วันนี้ เพ็ญ ๑๕ ค่ำเดือน ๘ ซึ่งในทางพระพุทธศาสนาเรียกกันว่า วันอาสาฬหบูชา ...ความสำคัญของวันนี้ก็คือเป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมครั้งแรกซึ่งเรียกกันว่า ปฐมเทศนา .... ส่วน ธัมมจักกัปปวัตตนสูตต์ เป็นชื่อเรียกพระสูตรในการแสดงธรรมครั้งนี้... ซึ่งผู้เขียนจะนำมาเล่าในวันมหามงคลนี้
ธัมมจักกัปปวัตตนสูตต์ เขียนทำนองนี้เป็นบาลีแท้... แต่ตามภาษาไทยสมัยนิยมมักจะเขียนว่า ธรรมจักกัปปวัตตนสูตร... ซึ่งคำแปลก็ไม่แตกต่างกัน...
ธัมมะ + จักกะ + ปวัตตน + สูตต์ = ธัมมจักกัปปวัตตนสูตต์ (ซ้อน ป. ปลามาอีกหนึ่งตัวเพื่อออกเสียงได้สะดวกยิ่งขึ้นตามหลักไวยากรณ์บาลี)
ธัมมะ = ธรรม, ความจริง, หลักคำสอนของพระพุทธเจ้า
จักกะ = ล้อ
ปวัตตนะ = เป็นไปทั่ว
สูตต์ = คำสอนของพระพุทธเจ้าแผนกหนึ่ง (มี ๙ อย่าง เรียกกันว่า นวังคสัตถุศาสน์), พระสุตตันปิฏกในพระไตรปิฏก
ธัมมจักกัปปวัตตนสูตต์ ถ้าจะแปลให้ได้ความหมายตามรูปวิเคราะห์ ก็จะแปลได้ว่า พระสูตร (อันบัณฑิตกำหนดด้วย) การยังล้อคือธรรมให้เป็นไปทั่ว
...............
ขยายความได้ว่า รถรบหรือรถม้าศึกของพระราชามี ล้อ เป็นส่วนสำคัญเพื่อนำไปสู่ข้างหน้า... เมื่อล้อรถรบไปถึงประเทศใด อำนาจของพระราชาก็ย่อมไปถึงประเทศนั้น ดังนั้น ล้อ ของรถรบจึงบ่งบอกถึงอำนาจเพื่อจะปราบปรามผู้ที่เป็นเสี้ยนหนามให้แตกพินาศไปแล้วก็ยึดครอง... ประมาณนี้
ส่วน ธรรมจักร ล้อคือธรรม แตกต่างจากล้อแห่งรถม้าศึก กล่าวคือ เมื่อล้อคือธรรมซึ่งเป็นคำสอนของพระบรมศาสดาเข้าไปถึงจิตใจของบุคลใดแล้ว ก็ย่อมทำลายภัยคือความทุกข์บรรดามีของบุคลนั้นให้หมดไป..... ประมาณนี้
การยังล้อคือธรรมให้เป็นไป ก็คือการประการหลักคำสอนให้เข้าถึงจิตใจของคนนั้นเอง...
และวันเพ็ญเดือนอาสาฬหะ เมื่อสองพันห้าร้อยกว่าปีมาแล้ว พระบรมศาสดาทรงยังล้อคือธรรมให้เป็นไปครั้งแรก กล่าวคือทรงแสดงธรรมโปรดฤาษีห้าตน (ปัญจวัคคีย์) ซึ่งในการประกาศครั้งแรกนี้ ล้อคือธรรม ก็ได้เข้าถึงจิตใจของฤาษีปัญจวัคคีย์....
ธรรมจักกัปปวัตตนสูตต์ นี้ เรียกว่า ปฐมเทศนา คือเป็นการแสดงธรรมครั้งแรกของพระองค์ คล้ายๆ กับเป็นวันที่ล้อคือธรรมเริ่มเคลื่อนไหวครั้งแรกนั่นเอง....
...............
เนื้อหาโดยย่อ ว่าด้วยหลักการดำเนินชีวิต โดยพระองค์ตรัสสอนว่า ไม่ควรทำตัวให้ลำบาก และไม่ควรหลงไหลในสิ่งต่างๆ จนเกินไป.... ให้ยึดถือความพอดีๆ เป็นกลางๆ... เมื่อดำเนินชีวิตอย่างนี้แล้ว ก็สามารถกำจัดปัญหาของชีวิตได้...
ส่วนปัญหาของชีวิตก็คือทุกข์ จะต้องแก้ที่เหตุ โดยเหตุของทุกข์ได้แก่ความทะเยอทะยานอยากในสิ่งต่างๆ นั้นเอง
จากเนื้อหาสั้นๆ เพียงนี้ ก็อาจพิเคราะห์ได้ว่า ผู้นั้นเข้าถึงหลักคำสอนของพระพุทธศาสนาหรือไม่เพียงใด....
ที่จริงผมสงสัยมานานมากแล้ว...ว่าเทศนาธรรมของพุทธองค์ช่างแสนวิเศษ...พระอรหันต์เกิดขึ้นจากการสดับธรรมจากท่านมากมายในยุคนั้น...
ก็ด้วยเหตุอันใดเล่า...ที่คนยุคนี้ไฉนหาผู้มีปัญญาได้ยากยิ่งที่จะเข้าถึงธรรมอันแสนวิเศษ... จะโทษว่าอวิชชาครอบครองยุทธภพจนไม่เหลือที่ให้พุทธสาวก(แท้ๆ)ได้ฝึกปรือวิทยายุทธ์จนถึงขั้นสุดยอดได้...
ได้แต่เร้นกายหลบซ่อนตนฝึกปรือจนบรรลุเคล็ดวิชาสูงสุด... ไม่สนใจกลับมาสร้างบรรยากาศสุขาสังฆสามัคคี...ในยุทธภพอีกต่อไป...
ข่าวคราวพระที่ออกมาตอนนี้(ทั้งพระเป็นๆและพระเครื่อง)ยิ่งทำให้เห็นว่า...หลังยุคท่านพุทธทาสแล้ว...หามีผู้ใดกล้าออกมากระตุกสังคมแห่งความเชื่อให้ชลอเส้นทางแห่งความเสื่อมได้เลยจริง ๆ....
บ่นอีกแล้วสิเรา...555...ที่สำคัญชอบบ่นในบล็อกพระอาจารย์เสียด้วย...55555
นมัสการค่ะ
พรุ่งนี้ เป็นวันเข้าพรรษา ถือกันว่าเป็นวันพิเศษในพุทธศาสนา พุทธศาสนิกชนขมักเขม้นในการบุญกุศลยิ่งกว่าธรรมดา
บางคนรักษาศีลอุโบสถถึง ๓ เดือน (ไตรมาส) บางคนไปวัดฟังเทศน์ทั้ง ๓ เดือนตั้งใจงดเว้นบาปทั้งปวง
คุณปู่ ของลูกก็ ถือศีล 5 3เดือนนี้อย่างเคร่งครัดเหมือนกันค่ะ
เรื่องนี้ ก็เคยเขียนเล่า แต่ก็จำไม่ได้แล้วว่า จะเขียนไว้ในบล็อก หรือเขียนในหนังสือเล่มอื่น (เริ่มจำไม่ได้แล้ว...) จะลองค้นหาในบล็อกก่อน ถ้าเจอจะนำ Link ขึ้นอนุทิน...
เจริญพร
กราบนมัสการหลวงพี่มหาชัยวุธ
เพิ่งได้ทราบความหมายของพระสูตรค่ะ คงต้องไปหารายละเอียดอ่านเพิ่มเติมอีก
ขอบพระคุณค่ะ
หลายเรื่องประจำวาระ เขียนไว้ เริ่มจำไม่ได้ มากเรื่องเกินไป บางอย่างค้นไม่เจอ...
กำลังคิดว่า จะรวบรวมเรื่องราวตามวาระไว้สักหมวดหนึ่ง จะไม่ต้องค้นหรือเขียนใหม่ พอวาระมาถึงก็นำ Link ไปฝากไว้ที่อนุทิน...
ส่วนเรื่องใดที่เพิ่งนึกขึ้นได้ ก็ค่อยๆ เขียนเพิ่มเติม...
เจริญพร
มาเยี่ยมชมเฉยๆครับ ขออนุโมทนาขอบคุณครับ