การบริหารการเปลี่ยนแปลง (5)
ตั้งใจว่าจะหยุดเขียน เรื่อง ผู้นำการเปลี่ยนแปลง เพราะเดี๋ยวจะกลายเป็นตำราวิชาการ (นอกกรอบ) เกินไป แต่คุณขจิต ฝอยทอง ร่วมคิดโดยการวิเคราะห์ว่า Competency ตนเองเกิดจากข้อ 2 ประสบการณ์การทำงาน (Experience & Skill) และข้อ 3 การศึกษาอบรม (Knowledge & Wisdom) โดยไม่พูดถึงข้อ 1 คือ พรสวรรค์ที่ติดตัวมาแต่กำเนิด ทำให้ผมต้องเพิ่มความมั่นใจด้วยการเปิดพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 ได้ความหมายมาว่า “พรสวรรค์” หมายถึง ความสามารถพิเศษ หรือคุณสมบัติเด่นของบุคคลที่มีมาแต่กำเนิด ซึ่งมีคำที่มักพูดคู่กันคือ “พรแสวง” หมายถึง แม้ไม่เก่ง หรือเด่น มาแต่กำเนิด หากรู้จักฝึกฝน แสวงหา ก็สามารถเป็นคนเก่ง และมีความสามารถได้เช่นกัน สรุปว่า คุณขจิต มีพรแสวงครับ
ท่านผู้อ่านล่ะครับ ท่านมีพรสวรรค์ หรือพรแสวง โดยส่วนตัวผมคิดว่า “พรแสวง” จะทำให้ประสบความสำเร็จในชีวิตมากกว่า “พรสวรรค์” นะครับ
เขียนเรื่อง Competency ของฝรั่งแล้ว นึกได้ว่า แท้จริงแล้วไทยเรามีภูมิปัญญาเรื่อง Competency มากกว่าฝรั่งเสียอีก เชื่อว่าผู้อ่านคงเคยได้ยิน “ผู้เฒ่าเล่าว่า” มานานแล้ว เรื่องของวุฒิภาวะ คือ การมีภาวะแห่งวุฒิ (ภูมิรู้) 3 ประการ ได้แก่ “ชาติวุฒิ วัยวุฒิ และคุณวุฒิ”
ขอขยายความดังนี้ครับ
ชาติวุฒิ คือ ภูมิรู้อันมาจากการเกิด หากจะนำไปเทียบเคียงก็อาจจะเทียบได้กับ Competency ที่เกิดจากพรสวรรค์ที่ติดตัวมาแต่กำเนิด (Born to be) และหากนำไปเทียบเคียงกับลักษณะผู้นำ ก็คือการมีสถานะทางสังคม คือมีฐานะดี มีชาติตระกูล คืออยู่ในตระกูลดัง ฯลฯ
วัยวุฒิ คือ ภูมิรู้อันเกิดจากอายุ สามารถเทียบเคียงได้กับ Competency ที่เกิดจากประสบการณ์ และทักษะ อันเนื่องจากวัยที่สูงขึ้น ทำให้มีประสบการณ์และทักษะมากขึ้น ไม่ใช่ “แก่เพราะกินข้าว เฒ่าเพราะอยู่นาน” นะครับ ส่วนภาวะผู้นำไม่ว่าจะเป็นเชิงพฤติกรรม หรือเชิงสถานการณ์ ก็เนื่องมาจากการฝึกฝน และเรียนรู้ การสังเกตแบบ “ครูพักลักจำ” เรื่องวัยวุฒินี้ไม่ต้องแสวงหาครับ ทุกคนเท่าเทียมกัน วันหนึ่งมี 24 ชั่วโมง ก็แก่วันละ 24 ชั่วโมงเท่ากันครับ
คุณวุฒิ คือ ภูมิรู้อันเกิดจากการเรียน-รู้ ครับ ตรงกับ Competency ที่เกิดจากการศึกษา อบรม ทั้งในระบบ นอกระบบ และตามอัธยาศัย แต่คุณวุฒิที่สังคมมองเห็น รับรู้ ส่วนใหญ่มาจากการศึกษาในระบบครับ ยิ่งมีดีกรี (ปริญญา) สูงๆ ดูเหมือนสังคมจะยอมรับมากๆ และการเป็นผู้นำไม่ว่าแบบใด คุณวุฒิจะช่วยให้มีภาวะผู้นำที่มีหลักการมากขึ้น ยกเว้นคนที่รู้ “หลักการ” แต่ยึด “หลักกู” อันนี้ไม่เข้าข่ายครับ
เห็นไหมครับ “ภูมิปัญญาไทย” พูดกันมาตั้งนานแล้ว ฝรั่งเพิ่งจะมาฮิต Competency ไม่นานเท่าไหร่นี่เอง
มีผู้เล่าให้ผมฟังว่า ประเทศไทยเราก้าวหน้าทางเทคโนโลยีมานานแล้ว คิดเรื่อง “ชิบ” ได้ก่อนใครๆ แต่ที่ไปไม่ค่อยถึงไหนทุกวันนี้ เพราะผู้นำทำ “ชิบ......หาย” ครับ
เขียนถึงตรงนี้ถามตัวเองว่า หยาบคายหรือเปล่า ? คำตอบคือ “ไม่” ครับ
กู เป็นภาษาไทยสมัยสุโขทัย เช่น ในศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหงจารึกว่า “พ่อกูชื่อศรีอินทราทิตย์ แม่กูชื่อนางเสือง พี่กูชื่อบานเมือง.....”
ส่วน ชิบ เป็นภาษาฝรั่งครับ หาย เป็นภาษาไทย ผมคิดอย่างนั้นจริงๆ
แถมนิทานสั้นครับ
ครูให้นักเรียนเขียนเรียงความเรื่อง “ถ้าผมเป็นผู้จัดการ”
นักเรียนทุกคนต่างเขียนกันอย่างขะมักเขม้น ยกเว้น สุนทร นั่งไขว่ห้างวางมาดหลังพิงเก้าอี้อย่างมีอำนาจ
ครูถามว่า “สุนทร ทำไมเธอไม่เขียนเรียงความ”
สุนทรตอบว่า “ผมกำลังรอเลขาครับ”
หากไม่มี “พรสวรรค์” ก็ต้องหา “พรแสวง” ยิ่งมี “พรสวรรค์” ยิ่งต้องหา “พรแสวง”
ผู้บริหารแม้ไม่มี “ชาติวุฒิ” ก็อย่ามีเพียง “วัยวุฒิ” โดยไม่มี “คุณวุฒิ”
การบริหาร ไม่ยากอย่างที่คิด (จนกว่าจะได้ลงมือทำ)
ความเห็น (2)
สวัสดีค่ะอาจารย์ ... เพิ่งพบบล็อกของอาจารย์ค่ะ ดีใจมาก คิดถึงค่ะ.....
คิดว่าคนส่วนใหญ่ มีความสามารถมาจากพรแสวงค่ะ ส่วนตัวเองยังไม่เก่งจึงยังไม่มีทั้งพรสวรรค์และพรแสวงค่ะ มีแต่ความรู้ที่อบรมมานิดหน่อยกับประสบการณ์เล็กน้อยค่ะ .... ขอเรียนรู้จากอาจารย์ค่ะ ... ขอบพระคุณค่ะ
สวัสดีจ้ะ แป๋ว
คิดถึงเช่นกัน ดีใจที่ได้ทราบว่าไปทำงานบริหารต่อ คนมีฝีมือ ปิดงำประกายไม่มิดหรอก "พรแสวง" มีอยู่เพียบ เอาใจช่วยอีกแรงจ้ะ