บัวชูฝัก
นาย เศกสรร ครูเศก แสงจินดาวงศ์เมือง (สายวงศ์คำ)

การละเล่นพื้นเมืองภาคอีสาน


รักษาประเพณีอันดีงาม

การละเล่นพื้นเมืองภาคอีสาน

 

 

 

             วันนี้เป็นเทศกาลงานประเพณีแห่เทียนจำนำพรรษาพอดี  ทำให้ต้องคิดถึงภาคอีสานเป็นอันดับแรก โดยเฉพาะจังหวัดอุบลราชธานี ที่รักษาประเพณีอันดีงามนี้มาจนถึงปัจจุบัน ตลอดจนจังหวัดต่างๆในภาคอีสานและทั่วประเทศก็พร้อมใจกันที่จะสืบสานประเพณีแห่เทียนเข้าพรรษานี้ให้คงอยู่สืบต่อไป  วันนี้ผมเลยถือโอกาสพูดถึงการละเล่นพื้นเมืองภาคอีสาน ว่ามีจุดเด่นต่างจากภาคอื่นๆอย่างไร

 

           ภูมิประเทศภาคอีสานเป็นที่ราบสูง ค่อนข้างแห้งแล้งเพราะพื้นดินไม่เก็บน้ำ ฤดูแล้งจะกันดาร ฤดูฝนน้ำจะท่วม แต่ชาวอีสานก็มีอาชีพทำไร่ทำนา และเป็นคนรักสนุก จึงหาความบันเทิงได้ทุกโอกาสการแสดงของภาคอีสาน มักเกิดจากกิจวัตรประจำวัน หรือประจำฤดูกาล เช่น แห่นางแมว เซิ้งบั้งไฟ เซิ้งสวิง เซิ้งกระติบ รำลาวกระทบไม้ ฯลฯลักษณะการแสดงซึ่งเป็นลีลาเฉพาะของอีสาน คือ ลีลาและจังหวะในการก้าวเท้า มีลักษณะคล้ายเต้น แต่นุ่มนวล มักเดินด้วยปลายเท้าและสะบัดเท้าไปข้างหลังสูง เป็นลักษณะของ เซิ้งดนตรีพื้นเมืองอีสาน ได้แก่ กลองยาว กรับ ฉาบ โหม่ง แคน โปงลาง

 
 

              เพลงพื้นเมืองภาคอีสาน เช่น หมอลำ เพลงโคราช เจรียง กันตรึม เพลงล่องโขง เพลงแอ่วแคน  ส่วนการแสดงที่เป็นนาฏศิลป์พื้นเมืองภาคอีสานก็มีมากมายครับ อาทิเช่น ฟ้อนภูไท รำไทภูเขา รำแมงตับเต่า เซิ้งสวิง เซิ้งกระหยัง เซิ้งกระโป๋ เรือมอันเร กระโน๊บติงตอง เรือมจับกรับ ระบำกะลา รำภูไทสามเผ่า รำบายศรีสู่ขวัญ ส่วงฮือ เต้ยลา รำเข็นฝ้าย รำผีไท้ รำกลองตุ้ม รำขอฝน เซิ้งบั้งไฟ รำคูณลาน รำตังหวาย รำโปงลาง รำศรีโคตรบูรณ์ รำกินระบือ รำสีทันดร รวมเผ่าไทยบุรีรัมย์ รำเทพประทับทรง ฟ้อนนครจำปาศรี บุรีรัมย์ตำน้ำกิน เซิ้งแหย่ไข่มดแดง ระบำว่าว ระบำกลอง ( เรือมสโกล ) ระบำตะเกียงระบำศรีบงกช ระบำศรีตลุง กันตรึมออยปัว เรือมอัปสรา รำอัปสราวิมายะ ระบำพนมรุ้งรำแพรวากาฬสินธุ์ เซิ้งโปง รำดึงครกดึงสาก รำไทภูพาน เซิ้งครกมอง รำมโนห์ราเล่นน้ำ เรือมศรีผไทสมัน เรือมปัลโจล รำภูไทกาฬสินธุ์ รำภูไทเรณูนคร รำโส้ทั่งบั้ง รำเกี้ยวเต้ย รำแม่บทอีสาน รำคอนสวรรณ รำกั๊บแก๊บลำเพลิน รำสังข์ศิลป์ชัย รำนารีศรีอีสาน  ระบำพิมายวิมายะ รำสักสุ่มจุ่มปลา รำต่ำหูก รำรวมเผ่าศรีสะเกษ รำอุบลเมืองดอกบัว ฯลฯ 

 
หมายเลขบันทึก: 115716เขียนเมื่อ 30 กรกฎาคม 2007 19:42 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 18:12 น. ()สัญญาอนุญาต: สงวนสิทธิ์ทุกประการจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (32)
  • เห็นชื่อ การแสดงแล้ว รู้จักไม่กี่อย่างเองค่ะ....พึ่งทราบว่ามีมากมายขนาดนี้...ได้ความรู้เพิ่มขึ้นค่ะ....
  • จะติดตามอ่านตอนต่อไปค่ะ
  • ขอบคุณครูหญ้าบัวที่เข้ามาให้กำลังใจ
  • การแสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองภาคอีสานมีจำนวนมากครับ
  • ที่ยังไม่ได้กล่าวถึงก็มีอีก คงเพราะภาคอีสานมีพื้นที่ขนาดใหญ่ วัฒนธรรมความเป็นอยู่ก็มีมากตามตัว
  • จึงทำให้เกิดการละเล่นมากมายครับ
  • เอาไว้บันทึกต่อๆไปจะเล่ารายละเอียดของแต่ละชุดให้อ่านครับ

ได้มาเรียนรู้ความหลากหลายนาฏศิลป์พื้นเมืองภาคอีสานที่ไม่รู้ยังมีมากมายจริง ๆ ขอบคุณครับ

  • ขอบคุณท่านผอ.ดิศกุล ที่เข้ามาเยี่ยมชม
  • นาฏศิลป์พื้นเมืองภาคอีสานมีมากครับ
  • แต่ก็คงไม่มากเท่ากับน้ำใจของคนอีสานหรอกครับ

อีสานได้รับการกล่าวถึงว่าเป็น  ถิ่นไทยดี 

เพราะคนอีสานดี มีน้ำใจครับ  ผมเคยอยู่อีสานมาหลายจังหวัดได้แก่ ยโสธร หนองคาย โคราช ก็พบว่าเป็นความจริง ครับ

สวัสดีค่ะP

  •   ขอบพระคุณมากค่ะ ที่เข้าไปเยี่ยมชม

 

  •   ได้เข้าไปติดตามหุ่นละครเล็กตามเว็บต่าง ๆ น่าทึ่งในความสามารถของคนไทยจริง ๆ ค่ะ

 

  •    ดิฉันเป็นคนดูที่ไม่ค่อยประสากับศาสตร์ด้านนี้นัก  แต่สิ่งหนึ่งที่มีคือ เวลาได้ดูศิลปของไทยแล้ว ใจระทึก มักคิดต่อไปว่า คนไทยช่างมีความประณีตและความสุนทรีย์

 

  •   ศิลปวัฒนธรรมภาคอีสาน มีสิ่งดี ๆ อยู่มาก ดิฉันเองไม่ใช่คนอีสานโดยกำเนิด (มาอยู่นานเกือบ 23 ปี) เวลาได้ดู กันตรึม เจรียง แม้ฟังภาษาไม่ออก แต่ก็ยอมให้ศิลปเหล่านี้แทรกซึมเข้าไปในใจอย่างมีสุขได้ทุกครา   
  • ขอบพระคุณPที่เข้ามาเยี่ยมเยือนนะครับ
  • ถ้าใครได้ติดตามศึกษาเรื่องหุ่นละครเล็กแล้ว จะทราบดีว่าหุ่นละครเล็กน่าจะเป็นการแสดงชั้นสูงสามารถเทียบเท่ากับการแสดงโขน ได้เลยล่ะครับ
  • เวลาดูศิลปการแสดงของไทยแล้วใจระทึก  เกิดจากความรักความภูมิใจและชื่มชมตลอดจนความภาคภูมิใจในความเป็นไทยครับ
  • ผมขอชื่นชมว่าเป็นคนไทยระดับ5ดาวนะครับ
  • ขอบคุณท่านผอ.Pที่เข้ามาเยี่ยมอีกครั้ง
  • ผมชอบคำว่า " ถิ่นไทยดี " มากๆเลยครับ
  • ประโยคสั้นๆและความหมายกว้างไกลเหลือเกิน 
  • ประโยคนี้จะอยู่ในใจของทุกคน ที่มีโอกาสได้สัมผัสกับคนภาคอีสานครับ

เคยไปอยู่ทางภาคคุณสาน มาช่วงระยะเวลาหนึ่ง มีความรู้สึกว่า คล้ายกับบ้านเกิดซึ่งอยุ่ทางเหนือมาก ประเพณีและวัฒนธรรมบางอย่าง คล้ายคลึงกัน มีแตกต่างกัน อยุ่ที่ส่วนปลีกย่อยเท่านั้น

ต่างกันแต่ว่า คุณสาน นั้นแล้งไปหน่อย ทางภาคเหนือ ยังมีป่าไม้อยุ่มาก ช่วงหน้าฝน สงสารชาวนาผู้ยิ่งใหญ่ มากต้องคอยน้ำฝนลงมา แต่ละปี

ปรเพณีอย่างหนึ่งที่น่าสงสาร คือ ประเพณีขอฝน ซึ่งนำเอานางแมวน้อย มาขังกรง แห่ไปรอบหมู่บ้าน และ ไปที่ใด คนก็จะสาดน้ำใส่นางแมวนั้น จนกระทั่งนางแมวนั้นตายไป ซึ่งนับว่า เป็นประเพณีที่โหดร้ายมาก ใครไม่รู้เป็นคนคิด น่าจะเลิกไปซะ

แต่คนคุณสาน ตามชนบทมีน้ำใจดีมากเลย เว้าซื่อ ซื่อ สายตามีน้ำใจ ถ้ามีโอกาสจะแวะไปคุณสานอีก

สุข สงบ เย็น

  • ขอบคุณ P ทีเข้ามาเยี่ยมชมครับ
  • เห็นด้วยกับความคล้ายคลึงของวัฒนธรรมของภาคเหนือและภาคอีสาน โดยเฉพาะเรื่องของน้ำใจ
  • ผู้เขียนเป็นคนเหนือเข้าใจดีว่าจะหาน้ำใจจากคนเหนือคนอีสานได้อย่างไร
  • จริงแล้วน้ำใจมีอยู่กับคนไทยในทุกๆภาคครับ
  • ในเมืองไม่ใช่ว่าจะหาน้ำใจไม่ได้เลย แต่ก็อาจจะหาได้น้อยกว่ารอบๆเมือง คงเป็นเพราะธรรมชาติของสังคมต่างกัน
  • เวลาผมกับเชียงใหม่ผมจะมีความสุขมาก จะติดต่อธุระต่างๆหรือถามทางจากคนที่นั้นจะได้รับความช่วยเหลือทุกครั้ง
  • ก็ขอให้น้ำใจอยู่คู่กับคนไทยตลอดไปครับ

เปิดมาพบบทความที่ให้ความรู้เพิ่มมากมาย                ขออนุญาตคัดลอกไปประกอบเอกสารเพื่อสอนเด็กนักเรียนได้ไหมคะ..

  • ขอบคุณคุณครูที่เข้ามาเยี่ยมชมนะครับ
  • ดีใจที่บทความเกิดประโยชน์แก่ผู้อ่าน
  • ยินดีครับ สำหรับการเผยแพร่
  • ผู้เขียนขอรับรองเรื่องข้อมูลครับ เพราะเรียนมาด้านสาขานี้โดยเฉพาะครับ
  • ยินดี ที่จะรับข้อเสนอแนะครับ หรืออยากทราบเรื่องใดที่เกี่ยวข้องกับนาฏศิลป์ไทย หรือนาฏศิลป์สากลบางประเภทก็บอกมาได้นะครับ

   ดีครับ  ผมมีความสนใจในเรื่องนาฎศิลป์  ยังบทความของอาจารย์ทำไห้คิดถึงงานบุญของคนภาคอีสานที่มีความสนุกสนาน  และเชิญอาจารย์เข้ามาชมบร็อกผมบ้างนะครับ

  http://learners.in.th/blog/ofta

  • สวัสดีครับ คุณคุณาวุฒิ
  • ขอบคุณนะครับที่แวะเข้ามาเยี่ยมชม
  • ดีใจที่ยังมีคนเขียนบันทึกเกี่ยวกับนาฏศิลป์และวัฒนธรรมเหมือนกัน
  • ขอบคุณนะครับ
  • ด่
  • ด้ดเ
  • วง
  • งว
  • งว
  • งว
  • วง
  • วง
  • วง
  • วง
  • วง
  • วง
  • วง
  • วง
  • วง
  • วง
  • วง
  • วง
  • วง
  • วง
  • วง
  • วง
  • วง
  • วงไทย

 

 

 

 

 

คนอีสาน บ้านเฮาจร้า

ชาวอีสานบ้านเฮาใจดีหลายเด้อ

คนอีสานนี่ ก็มีการละเล่นเยอะเหมือนกันนะคับ ผมก็เลยได้รู้เรื่องของภาคอีสานมากขึ้น เยอะเลยคับ

น้องคนเสื้อม่วง หน้าคุ้นนะคับ

ได้เรียนรู้ถึงความหลากหลายและวัฒนธรรมอันสวยงามมาก จนไม่น่าเชื่อเลยว่ายังคงรักษาไว้สืบนานมาจนถึงทุกวันนี้

ดิฉันกำลังหาเพลงระบำกลองยาว ขออนุญาติอาจารย์นาฎศิลป์ เกี่ยวกับเพลงระบำกลองยาวนี้รบกวนโหลดเข้าให้ดิฉัน จะขอบพระคุณอย่างสูง

บุญมา (รักนาฎศิลป์ไทย)

สวัสดีค๊ะ ดิฉันมีเรื่องรบกวน และขอความกรุณากับอาจารย์เกี่ยวกับ เพลงระบำกลองยาว ดิฉันเห็นในวีดีโอ ของบริษัทโอเดียลมีเดียร งานหนึ่งร้อยปีอาจารย์ละมุลยมคุปต์ อยากได้เพลงมากค๊ะ เพลงจะตีเป็นแบบกลองยาว แต่เนื้อในเพลงฟังแล้วจะมีเพลงช้างๆ และพม่ารำขวานเล่นตีสลับ ดิฉันฝึกหัดเด็กได้แล้วท่ารำ แต่ขาดเพลง ฟังได้จากวีดีโอแต่เพลงไม่ชัดค๊ะ ขอความกรุณาอาจารย์ช่วยหาให้ได้ไหมค๊ะ กราบขอบพระคุณค๊ะ

ฟ้อนนครจำปาศรีจำ เป็นการฟ้อนรำที่สวยงามและมีดนตรีเป็นเอกลักษณ์และท่ารำที่งดงาม อยากจะขอความกรุณาช่วยส่งภาพการแต่งกายกายและดนตรีมาให้บ้างจักเป็นพระคุณยิ่ง

จากครูผู้มีดนตรีในหัวใจ

อยากได้ข้อมูลเกี่ยวกับ " วิมายะ " ค่ะ ไม่แน่ใจว่าเรียกว่าอะไรแต่ที่เคยได้ยินมาคือ ระบำอัปสราวิมายะ , รำวิมายะ แต่ไม่ใช่ แสง สี เสียง น๊ะค๊ะ เป็นชุดการแสดง ใช้ดนตรี โปงลาง ถ้าท่านผู้ใดทราบรบกวนขอข้อมูลด้วยน๊ะค๊ะ กำลังศึกษาอยู่แล้วต้องทำชุดการแสดงค่ะ ที่ นาฏศิลป ส่งมาที่ [email protected] ขอบคุณมากค่ะ

โคราชมีเทศกาลงานประเพณีแห่เทียนจำนำพรรษามานานกว่าจังหวัดอุบลราชธานีปู่เล่าให้ฟังว่าพ่อของปู่ของปู่บ่อกว่ามีมานับ200ปีแล้วแต่เป็นพิธีเล็ก ๆ ในจังหวัด ไม่มีการบอกเล่าไปจังหวัดอื้น ๆ และ เมีื่อ 5 - 6 ปี มีการทราบจึงได้เผลแผ่

วงโยโรงเรียนเบญจม

ชอบวงโยโรงเรียนเบญจมเทพอุทิศผอ.ก็ดีครูสอนนาฎศิลป์ก็ดีมากๆชอบจังครูทุกคนน่ารักจังรองผอ.ก็ดีไม่เเพ้กันนักเรียนก็เยี่ยมเจ๋งจัง

วันแม่ปีนี้ของให้ทุกคนรักแม่ให้มากๆนะคะสุขสันต์วันแม่คะ

ช่วยเปลี่ยนสีพื้นหลังได้มั๊ยครับ

มันลายตา

ขอบคุณครับ

หนูอยากได้ข้อมูลการอธิบายท่ารำประกอบเพลงจะหาได้ที่ไหนคะ

การรำคูณลานไม่มีเหรอคับ

 

รำยากมากเลยค่ะเพราะหนูรำไม่เป็น

ชอบการแต่งกายค่ะ น่ารักดี

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท