เงินเป็นตัวอย่างที่ดีของระบบ emergent เพราะเงินไม่ได้เกิดขึ้นด้วยตัวเอง ไม่ได้มีค่าด้วยตัวของมันเอง (ในกรณีของพันธบัตร) แต่เกิดเพราะการยอมรับร่วมกันของสังคม
เมื่อการยอมรับยังมั่นคง เงินก็จะมีค่า
เมื่อไม่เป็นที่ยอมรับ เงินก็เสื่อมค่า
เช่น สินค้าโภคภัณฑ์ในช่วงไม่กี่ปีนี้ ขึ้นไปคร่าว ๆ เท่าตัว เป็นข่าวฮือฮาว่า ทำกำไรดีกว่าการลงทุนตลาดหุ้นหลาย ๆ แห่งเสียอีก
มองในอีกมุมหนึ่ง คือความเชื่อมั่นของเงินโดยรวมคลอนแคลน ความเชื่อมั่นของสินค้าโภคภัณฑ์ยังอยู่เหมือนเดิม นั่นคือ ค่าเงินตกทั้งโลก คือคนเห็นเงินมีความหมายน้อยลง เทียบกับของ
การที่ กองทุนเห็ดฟัน ขายเงินไปซื้อโลหะ ดูเผิน ๆ เป็นการเก็งกำไร คงไม่ตรงนัก เพราะจริง ๆ แล้วเขา "หนีตาย" ต่างหาก
Hedge fund ... ขออ่านว่า เห็ดฟัน
ที่ผมไม่อยากอ่านว่า เฮ็ดฟัน เพราะฟังแล้วบรื๋อว์...นึกถึงหมอฟัน
เห็ดฟัน ฟังแล้วดูน่ากิน ไม่น่าสยดสยอง
เพราะใคร ๆ ก็รู้... เฮ็ดอะหยัง มิเจ็บเท่าเฮ็ดฟัน
นั่นคือ กองทุนเห็ดฟัน หนีตายจากสิ่งที่กำลังเสื่อม กำลังทรุด ไปซบพรรคอื่น..เอ๊ย .. ไปหาสิ่งที่ไม่เสื่อม..หรือเสื่อมช้ากว่า...หรือมีโอกาสรุ่งเรืองกว่า
กองทุนเห็ดฟันทำเช่นนี้ ก็เหมือนกระโดดไปตามขอนไม้ลอยน้ำ ยืนนิ่งนานไม่ได้ เดี๋ยวจม ต้องกระโดดเปลี่ยนขอนไปเรื่อย ๆ วันนึงเกาะขอนทองคำ ถัดไปอีกวันเกาะขอนน้ำมันดิบ วันถัดไปเกาะขอนเงินบาท หมุนไปเรื่อย ๆ
ความเชื่อมั่นเกิดจากประโยชน์ใช้สอย
เพราะคนเห็นประโยชน์ คนจึงยอมรับ
เพราะคนยอมรับ คนจึงเห็นประโยชน์
เกิดวงจรป้อนกลับ
แต่วงจรป้อนกลับ ก็สามารถพังทลายได้
ดังเช่น กรณีของยูโกสลาเวีย ประเทศร่วมสมัยของเรานี้เอง ที่เงินเฟ้อไปหลายล้านเท่า เพราะความล้มเหลวทางการเมือง เพราะคนในชาติมีความสุขกับการบ่อนทำลายกันเอง
เงินเฟ้อนับล้านเท่า พูดไปอาจนึกไม่ออก
ลองนึกถึงว่า ก่่อนเฟ้อ มีเงินซื้อบ้านพร้อมอยู่ได้หนึ่งหลัง
หลังเฟ้อ เงินจำนวนเดียวกัน ซื้อลูกชิ้นไม้เสียบได้ไม้เดียว (ประเด็นนี้ไม่แน่ใจนะว่าจะถูกต้อง จริง ๆ แล้วอาจได้แค่ครึ่งไม้)
เงินเฟ้อ เพราะคนไม่เชื่อมั่นในเงิน
คนไม่เชื่อมั่นในเงินเพราะเห็นการเมืองล้มเหลว เห็นประเทศชาติกำลังสลายตัวแตกเป็นเสี่ยง ๆ
ยิ่งไม่เชื่อมั่น ก็ยิ่งเฟ้อ
ยิ่งเฟ้อ ยิ่งหมดความเชื่อมั่น
ในสภาพกลียุค ประโยคทองคู่ไทย "เงินทองเป็นของมายา ข้าวปลาเป็นของจริง" ก็จะเป็นจริงอย่างไม่มีข้อสงสัยในหมู่ผู้คนที่ไร้ที่พึ่ง และไม่มีใครใส่ใจเมื่อปัญหาสังคมยังอยู่ไกลตัว
อีกตัวอย่างหนึ่ง สหรัฐปั๊มเงินออกมาโดยไม่ต้องมีทองมาเทียบอ้างอิง ก็เป็นตัวอย่างของ "การเดินบนก้อนเมฆ"
เป็นสิ่งมหัศจรรย์ที่เศรษฐกิจของชาติมหาอำนาจ สามารถเหยียบยืนบนก้อนเมฆแห่งความเชื่อมั่นที่แสนจะเวิ้งว้างได้อย่างเป็นปรกติสุข ราวเหาะเหินบนพรมวิเศษ
หากวันใดความเชื่อมั่นเหือดหาย มนตราสูญสิ้น พรมวิเศษก็จะกลับกลายเป็นเพียงพรมเช็ดเท้า
ขอขอบคุณอาจารย์ wwibul...
Phenomena (พหูพจน์ของ phenomenon)...
อีกเรื่อง...
ที่มา: Khin Maung Myint (คนปอดแหก)...