BM.chaiwut
พระมหาชัยวุธ โภชนุกูล ฉายา ฐานุตฺตโม

ธัมมจักกัปปวัตตนสูตต์


ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร

วันนี้ เพ็ญ ๑๕ ค่ำเดือน ๘ ซึ่งในทางพระพุทธศาสนาเรียกกันว่า วันอาสาฬหบูชา ...ความสำคัญของวันนี้ก็คือเป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมครั้งแรกซึ่งเรียกกันว่า ปฐมเทศนา .... ส่วน ธัมมจักกัปปวัตตนสูตต์ เป็นชื่อเรียกพระสูตรในการแสดงธรรมครั้งนี้... ซึ่งผู้เขียนจะนำมาเล่าในวันมหามงคลนี้

ธัมมจักกัปปวัตตนสูตต์ เขียนทำนองนี้เป็นบาลีแท้... แต่ตามภาษาไทยสมัยนิยมมักจะเขียนว่า ธรรมจักกัปปวัตตนสูตร... ซึ่งคำแปลก็ไม่แตกต่างกัน...

ธัมมะ + จักกะ + ปวัตตน + สูตต์ = ธัมมจักกัปปวัตตนสูตต์ (ซ้อน ป. ปลามาอีกหนึ่งตัวเพื่อออกเสียงได้สะดวกยิ่งขึ้นตามหลักไวยากรณ์บาลี)

ธัมมะ = ธรรม, ความจริง, หลักคำสอนของพระพุทธเจ้า

จักกะ = ล้อ

ปวัตตนะ = เป็นไปทั่ว

สูตต์ = คำสอนของพระพุทธเจ้าแผนกหนึ่ง (มี ๙ อย่าง เรียกกันว่า นวังคสัตถุศาสน์), พระสุตตันปิฏกในพระไตรปิฏก

ธัมมจักกัปปวัตตนสูตต์ ถ้าจะแปลให้ได้ความหมายตามรูปวิเคราะห์ ก็จะแปลได้ว่า พระสูตร (อันบัณฑิตกำหนดด้วย) การยังล้อคือธรรมให้เป็นไปทั่ว

...............

ขยายความได้ว่า รถรบหรือรถม้าศึกของพระราชามี ล้อ เป็นส่วนสำคัญเพื่อนำไปสู่ข้างหน้า... เมื่อล้อรถรบไปถึงประเทศใด อำนาจของพระราชาก็ย่อมไปถึงประเทศนั้น ดังนั้น ล้อ ของรถรบจึงบ่งบอกถึงอำนาจเพื่อจะปราบปรามผู้ที่เป็นเสี้ยนหนามให้แตกพินาศไปแล้วก็ยึดครอง... ประมาณนี้

ส่วน ธรรมจักร ล้อคือธรรม แตกต่างจากล้อแห่งรถม้าศึก กล่าวคือ เมื่อล้อคือธรรมซึ่งเป็นคำสอนของพระบรมศาสดาเข้าไปถึงจิตใจของบุคลใดแล้ว ก็ย่อมทำลายภัยคือความทุกข์บรรดามีของบุคลนั้นให้หมดไป..... ประมาณนี้

การยังล้อคือธรรมให้เป็นไป ก็คือการประการหลักคำสอนให้เข้าถึงจิตใจของคนนั้นเอง...

และวันเพ็ญเดือนอาสาฬหะ เมื่อสองพันห้าร้อยกว่าปีมาแล้ว พระบรมศาสดาทรงยังล้อคือธรรมให้เป็นไปครั้งแรก กล่าวคือทรงแสดงธรรมโปรดฤาษีห้าตน (ปัญจวัคคีย์) ซึ่งในการประกาศครั้งแรกนี้ ล้อคือธรรม ก็ได้เข้าถึงจิตใจของฤาษีปัญจวัคคีย์....

ธรรมจักกัปปวัตตนสูตต์ นี้ เรียกว่า ปฐมเทศนา คือเป็นการแสดงธรรมครั้งแรกของพระองค์ คล้ายๆ กับเป็นวันที่ล้อคือธรรมเริ่มเคลื่อนไหวครั้งแรกนั่นเอง....

...............

เนื้อหาโดยย่อ ว่าด้วยหลักการดำเนินชีวิต โดยพระองค์ตรัสสอนว่า ไม่ควรทำตัวให้ลำบาก และไม่ควรหลงไหลในสิ่งต่างๆ จนเกินไป.... ให้ยึดถือความพอดีๆ เป็นกลางๆ... เมื่อดำเนินชีวิตอย่างนี้แล้ว ก็สามารถกำจัดปัญหาของชีวิตได้...

ส่วนปัญหาของชีวิตก็คือทุกข์ จะต้องแก้ที่เหตุ โดยเหตุของทุกข์ได้แก่ความทะเยอทะยานอยากในสิ่งต่างๆ นั้นเอง

จากเนื้อหาสั้นๆ เพียงนี้ ก็อาจพิเคราะห์ได้ว่า ผู้นั้นเข้าถึงหลักคำสอนของพระพุทธศาสนาหรือไม่เพียงใด....  

  

หมายเลขบันทึก: 115539เขียนเมื่อ 29 กรกฎาคม 2007 18:51 น. ()แก้ไขเมื่อ 22 มิถุนายน 2012 22:37 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (7)

ที่จริงผมสงสัยมานานมากแล้ว...ว่าเทศนาธรรมของพุทธองค์ช่างแสนวิเศษ...พระอรหันต์เกิดขึ้นจากการสดับธรรมจากท่านมากมายในยุคนั้น...

 

ก็ด้วยเหตุอันใดเล่า...ที่คนยุคนี้ไฉนหาผู้มีปัญญาได้ยากยิ่งที่จะเข้าถึงธรรมอันแสนวิเศษ...  จะโทษว่าอวิชชาครอบครองยุทธภพจนไม่เหลือที่ให้พุทธสาวก(แท้ๆ)ได้ฝึกปรือวิทยายุทธ์จนถึงขั้นสุดยอดได้...

 

ได้แต่เร้นกายหลบซ่อนตนฝึกปรือจนบรรลุเคล็ดวิชาสูงสุด... ไม่สนใจกลับมาสร้างบรรยากาศสุขาสังฆสามัคคี...ในยุทธภพอีกต่อไป...

 

ข่าวคราวพระที่ออกมาตอนนี้(ทั้งพระเป็นๆและพระเครื่อง)ยิ่งทำให้เห็นว่า...หลังยุคท่านพุทธทาสแล้ว...หามีผู้ใดกล้าออกมากระตุกสังคมแห่งความเชื่อให้ชลอเส้นทางแห่งความเสื่อมได้เลยจริง ๆ....

 

บ่นอีกแล้วสิเรา...555...ที่สำคัญชอบบ่นในบล็อกพระอาจารย์เสียด้วย...55555

P
มีคำหนึ่งที่ท่านพุทธทาสมักจะนำมาอ้างถึงเสมอคือ...
ตถตา เช่นนั้นเอง
กำลังคิดอยู่ว่าจะเขียนเรื่องอะไรดี ความเห็นของท่านเลขาฯ ทำให้ การเมืองกับพระสงฆ์ ผุดขึ้นมาในคลองความคิด...
ท่านเลขาฯ รออ่านก็แล้วกัน...
เจริญพร

นมัสการค่ะ
พรุ่งนี้ เป็นวันเข้าพรรษา ถือกันว่าเป็นวันพิเศษในพุทธศาสนา พุทธศาสนิกชนขมักเขม้นในการบุญกุศลยิ่งกว่าธรรมดา
บางคนรักษาศีลอุโบสถถึง ๓ เดือน (ไตรมาส) บางคนไปวัดฟังเทศน์ทั้ง ๓ เดือนตั้งใจงดเว้นบาปทั้งปวง
คุณปู่ ของลูกก็ ถือศีล 5 3เดือนนี้อย่างเคร่งครัดเหมือนกันค่ะ

P

Sasinanda

 

เรื่องนี้ ก็เคยเขียนเล่า แต่ก็จำไม่ได้แล้วว่า จะเขียนไว้ในบล็อก หรือเขียนในหนังสือเล่มอื่น (เริ่มจำไม่ได้แล้ว...) จะลองค้นหาในบล็อกก่อน ถ้าเจอจะนำ Link ขึ้นอนุทิน...

เจริญพร

กราบนมัสการหลวงพี่มหาชัยวุธ

เพิ่งได้ทราบความหมายของพระสูตรค่ะ คงต้องไปหารายละเอียดอ่านเพิ่มเติมอีก

ขอบพระคุณค่ะ

P

กมลวัลย์

 

หลายเรื่องประจำวาระ เขียนไว้ เริ่มจำไม่ได้ มากเรื่องเกินไป บางอย่างค้นไม่เจอ...

กำลังคิดว่า จะรวบรวมเรื่องราวตามวาระไว้สักหมวดหนึ่ง จะไม่ต้องค้นหรือเขียนใหม่ พอวาระมาถึงก็นำ Link ไปฝากไว้ที่อนุทิน...

ส่วนเรื่องใดที่เพิ่งนึกขึ้นได้ ก็ค่อยๆ เขียนเพิ่มเติม...

เจริญพร

พระมหาวินัย ภูริปญฺโญ

มาเยี่ยมชมเฉยๆครับ ขออนุโมทนาขอบคุณครับ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท