วันนี้(20ธันวาคม 2548) ทีมPCT งานสุขภาพดีเริ่มที่บ้านหรือทีมHome Health Care ได้จัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ขึ้นในเครือข่ายจังหวัดตากภาคตะวันออก มีทีมงานจากโรงพยาบาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช โรงพยาบาลสามเงาและสถานีอนามัยในเขตอำเภอบ้านตากเข้าร่วมกว่า 30 คน (เมื่อวานนี้กับเมื่อวันพฤหัสบดีสัปดาห์ก่อน ทีมPTCก็จัดแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในเรื่องความคลาดเคลื่อนทางยา (Medication error) ช่วงนี้ห้องประชุมได้ใช้ประโยชน์สูงมาก บ่ายวันนี้จะมีทีมของ สสจ.พระนครศรีอยุธยา นำเจ้าหน้าที่เวชระเบียนมาศึกษาดูงานและให้ผมเล่าเรื่องKMให้ฟังด้วย
ช่วงเช้าผมได้เป็นประธานเปิด แต่ก็ไม่ได้เป็นทางการมากนัก สิ่งที่ผมฝากแก่ที่ประชุมก็คือ เป็นโอกาสดีมากที่ตัวแทนเครือข่ายบริการมากันครบ จะได้มาช่วยกันวางระบบที่ดีที่แก้ปัญหาเดิมๆที่เคยเกิดขึ้น บางทีโรงพยาบาลจังหวัดส่งผู้ป่วยมาให้โรงพยาบาลอำเภอเยี่ยม ก็ไม่ได้เยี่ยมเพราะหลักเกณฑ์การเยี่ยมไม่เหมือนกัน บางทีโรงพยาบาลอำเภอส่งไปให้ สอ.เยี่ยมก็ไม่ได้เยี่ยม รวมทั้งการกำหนดแนวทางที่เหมือนกันโดยมองประโยชน์สูงสุดที่ประชาชนเป็นตัวตั้ง อย่ามองว่าใครทำมากทำน้อย ใครเหนื่อยใครสบาย
ผมได้เล่าให้ฟังว่า เมื่อปี 2538 ผมได้เริ่มกิจกรรมสุขภาพดีเริ่มที่บ้านครั้งแรกที่ผมได้เข้าร่วมที่อำเภอแม่พริก ใช้ชื่อว่าโครงการสายใยสุขภาพ สืบเนื่องมาจากการที่มีผู้ป่วยโรคเอดส์ระยะแสดงอาการมากขึ้นเมื่อ 10 ปีก่อน ทางงานโรคเอดส์จึงได้เสนอแนะให้จัดทำ แต่ก่อนที่จะออกไปเยี่ยม ปรากฎว่ามีข่าวมาจากอีกอำเภอหนึ่งที่ทำมาก่อนได้ไปเยี่ยมผู้ป่วยเอดส์ หลังจากนั้นวันรุ่งขึ้นผู้ป่วยฆ่าตัวตาย เพราะชาวบ้านสงสัยและรู้โดยนัยๆว่าคนไข้เป็นเอดส์ จึงเกิดความละอายและถูกตัดขาดจากเพื่อนบ้าน พอทราบข่าวทำให้ทีมงานเราต้องมาทบทวนกันใหม่เพื่อไม่ให้เกิดประวัติศาสตร์ซ้ำรอยขึ้น
ตอนนั้นเราต้องเปลี่ยนกลุ่มเป้าหมายมาดูผู้ป่วยโรคเรื้อรังอื่นๆก่อน 1-2 เดือน เช่นอัมพฤกษ์ อัมพาต ความดันสูง เบาหวาน หรือผู้สูงอายุที่ช่วยตัวเองไม่ค่อยได้ เพื่อให้คนในชุมชนได้รับรู้ว่าโรงพยาบาลได้ออกมาดูแลถึงที่บ้านในกลุ่มโรคที่ต้องดูแลต่อเนื่อง ในคนหนุ่มก็จะเป็นการดูแลเรื่องโรคลมชักหรือโรคจิต เพื่อป้องกันความสงสัยของชาวบ้านในหมู่บ้าน แล้วเราจึงค่อยๆเสริมเอาผู้ป่วยติดเชื้อเอดส์เข้าไปเยี่ยมร่วมด้วย วันละประมาณ 3 ราย ทำให้เราโชคดีไม่มีผู้ติดเชื้อเอดส์ฆ่าตัวตายในพื้นที่จากการเยี่ยมบ้าน ตอนจะกลับยังได้กล้วย อ้อย ลำไย ผลไม้ติดมือกลับมาอีกด้วย และสังเกตดูชาวบ้านจะดีใจมากที่หมอไปเยี่ยมถึงบ้าน
พอมาอยู่ที่บ้านตากก็ได้จัดทำโครงการต่อเนื่องมาเรื่อยๆ และเป็นรูปเป็นร่างชัดเจนในช่วงที่ทำกิจกรรมคุณภาพและกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพ แต่มาตอนนี้คนไข้เอดส์เป็นที่ยอมรับกันในหมู่บ้านแล้ว จึงไม่มีสิ่งที่น่าวิตกนัก แต่ปัญหาคือเรามีผู้ป่วยที่ควรเยี่ยมดูแลที่บ้านมากแต่เราทำได้ไม่ค่อยทัน ต้องให้ สอ.มาช่วยและยังมีผู้ป่วยที่รับส่งต่อเพื่อเยี่ยมบ้านมาจากโรงพยาบาลจังหวัดอีก
ปัจจุบัน โรงพยาบาลบ้านตากได้จัดให้มีทีมHHC เป็นทีมที่มาจากสหสาขาวิชาชีพและมีการแบ่งเขตรับผิดชอบชัดเจนเป็นตำบลๆไป เพื่อให้มีทีมที่ดูแลต่อเนื่อง และหากเยี่ยมในเขตพื้นที่รับผิดชอบของใคร เจ้าหน้าที่สาธารณสุขที่รับผิดชอบเขตนั้นต้องเข้าร่วมเยี่ยมดูแลผู้ป่วยด้วย มีการกำหนดวันออกเยี่ยมชัดเจนทุกสัปดาห์
งานHHCถือเป๋นส่วนหนึ่งของHome visit เป็นส่วนที่ออกไปดูแลผู้ป่วยต่อเนื่องจากโรงพยาบาลส่งต่อถึงบ้านและชุมชน ถือเป็นContinuum care ในส่วนของHome visitอื่นๆก็มีการเยี่ยมบ้านเพื่อประเมินปัญหาของชุมชน(Community diagnosis) ซึ่งทำโดยทีมงานเวชปฏิบัติครอบครัว มีการเยี่ยมหลังคลอดก็ถือเป็นHHCเช่นกัน นอกจากนี้ยังมีการเยี่ยมประชาชนที่ยากจนเป็นงานของทีมโรงทานที่ออกไปดูแลสงเคราะห์คนยากจน มีกองทุนโรงทานคอยสนับสนุน
อ่านได้ความรู้มากค่ะ แต่สงสัยข้อความข้างล่างนี้ ที่อาจารย์กล่าว หมายความว่า คนจะสงสัย ว่าเขามีอะไรมาเข้าหรือคะ
ในคนหนุ่มก็จะเป็นการดูแลเรื่องโรคลมชักหรือโรคจิต เพื่อป้องกันความสงสัยของชาวบ้านในหมู่บ้าน