วันนี้ เพ็ญ ๑๕ ค่ำเดือน ๘ ซึ่งในทางพระพุทธศาสนาเรียกกันว่า วันอาสาฬหบูชา ...ความสำคัญของวันนี้ก็คือเป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมครั้งแรกซึ่งเรียกกันว่า ปฐมเทศนา .... ส่วน ธัมมจักกัปปวัตตนสูตต์ เป็นชื่อเรียกพระสูตรในการแสดงธรรมครั้งนี้... ซึ่งผู้เขียนจะนำมาเล่าในวันมหามงคลนี้
ธัมมจักกัปปวัตตนสูตต์ เขียนทำนองนี้เป็นบาลีแท้... แต่ตามภาษาไทยสมัยนิยมมักจะเขียนว่า ธรรมจักกัปปวัตตนสูตร... ซึ่งคำแปลก็ไม่แตกต่างกัน...
ธัมมะ + จักกะ + ปวัตตน + สูตต์ = ธัมมจักกัปปวัตตนสูตต์ (ซ้อน ป. ปลามาอีกหนึ่งตัวเพื่อออกเสียงได้สะดวกยิ่งขึ้นตามหลักไวยากรณ์บาลี)
ธัมมะ = ธรรม, ความจริง, หลักคำสอนของพระพุทธเจ้า
จักกะ = ล้อ
ปวัตตนะ = เป็นไปทั่ว
สูตต์ = คำสอนของพระพุทธเจ้าแผนกหนึ่ง (มี ๙ อย่าง เรียกกันว่า นวังคสัตถุศาสน์), พระสุตตันปิฏกในพระไตรปิฏก
ธัมมจักกัปปวัตตนสูตต์ ถ้าจะแปลให้ได้ความหมายตามรูปวิเคราะห์ ก็จะแปลได้ว่า พระสูตร (อันบัณฑิตกำหนดด้วย) การยังล้อคือธรรมให้เป็นไปทั่ว
...............
ขยายความได้ว่า รถรบหรือรถม้าศึกของพระราชามี ล้อ เป็นส่วนสำคัญเพื่อนำไปสู่ข้างหน้า... เมื่อล้อรถรบไปถึงประเทศใด อำนาจของพระราชาก็ย่อมไปถึงประเทศนั้น ดังนั้น ล้อ ของรถรบจึงบ่งบอกถึงอำนาจเพื่อจะปราบปรามผู้ที่เป็นเสี้ยนหนามให้แตกพินาศไปแล้วก็ยึดครอง... ประมาณนี้
ส่วน ธรรมจักร ล้อคือธรรม แตกต่างจากล้อแห่งรถม้าศึก กล่าวคือ เมื่อล้อคือธรรมซึ่งเป็นคำสอนของพระบรมศาสดาเข้าไปถึงจิตใจของบุคลใดแล้ว ก็ย่อมทำลายภัยคือความทุกข์บรรดามีของบุคลนั้นให้หมดไป..... ประมาณนี้
การยังล้อคือธรรมให้เป็นไป ก็คือการประการหลักคำสอนให้เข้าถึงจิตใจของคนนั้นเอง...
และวันเพ็ญเดือนอาสาฬหะ เมื่อสองพันห้าร้อยกว่าปีมาแล้ว พระบรมศาสดาทรงยังล้อคือธรรมให้เป็นไปครั้งแรก กล่าวคือทรงแสดงธรรมโปรดฤาษีห้าตน (ปัญจวัคคีย์) ซึ่งในการประกาศครั้งแรกนี้ ล้อคือธรรม ก็ได้เข้าถึงจิตใจของฤาษีปัญจวัคคีย์....
ธรรมจักกัปปวัตตนสูตต์ นี้ เรียกว่า ปฐมเทศนา คือเป็นการแสดงธรรมครั้งแรกของพระองค์ คล้ายๆ กับเป็นวันที่ล้อคือธรรมเริ่มเคลื่อนไหวครั้งแรกนั่นเอง....
...............
เนื้อหาโดยย่อ ว่าด้วยหลักการดำเนินชีวิต โดยพระองค์ตรัสสอนว่า ไม่ควรทำตัวให้ลำบาก และไม่ควรหลงไหลในสิ่งต่างๆ จนเกินไป.... ให้ยึดถือความพอดีๆ เป็นกลางๆ... เมื่อดำเนินชีวิตอย่างนี้แล้ว ก็สามารถกำจัดปัญหาของชีวิตได้...
ส่วนปัญหาของชีวิตก็คือทุกข์ จะต้องแก้ที่เหตุ โดยเหตุของทุกข์ได้แก่ความทะเยอทะยานอยากในสิ่งต่างๆ นั้นเอง
จากเนื้อหาสั้นๆ เพียงนี้ ก็อาจพิเคราะห์ได้ว่า ผู้นั้นเข้าถึงหลักคำสอนของพระพุทธศาสนาหรือไม่เพียงใด....
บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย BM.chaiwut ใน เล่าเรื่องภาษาบาลี
ที่จริงผมสงสัยมานานมากแล้ว...ว่าเทศนาธรรมของพุทธองค์ช่างแสนวิเศษ...พระอรหันต์เกิดขึ้นจากการสดับธรรมจากท่านมากมายในยุคนั้น...
ก็ด้วยเหตุอันใดเล่า...ที่คนยุคนี้ไฉนหาผู้มีปัญญาได้ยากยิ่งที่จะเข้าถึงธรรมอันแสนวิเศษ... จะโทษว่าอวิชชาครอบครองยุทธภพจนไม่เหลือที่ให้พุทธสาวก(แท้ๆ)ได้ฝึกปรือวิทยายุทธ์จนถึงขั้นสุดยอดได้...
ได้แต่เร้นกายหลบซ่อนตนฝึกปรือจนบรรลุเคล็ดวิชาสูงสุด... ไม่สนใจกลับมาสร้างบรรยากาศสุขาสังฆสามัคคี...ในยุทธภพอีกต่อไป...
ข่าวคราวพระที่ออกมาตอนนี้(ทั้งพระเป็นๆและพระเครื่อง)ยิ่งทำให้เห็นว่า...หลังยุคท่านพุทธทาสแล้ว...หามีผู้ใดกล้าออกมากระตุกสังคมแห่งความเชื่อให้ชลอเส้นทางแห่งความเสื่อมได้เลยจริง ๆ....
บ่นอีกแล้วสิเรา...555...ที่สำคัญชอบบ่นในบล็อกพระอาจารย์เสียด้วย...55555