ปรัชญาหนังตะลุง : ชนเผ่าและชนชั้น

ประเทศชาติและสังคมเชิงซ้อนจะมีชนเผ่าหลากหลาย และเมื่อรวมประชากรทั้งหมดก็อาจแบ่งแยกเป็นชนชั้นออกไปอีก...

หนังตะลุงก็เช่นเดียวกัน อาจแบ่งตัวละครทั้งหมดเป็นชนเผ่าและชนชั้นได้...แต่การจัดประเภทในหนังตะลุงจะแตกต่างไปจากชีวิตจริง เพราะนิยายในหนังตะลุงนอกจากสะท้อนชีวิตจริงแล้วยังผสมผสานกับความเชื่อท้องถิ่นและเทพปกรณัมอีกด้วย...

 

ชนเผ่า คือ กลุ่มชนที่มีเชื้อชาติ ชาติพันธุ์ หรือวัฒนธรรมเหมือนกัน เช่น ชาวไทย ชาวจีน อาหรับ ฝรั่ง นิโกร แม้ว มูเซอ ชาวใต้ ชาวเหนือ พวกสงขลา เด็กหาดใหญ่...ในหนังตะลุงก็อาจจำแนกได้เป็น ๕ กลุ่มดังต่อไปนี้

 

·        มนุษย์

 

·        ยักษ์

 

·        เทวดา

 

·        ผี

 

·        สัตว์

 

.....และนิยายในหนังตะลุงบางเรื่องบางคณะอาจมีพันธุ์ผสม เช่น มนุษย์กับยักษ์ เทวดากับผี หรือสัตว์กับมนุษย์ ...กลุ่มนี้อาจเรียกได้ว่า พวกลูกครึ่ง

 

................

 

ชนชั้น คือ การแบ่งระดับคนในชาติหรือสังคม เช่นพุทธประวัติบอกว่าอินเดียโบราณแบ่งคนไว้ ๔ กลุ่ม เรียกว่า วรรณะ ดังต่อไปนี้

 

·        กษัตริย์ คือ นักปกครอง

 

·        พราหมณ์ คือ ผู้มีหน้าที่ทำพิธีกรรม

 

·        แพทย์ คือ คนทั่วไป เช่น พ่อค้า หมอ ฯลฯ

 

·        ศูทร คือ กรรมกร คนงานชั้นต่ำ

 

ในหนังตะลุงก็อาจแบ่งชนชั้นได้ดังต่อไปนี้

 

·        เจ้านาย คือ เจ้าเมือง (ราชา) ราชินี พระเอก นางเอก หัวหน้าโจร ฯลฯ พวกเจ้านายนี้จะเป็นมนุษย์หรือยักษ์ก็ได้ แต่จะพูดภาษากลาง (แหลงกรุงเทพฯ)

 

·        ไพร่ คือ ลูกน้องที่คอยติดตามเจ้านาย เช่น เท่ง หนูนุ้ย สะหม้อ ศรีแก้ว ยอดทอง ฯลฯ ไพร่จะพูดภาษาถิ่น (แหลงใต้)

 

·        ชนชั้นพิเศษ กลุ่มนี้ไม่สามารถจัดเป็นเจ้านายหรือลูกน้องได้ เพราะมีลักษณะพิเศษออกไป ดังต่อไปนี้

 

.....ฤาษี คือ พระ นักพรต หรือนักบวช ซึ่งไม่สามารถจัดเป็นเจ้านายหรือลูกน้องได้ ฤาษีจะพูดภาษาถิ่นเท่านั้น แต่ความเป็นอยู่ก็เหมือนเจ้านายทั่วไป (ผู้เขียนไม่เคยฟังหนังตะลุงคณะไหนที่ฤาษีพูดภาษากลางเลย)

 

.....เทวดา จะพูดภาษากลางเท่านั้น

 .....ผีและสัตว์ มักจะเป็นลูกน้อง แต่จะพูดภาษากลางบ้าง ภาษาถิ่นบ้างไม่แน่นอน

 จะเห็นได้ว่า การพูดภาษาถิ่นหรือภาษากลางจะเป็นเครื่องกำหนดชนชั้นในหนังตะลุง

[ครูราญเมืองคอน คนนอกระบบ]

นมัสการครับ...พี่หลวงชัยวุธ

           พี่หลวงครับ... จากการที่ได้ศึกษาสัมผัสกับ หนังตะลุงมานานตามประสาคนชอบและรักหนังตะลุง  ผมยังมีความคิดว่า  ตัวหนังตะลุงจะแบ่งชนชั้น ของ ตัวหนังตะลุงเหมือนกับการแบ่งชนชั้นของประเทศ อินเดีย ครับ... สาเหตุที่ทำให้ผมเชื่ออย่างนั้นคือ...

• หนังตะลุงน่าจะเป็นของนำเข้าจากอินเดีย เพราะพิธีกรรมในการแสดงหนังตะลุง การบูชาเทวดาการใหว้ครู การเคารพสักการะ พระฤาษี พระอิศวร ซึ่งเป็นสิ่งเคารพของ ประเทศอินเดีย
• จากที่เคยศึกษา เดิมหนังตะลุงก็นำเรื่อง รามเกียรติ์มาแสดงในยุคแรกของหนังตะลุง
• พระมหากษัตริย์  ต้องใช้ โหรทำนายดวงชะตา  ต้องฟังพระฤาษี ไม่ว่าจะเป็นกษัตริย์เมือง มนุษย์ หรือ เมืองยักษ์
• ตัวหนังตะลุงก็มีบรรดาพวกเศรษฐี คหบดี
  
• มีคนชนชั้นสามัญ ชาวบ้าน ตัวตลกต่าง ๆ
  
• และก็ยังมีพวกลูกครึ่งเหมือนพี่หลวง...บอกแล้ว

พี่หลวงครับ... เทวดาที่แหลงใต้ก็มีครับ เช่น เวสนู

        วันน้ีผมมีกลอนหนังตะลุงบทยักษ์รามสูร ขว้างขวานมาฝากพี่หลวงครับ... เป็นกลอนสนุก ของหนังฉิ้น ธรรมโฆษ หรือหนังอรรถโฆษิต เรื่องสวรรค์บันดาล...ตอนรามสูรขว้างขวานฟ้าผ่าผี ว่าดังน้ีครับ...

...รามสูรจับขวานฟ้าซึ่งเป็นเทพอาวุธ

เห็นดั๊ม(ด้าม)หลุดกะจับทอกแล้วจึงตอกลิ่มใหม่

สนิมเหล็กมันได้จับแรกกูสับคอไก่

ต้องถาใหม่เสียให้คมจึงจะสมบูรณ์

แต่หาหินลับขวานก็หาม่าย

เพื่อนยืมใช้แล้วไม่ส่งกะตกลงว่าสูญ

หีบเครื่องมือเพื่อนมันยกไปทั้งหมดทั้งมูล 

พระรามสูรใคร่ครวญเห็นว่าจวนจิม

จะตามทวงตามหามันกะช้าเกินการ

จึงยกขวานขึ้นขว้างไปทั้งหนิม

มีฟ้าแลบแวบวับแลเป็นแสงทับทิม

ยักษ์ยืนยิ้มแลลงเมื่อผีมันผงพัง

ลูกฟองน้อยลอยฟ้ามาหน้าขวาน

รามสูรมารเข้ารับแล้วกลับหลัง......

        หยับยาวไปแล้วล่าวครับ....อ่านคลายเครียด... หนุกๆ ครับ พี่หลวง...

               นมัสการมาด้วยความเคารพ

                             ครูราญเมืองคอน คนนอกระบบ

 

[BM.chaiwut]

คุณครูนาหนัง..

ปลื้มที่มีความเห็นและมีกลอนมาฝาก...

เรื่องเทวดาแหลงใต้ ก็ให้ความเห็นไว้ด้วยตอนเขียนบันทึกนี้เมื่อวานซืน แต่โพสต์ไม่ได้ ข้อความหายไปเลยเศร้า (รวมทั้งไม่ได้เขียนอย่างอื่นด้วย)...

เรื่องชนเผ่าและชนชั้นนี้ เขียนหลายครั้งแล้ว ไม่ค่อยเสร็จ ครั้งนี้ฝืนเขียนจนเสร็จ คิดว่าค่อยๆ แก้ไขต่อไป...

เจริญพร 

[small man]

นมัสการ..ขอเรียนถามเรื่องมุมมองของนายหนังตะลุงที่มีต่อชนชั้นของตัวละครในหนังตะลุงครับ ว่าเขามีมุมมองอย่างไรต่อชนชั้นครับ เขามองในเชิงโครงสร้างหน้าที่ มองในเชิงขัดแย้ง หรือมองในเชิงสัญลักษณ์ ครับ

[BM.chaiwut]

small man

ด้วยความยินดี ....

แต่ท่าน ผ.อ. ต้องรอให้นายหนังมาตอบ เพราะ

อาตมา มิใช่นายหนัง

เจริญพร