การเกิดอุปราคา

ปรากฏการณ์

มีปรากฏการณ์บนท้องฟ้าบางอย่างเกิดขึ้นในบรรยากาศของโลก เช่น  อาทิตย์ทรงกลด   จันทร์ทรงกลด   การเกิดรุ้ง   แสงเหนือแสงใต้   ดาวตกหรือผีพุ่งไต้ แต่ก็มีปรากฏการณ์อีกหลายอย่างที่เกิดนอกบรรยากาศโลกอันเป็นปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์  เช่นการเกิดดวงจันทร์ข้างขึ้น ข้างแรม การเกิดจันทรุปราคา  สุริยุปราคา ดาวเคียงเดือน  ดวงจันทร์บังดาวเคราะห์  ดาวเคราะห์บังดาวฤกษ์และการปรากฏของดาวหาง   ปรากฏการณ์แต่ละอย่างเกิดจากสาเหตุต่างๆ กัน  แต่ละอย่างน่าสนใจ สวยงาม น่าตื่นเต้น  มีประโยชน์และเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่สามารถอธิบายได้ตามหลักวิทยาศาสตร์

การเกิดอุปราคา

+	การเกิดข้างขึ้นข้างแรม
	ข้างขึ้น  ข้างแรม  คือปรากฏการณ์ที่ดวงจันทร์เป็นเสี้ยวเล็กๆ  สว่างน้อยๆ  เห็นอยู่ทางทิศตะวันตกในเวลาหัวค่ำ  วันต่อๆ มาจะเห็นโตขึ้นสว่างขึ้น  และอยู่สูงจากขอบฟ้าทิศตะวันตกมากขึ้นจนเป็นจันทร์เต็มดวงหรือจันทร์เพ็ญสว่างมาก  เห็นอยู่ทางทิศตะวันออกในเวลาหัวค่ำ  หลังจากนั้นจะสว่างลดลงและส่วนสว่างมีขนาดเล็กลงจนมองไม่เห็นเพราะขึ้นพร้อมกับดวงอาทิตย์แล้วก็กลับมาเป็นเสี้ยวเล็กเหมือนเดิมอีก  รวมเวลาเกิดจันทร์เสี้ยวดังกล่าวประมาณ  29.5  วัน  การปรากฏของดวงจันทร์เป็นไปเช่นนี้อย่างสม่ำเสมอ
+	สาเหตุที่ดวงจันทร์เป็นเสี้ยวหรือเต็มดวงเพราะ
	1. ดวงจันทร์เคลื่อนรอบโลก  รอบละประมาณ  1  เดือน 2. ดวงจันทร์ไม่มีแสงในตัวเองแต่สะท้อนแสงจากดวงอาทิตย์มาเข้าตาของเรา   ถ้าส่วนที่ได้รับแสงจากดวงอาทิตย์หันมาทางโลกทั้งหมด ดวงจันทร์จะปรากฏเป็นรูปวงกลม ถ้าส่วนที่ได้รับแสงหันมาทางโลกเพียงครึ่งเดียวดวงจันทร์จะปรากฏเป็นรูปครึ่งวงกลม  ถ้าส่วนที่ได้รับแสงหันมาทางโลกน้อยกว่านี้  ดวงจันทร์จะปรากฏเป็นเสี้ยว  เราเรียกปรากฏการณ์นี้ว่า ดวงจันทร์ข้างขึ้นข้างแรม

ภาพปรากฏของดิถีจันทร์วันขึ้น – แรมต่างๆ ในรอบเดือน

ดวงจันทร์ข้างขึ้นนับจากข้างขึ้น  1  ค่ำ ถึงขึ้น  15  ค่ำ  ขึ้น  1  ค่ำ  เป็นดวงจันทร์เสี้ยวเล็กมากเห็นอยู่ใกล้ขอบฟ้าทางทิศตะวันตกในเวลาพลบค่ำ  ขึ้น  7 – 8  ค่ำ  เป็นดวงจันทร์รูปครึ่งวงกลมเห็นอยู่สูงเกือบเหนือศีรษะ ในเวลาพลบค่ำ  ขึ้น  15  ค่ำ  เป็นดวงจันทร์เต็มดวงหรือจันทร์เพ็ญเห็นอยู่ทางทิศตะวันออก ในขณะที่ดวงอาทิตย์กำลังลับขอบฟ้าทางทิศตะวันตก  หลังจากนี้เป็นดวงจันทร์ข้างแรม  ความสว่างลดลง  แรม 7 – 8  ค่ำ   ดวงจันทร์เป็นรูปครึ่งวงกลมขึ้นประมาณเที่ยงคืน  จะอยู่เกือบเหนือศีรษะในเวลารุ่งเช้า  แรม  12 –13  ค่ำ  ดวงจันทร์ปรากฏเป็นเสี้ยวเห็นอยู่ทางทิศตะวันออกในเวลารุ่งเช้า

มนุษย์นำการปรากฏเป็นรูปต่างๆ  กันของดวงจันทร์มาทำปฏิทินจันทรคติคือสังเกตดวงจันทร์เป็นหลัก  คนไทยเรียกว่า ปฏิทินข้างขึ้นข้างแรม  เราใช้ปฏิทินข้างขึ้นข้างแรมในการกำหนดวันสำคัญทางพุทธศาสนา  เช่น  วันขึ้น 7 หรือ 8 ค่ำ วันขึ้น 15  ค่ำ  วันแรม  7  หรือ  8  ค่ำ  แรม  14  ค่ำ  หรือ  15  ค่ำ  เป็นวันพระ  วันขึ้น  15  ค่ำ  เดือน 3 (หรือเดือน 4)  เป็นวันมาฆบูชา  วันขึ้น  15  ค่ำ  เดือน 6  (หรือเดือน 7)  เป็นวันวิสาขบูชา   เป็นต้น

นอกจากวันข้างขึ้นข้างแรมจะใช้กำหนดวันสำคัญทางศาสนาแล้วยังใช้ดวงจันทร์บอกทิศและเวลาได้ด้วย  เช่น  ถ้าดวงจันทร์ปรากฏเป็นเสี้ยวเหมือนเขาควาย  เห็นในเวลาหัวค่ำ   ดวงจันทร์จะอยู่ทางทิศตะวันตก และเป็นดวงจันทร์ข้างขึ้น ด้านนูนของดวงจันทร์จะหันไปยังจุดที่ดวงทิตย์ตกดิน

การเกิดอุปราคา

อุปราคา มี  2  ประเภท  คือ  จันทรุปราคา  (ดวงจันทร์มืดมัวลง)  และสุริยุปราคา (ดวงอาทิตย์มืดมัวลง)  เป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติใกล้ตัวเพราะเกี่ยวข้องกับโลก  ดวงจันทร์และดวงอาทิตย์

สุริยุปราคาเต็มดวง  นับว่าเป็นปรากฏการณ์ที่น่าตื่นเต้นและน่ากลัวสำหรับมนุษย์ในยุคโบราณซึ่งไม่เข้าใจสาเหตุของการเกิดที่แท้จริง  มีเรื่องบันทึกไว้ว่าในปีก่อนคริสต์ศักราช  585  ปี  สุริยุปราคาเต็มดวงที่เกิดขึ้นในวันที่  28  พฤษภาคม  ปีนั้นสามารถยุติสงครามที่ยืดเยื้อมานานถึง  5  ปี  ระหว่างชาวเมเดสและชาวลิเดียนในตุรกี  เพราะทั้งสองฝ่ายต่าง ก็เกรงกลัวคิดว่าเป็นการลงโทษจากพระเจ้าเบื้องบน  และที่ประเทศจีนเมื่อประมาณ 4,000  ปีมาแล้ว  โหรประจำราชสำนัก  ของจีน  2  คน  คือชี (Hsi)  กับ โฮ (Ho)  ถูกประหารเพราะไม่คำนวณไว้ล่วงหน้าว่าจะเกิดสุริยุปราคาเต็มดวง

[ไดพำก]

กดหกดหกด

[คนน่ารัก]

ทามมายม่ายมีรุปอ่า

[เหยิน]

ทำหยังไม่มีรูปว่ะ

[กอล์ฟเท่ว่ะ]

งง

[ฮวก]

ดีมากค่ะ

[ทิพย์]

ดีมาก