|
|
|
|
|
|
|
|
|
การเกิดสุริยุปราคา |
|
|
เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดเวลากลางวัน เนื่องจากดวงจันทร์โคจรมาอยู่ ณ ตำแหน่งระหว่างดวงอาทิตย์กับโลก ขนาดปรากฏของดวงจันทร์และของดวงอาทิตย์บนฟ้ามีขนาดประมาณครึ่งองศาเท่ากัน ดวงจันทร์จึงสามารถบังดวงอาทิตย์ได้ เงาของดวงจันทร์จึงทอดมาที่โลก คนบนโลกที่อยู่บริเวณที่เงาทอดไปถึงจะเห็นดวงอาทิตย์เว้าแหว่งหรือมืดมิดไปถ้าเห็นดวงอาทิตย์แหว่งเป็นเสี้ยวเรียกว่า สุริยุปราคาบางส่วน (Partial solar eclipse) ถ้าเห็นดวงอาทิตย์เป็นวงแหวนมีดวงจันทร์กลมอยู่กลางเรียกว่า สุริยุปราคาวงแหวน (Annular solar eclipse) ถ้าดวงอาทิตย์ปรากฏมืดมิดมีแสงจางๆ อยู่โดยรอบเรียกว่า สุริยุปราคาเต็มดวง (Total solar eclipse) ซึ่งเห็นได้เฉพาะผู้ที่อยู่ภายใต้เงามืดของดวงจันทร์ คนที่อยู่ภายใต้เงามัวของดวงจันทร์จะเห็นเป็นสุริยุปราคาบางส่วน ในกรณีที่ดวงจันทร์อยู่ห่างโลกจนเงามืดทอดไม่ถึง มีแต่เงามัวส่วนที่อยู่ถัดจากปลายเงามืดออกไปเท่านั้นที่ตกถึงผิวโลก คนบนโลกบริเวณนี้จะเห็นเป็นสุริยุปราคาวงแหวน |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
เนื่องจากดวงจันทร์และโลกเป็นวัตถุทึบแสง และมีขนาดเล็กกว่าดวงอาทิตย์ เงาของดวงจันทร์หรือเงาของโลกจึงมี 2 ลักษณะ คือเงามืด (Umbra) และเงามัว (Penumbra) เงามืดเป็นอาณาเขตที่แสงอาทิตย์ส่องไม่ถึงเลย ในขณะที่บริเวณเงามัวแสงอาทิตย์ส่องไปถึงได้บ้าง ดังนั้นบริเวณเงามัวจึงสว่างกว่าบริเวณเงามืด และคนที่อยู่ภายใต้เงามัวจะเห็นดวงอาทิตย์ไม่มืดมิดส่วนคนที่อยู่ใต้เงามืดจะเห็นดวงอาทิตย์ปรากฏมืดมิดทั้งดวง |
|
|
|
|
|
ขณะที่ดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์จนมืดมิดนั้น ดวงจันทร์ได้บังเพียงพื้นผิวของดวงอาทิตย์เท่านั้น แต่ไม่อาจบังบรรยากาศของดวงอาทิตย์ได้เพราะบรรยากาศของดวงอาทิตย์แผ่กระจายออกไปไกลหลายช่วงของขนาดดวงอาทิตย์ ซึ่งในเวลาปกติจะมองไม่เห็นเนื่องจากมีความสว่างน้อยดังนั้นบรรยากาศของดวงอาทิตย์จึงปรากฏให้เห็นเป็นแสงเรืองรอบๆ วงกลมดำของดวงจันทร์ เรียกว่า แสงโคโรนา เป็นภาพที่สวยงามมากและหาดูได้ยาก จะเห็นได้เฉพาะเมื่อเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงเท่านั้นปรากฏการณ์สุริยุปราคาเต็มดวงเกิดนานอย่างมากไม่เกิน 7 นาที 31 วินาที |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
สุริยุปราคาเต็มดวง 24 ตุลาคม 2538 |
|
อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี เลนส์ 600 มม. F 8 SPEED 1/30 ผู้ถ่ายภาพ: นายศิลปชัย จันทร์กุญชร เวลา 10 : 50 น |
|
|
|
|
|
|
|
|
เราสามารถดูสุริยุปราคาเต็มดวงได้ด้วยตาเปล่า แต่ถ้าเป็นสุริยุปราคาบางส่วนหรือสุริยุปราคาวงแหวนห้ามมองด้วยตาเปล่าเด็ดขาดเพราะอาจทำให้ตาบอดได้ ต้องดูผ่านแผ่นกรองแสง เช่น แผ่นไมลาร์ (แผ่นกรองแสงที่สร้างขึ้นมาโดยเฉพาะ) กระจกรมควันเทียน ฟิล์มถ่ายรูปขาวดำที่ล้างแล้วซ้อนกันหลายๆ แผ่น เป็นต้น นอกจากนั้นยังอาจถ่ายภาพดวงจันทร์และแสงโคโรนาของดวงอาทิตย์ รวมทั้งบริเวณโดยรอบดวงอาทิตย์เพื่อค้นหาดาวเคราะห์ หรือดาวหางที่อยู่ใกล้ดวงอาทิตย์ได้ด้วย |
|
|
|
|
|
การวัดตำแหน่งดาวฤกษ์ดวงหนึ่งเบื้องหลังดวงอาทิตย์ขณะเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงเมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2462 ที่ประเทศบราซิล ชี้ให้เห็นว่าตำแหน่งปรากฏ และตำแหน่งที่แท้จริงของดาวฤกษ์ดวงนั้นไม่ตรงกัน ทั้งนี้เพราะแรงโน้มถ่วงของดวงอาทิตย์ดึงแสงดาวฤกษ์ทำให้แสงโค้ง ขณะผ่านใกล้ดวงอาทิตย์ นับเป็นการพิสูจน์ทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไปของไอน์สไตน์เป็นครั้งแรก |
|
|
|
|
|
สุริยุปราคาเต็มดวงในประเทศไทยเกิดขึ้นไม่บ่อยนัก ในระยะเวลา 127 ปี นับตั้งแต่ พ.ศ. 2411 เป็นต้นมา มีสุริยุปราคาเต็มดวงเกิดขึ้นเพียง 5 ครั้งเท่านั้น ทั้งๆ ที่มีสุริยุปราคาเกิดขึ้นทุกปี แสดงว่าไม่ค่อยเกิดซ้ำที่เดิม จึงนับว่าสุริยุปราคาเต็มดวงมีความสำคัญ น่าสนใจและน่าตื่นเต้นมากสำหรับคนไทย สุริยุปราคาเต็มดวงทั้ง 5 ครั้ง ดังกล่าวคือ |
|
|
|
|
|
1. สุริยุปราคาเต็มดวงหว้ากอเกิดเมื่อวันที่ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2411 จุดกลางของเงามืดผ่านบ้านหว้ากอ อำเภอเมือง จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เห็นนานประมาณ 6 นาที พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงคำนวณสุริยุปราคาครั้งนี้และได้เสด็จพระราชดำเนินไปทอดพระเนตรที่หว้ากอด้วยพระองค์เอง จนต้องสิ้นพระชนม์เพราะทรงติดไข้ป่าเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ.2411 |
|
|
|
|
|
2. สุริยุปราคาเต็มดวงเมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2418 เกิดในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เห็นมืดมิดนาน 4 นาที 42 วินาที ตัวอย่างตำบลที่เห็นคือแหลมเจ้าลาย จังหวัดเพชรบุรี |
|
|
|
|
|
3. สุริยุปราคาเต็มดวงโคกโพธิ์เกิดในรัชสมัยพระบาทสมเด็จ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ.2472 เห็นมืดมิดนาน 6 นาที จุดกลางของเงามืดผ่านอำเภอโคกโพธิ์ จังหวัดปัตตานี พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินีได้เสด็จไปทอดพระเนตรด้วย สุริยุปราคาเต็มดวงโคกโพธิ์เป็นสุริยุปราคาชุดเดียวกันกับสุริยุปราคาเต็มดวงในสมัย รัชกาลที่ 5 |
|
|
|
|
|
4. สุริยุปราคาเต็มดวงบางปะอิน เกิดในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช เมื่อวันที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2498 เห็นมืดมิดนาน 6 นาที เขตที่เห็นเต็มดวงมีหลายจังหวัดรวมทั้งกรุงเทพฯ ด้ว |
|
|
|
|
|
5. สุริยุปราคาเต็มดวงเมื่อวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2538 เกิดในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช เขตที่เห็นเต็มดวงอยู่ในท้องที่ของจังหวัดต่างๆ ตั้งแต่ตากลงไปถึงบุรีรัมย์ รวม 11 จังหวัดโดยเห็นเต็มดวงนานต่างๆ กันเกือบ 2 นาที นอกจากเขตนี้เห็นสุริยุปราคาบางส่วนทั่วประเทศ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ลำดับการเกิดสุริยุปราคาเต็มดวง 24 ตุลาคม 2538 อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี เวลา 9:14:57-12:39:35 |
|
ถ่ายห่างกัน 5 นาทีกล้อง mamiya RB 67 เลนส์ 65 มม filtermylarตอนเต็มดวงถอดfilter ผู้ถ่ายภาพ:นายศิลปชัย จันทร์กุญชร |
|
|
|
|
|
* สุริยุปราคาเต็มดวงในประเทศไทยครั้งต่อไปจะเกิดในวันที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2613 |