สัตตภัณฑ์ล้านนา(๓)

ลายเส้นพญานาคในสัตตภัณฑ์ล้านนา

        เมื่อวันที่พฤหัสบดีที่ ๒ ส.ค.๕๐ ผมได้เข้าไปวาดเส้นสัตตภัณฑ์ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติเชียงใหม่ เป็นสัตตภัณฑ์ที่มี   พญานาคเป็นกรอบข้าง ทอดตัวลงมา โดยส่วนหางอยู่ด้านบน ส่วนหัวจะอยู่ด้านล่าง ในรูปทรงสามเหลี่ยม โดยพญานาคจะขนานเป็นกรอบด้านข้างทั้งสองของสัตตภัณฑ์มี นาคข้างละสามตัว มีเชิงเทียนหรือเสาเทียนอยู่ ๗ เสา

        มณี  พยอมยงค์ (2538 : 42) กล่าวว่า วัตถุประสงค์ของชาวพุทธที่จัดทำสัตตภัณฑ์ถวายนั้น มีหลายประการ หากจะประมวลมากล่าวไว้เป็น 4 ประการคือ           

• 1. เพื่อความงดงามทางประติมากรรม  เพื่อความงามทางด้านประติมากรรมนั้น  เนื่องมาจากความรักความต้องการ อยากดูอยากสัมผัสกับสิ่งสวยงาม ซึ่งทำให้มีความสบายใจและเป็นสุข ไม่อิ่มไม่เบื่อ ซึ่งล้านนาจะพูดกันว่า    “บ่อิ่ม บ่ก้าย”          
•  2. เพื่อบูชาพระรัตนตรัย  เพื่อบูชาพระรัตนตรัยนั้น หมายถึง ชาวพุทธผู้มีความเคารพ เลื่อมใส ย่อมต้องการบูชากราบไหว้ สิ่งที่ตนเห็นว่ามีค่ามากที่สุด         
• 3. เพื่อบุญกุศล พุทธศาสนาสอนให้พึ่งตนเอง ไม่มีเทพเจ้าองค์ใดช่วยได้ หากเราทำดีหรือทำชั่วย่อมได้รับผลด้วยตนเอง ดังนั้น การบูชาจึงต้องการบุญกุศลมากที่สุด เพราะจะเป็นเครื่องช่วยให้ไปเกิดในสุคติชาติหน้า มีสวรรค์และมนุษย์ที่ดี เป็นต้น          
•  4. เพื่อค้ำจุนพระพุทธศาสนา ข้อความนี้สำคัญมาก พุทธศาสนิกชนที่ดีต้องการให้ศาสนสถาน และศาสนาวัตถุมีอยู่อย่างพร้อมมูลมั่นคงถาวรในวัดนั้น ๆ เพื่อจะยังศรัทธาปสาทะของผู้อื่นให้เลื่อมใสศรัทธาต่อไป การนำเอาสิ่งต่าง ๆ มาถวายจึงเป็นความตั้งใจจะค้ำจุนศาสนาให้เจริญมั่นคงสืบไป

   

(ภาพลายเส้นพญานาคสัตตภัณฑ์ล้านนา โดยศักราช ฟ้าขาว)

โปรดติดตามต่อไป