูญเสียความสามารถในการตัดสินใจและใช้เหตุผล
• อารมณ์แปรปรวน
• พฤติกรรมเปลี่ยนไป

ทีนี้ dementia ต่างจาก Alzheimer's  อย่างไร?

กลุ่มอาการสมองเสื่อม (dementia) มีหลายชนิดค่ะ มักเรียกชื่อตามสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการ

อัลไซเมอร์เป็นชื่อโรคที่เป็นสาเหตุทำให้มีกลุ่มอาหารสมองเสื่อมค่ะ

ชนิดอื่นๆก็ได้แก่

• โรคทางระบบประสาทเช่น dementia with Lewy bodies หรือ โรค Parkinson's หรือ โรค Huntington's ส่วน Alzheimer's ก็อยู่ในกลุ่มนี้เช่นกัน
  
• ความผิดปกติของหลอดเลือดในสมอง เช่น หลอดเลือดอุดตัน สมองบางส่วนขาดเลือด (multiple-infarct dementia)
• ภาวะติดเชื้อทางระบบประสาทกลาง เช่น HIV dementia complex และ โรค Creutzfeldt-Jakob
• การใช้ยาเสพติดมาเป็นเวลานาน
• โรคซึมเศร้า (depression)
  
• ภาวะน้ำคั่งในกะโหลกศีรษะ (hydrocephalus) อันเกิดมาจาก การติดเชื้อ อุบัติเหตุสมองโดนกระทบกระแทก หรือ เนื้องอกในสมอง

แต่ชนิดที่เป็นกันมากที่สุดก็ตกอยู่ในประเภทแรก นั่นคือ โรคอัลไซเมอร์ นี่เองค่ะ

โรคอัลไซเมอร์ จะค่อยๆเป็นมากขึ้นเรื่อยๆ (gradually) ไม่ใช่อยู่ดีๆก็มีอาการขึ้นมารุนแรง เพราะถ้าอยู่ดีๆมีอาการนั้นสาเหตุอาจจะมาจากผลข้างเคียงของยาตัวอื่นที่ได้รับ หรือมีภาวะติดเชื้อ หรือ เป็นอาการของโรคซึมเศร้า (depression) ถ้าแบบนี้ก็รักษาได้ไปตามสาเหตุ แต่ถ้าเป็นโรคอัลไซเมอร์นั้น อาการจะค่อยๆแย่ลงเรื่องๆ ไม่มีย้อนกลับมาเป็นๆหายๆเหมือน dementia บางประเภทค่ะ

-------------------------------------------------------------------------------- 

อ้างอิง:

• http://www.vch.ca/dementia
• http://www.alzheimer.ca
• http://www.cchs.net

 

[แอมแปร์]

ตามอ่านอยู่ค่ะ อ.มัท   : )   และจะตามต่อไปนะคะ  เคยดูหนังเรื่องนึง พูดถึง "แอมนีเชีย" (สะกดไม่ถูกอะค่ะ) ไม่ทราบจะจัดอยู่ในกลุ่มอาการสมองเสื่อมด้วยรึปล่าวคะ

[มัทนา]

ถามได้ถูกใจมากค่ะ พี่แอมป์

amnesia คือ หนึ่งในหลายๆอาการของ dementia นั่นเองค่ะ

เป็นการย้ำได้ดีอีกครั้งว่า dementia เป็น กลุ่มอาการนั้นเอง : )

มีสูตรว่า 4 A's + 1 E ค่ะ

• Aphasia 
  
• Apraxia
• Amnesia
• Agnosia
• Executive Dysfunctions

Aphasia คือ อาการสูญเสียความสามารถในการใช้ภาษา เช่น ชี้หนังสือพิมพ์แล้วเรียกไม่ถูก ใช้ได้แต่คำว่า ไอ้นั่นๆ หรือ ไอ้นี่ๆ หรือ เรียงคำผิดไวยกรณ์ หรือ พูดคำที่เสียงคล้ายๆกันแล้วคิดว่าเป็นคำเดียวกัน เช่น ลอย พูดเป็น หอย

Apraxia คืออาการฟังได้ยินแล้วทำไม่ได้ เช่นถ้าพูดว่า ใช้ช้อนทานข้าวให้หมดนะ ท่านจะทำไม่ได้ ทั้งๆที่ได้ยิน แต่ถ้ายัดช้อนใส่มือท่าน ท่านก็ทานต่อได้เอง เป็นต้น

Amnesia ที่พี่แอมป์ถามก็คือ อาการความจำเสื่ิอม หรือ จำอะไรใหม่ไม่ได้

Agnosia คือ อาการที่ไม่รู้แล้วว่าอะไรเป็นอะไร ของนี้คืออะไร มีไว้ทำอะไร แปลว่าอะไร ตัวเองเป็นใคร นอกจากนี้ยังไม่สนใจเวลามีคนพูดด้วย

อาการสุดท้าย Executive dysfunction คือ อาการที่ไม่สามารถว่าแผนอนาคต หรือ คิดไปข้างหน้าได้

ก็เป็นเช่นนี้นั่นเองค่ะ : )

อ้างอิง: http://www.baycrest.org

 

[Sasinand]

สวัสดีค่ะอาจารย์คะ

  คนที่เป็นโรคสมองฝ่อ บางคนทำไมต้องชักด้วยล่ะคะ   บางคนก็เป็นโรคพาร์กินสันด้วย  

   ถ้าเป็นอัลไซเมอร์อย่างอ่อนๆนี่ ไม่ควรมีอาการแทรกซ้อนมากนักใช่ไหมคะ

[มัทนา]

อาการชักเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของคลื่นสมองอย่างฉับพลัน เพราะเซลล์ประสาทของสมองปล่อยกระแสไฟฟ้าออกมาอย่างผิดปกติ

"กระแสไฟฟ้าที่ถูกปลดปล่อยจะทำให้เซลล์ประสาทสมองที่อยู่ข้างเคียงถูกกระตุ้น มีผลให้อวัยวะของ ร่างกายส่วนที่ถูกควบคุมนั้นมีการทำงานมากเกินปกติ เช่นถ้าเซลล์สมองส่วนนั้นควบคุมการเคลื่อนไหวของแขนข้างขวา ผู้ป่วยก็จะมีอาการกระตุกที่แขนข้างขวา ... เมื่อเซลล์สมองที่อยู่ข้างเคียงถูกกระตุ้นต่อเนื่องกันเป็นลูกโซ่ จะทำให้มีการชักนั้นลามไปเรื่อย ๆ ... ถ้าเซลล์สมองถูกกระตุ้นมากจนไฟฟ้าที่ถูกปลดปล่อยออกมาลามไปยังสมองซีกตรงข้าม จะทำให้ผู้ป่วยมีอาการชักทั้งตัว" เป็นต้น 

"สาเหตุของการชักเกิดขึ้นได้หลายสาเหตุ เช่น เกิดตามหลังการบาดเจ็บที่ศีรษะ การติดเชื้อของสมอง มีไข้สูง ติดยา/สุรา หรือมีเนื้องอกในสมอง"

ที่นี้ ความผิดปกติของหลอดเลือดในสมองแบบต่างๆ เช่น หลอดเลือดสมองแตก ตีบ ตัน ซึ่งก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดกลุ่มอาการสมองเสื่อม (dementia) นี่ก็ทำให้เกิดอาการชักได้เช่นกัน

[อ้างอิง: http://www.neuro.or.th]

ส่วน Parkinson's นั้นก็เป็นชื่อของโรคที่เกี่ยวกับความเสื่อมของสมองอีกโรคหนึ่ง

โรคที่เกี่ยวกับความเสื่อมของสมองมีหลายโรค เรียกชื่อตามตำแหน่งหรือส่วนของสมองที่ผิดปกติ หรือ ถูกทำลายไป เช่น Lewy body dementia หรือ Frontotemporal dementia (หรือ Pick's disease) หรือไม่ก็เรียกชื่อตามคนที่ค้นพบโรคนั้นๆ  เช่น อัลไซเมอร์ หรือ พาร์กินสัน

ซึ่งทั้ง 2 โรคนี้เป็นคนละโรค คนละอาการ คนละส่วนของสมอง

• คนที่เป็นอัลไซเมอร์อาจเป็นหรือไม่เป็นพาร์กินสัน
• ส่วนคนที่เป็นพาร์กินสันก็อาจเป็นหรือไม่เป็นอัลไซเมอร์ค่ะ

อย่างไรก็ตาม 1 ใน 3 ของผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ เมื่อโรครุนแรงขึ้น จะเป็นโรคพาร์กินสันไปด้วยในที่สุด และในลักษณะเดียวกันผู้ป่วยโรคพาร์กินสันบางคนก็กลายเป็นอัลไซเมอร์ในที่สุด

็มีงานวิจัยออกมาพยายามหาความเกี่ยวข้องกันของโรคทั้ง 2 โรคนี้ แต่ผลที่พบยังไม่แน่ชัด ทราบแต่ว่า โปรตีนที่เกิดในทั้ง 2 โรคมันส่งผลช่วยกันให้สมองแย่ลงๆ คงต้องรอฟังผลวิจัยต่อไปในอนาคตค่ะ

[อ้างอิง: http://neurology.health-cares.net]

ขอออกตัวว่า ถึงแม้จะได้สัมผัสกับผู้ป่วย dementia มากมาย ความรู้ที่มีก็เท่าหางอึ่ง ตอบภาษาหมอฟันนะคะ ถ้ามีแพทย์ พยาบาล หรือ นักวิทยาศาสตร์ทางประสาทวิทยา หรือ เพื่อนร่วมงานด้านเวชศาสตร์ผู้สูงอายุมาช่วยกันตอบด้วยก็น่าจะได้ละเอียดกว่านี้ค่ะ : ) 

[Kannika]

ยายที่บ้านอาการแกไม่แน่ใจว่าเป็นอัลไซเมอร์รึเปล่าเลยพาแกไปเอกซ์เรสมอง ผลออกมา ดังนี้

Sery of plain cranial CT scan is performed 4 mm in posterior fossa ,continued with 8mm to vertex.

Normal attenuation of brain parenchyma.

No detected of acute intracranial hematoma,cerebral infarct or other space occupying lesion by this single plain study. No mass effect or shift of midline structure.

Generalized gyral atrophy with enlargement of the cortical sulci , predominantly at bilateral frontal & temporal lobes.As well as symmetrical mild ventriculomegaly.No calvarial abnormality.

Unremarkable both orbits,mastoid & paranasal sinuses.

IMP : Generalized cerebral atrophy, predominantry at bilateral frontal & temporal lobes.

มันหมายความว่าเป็นหรือไม่ค่ะ รบกวนหน่อยค่ะ

ขอบคุณมากนะค่ะ