ชีวิตที่พอเพียง 4528a. เศรษฐศาสตร์รากไม้ ใต้ดิน เชื้อรา และคาร์บอน

ชีวิตที่พอเพียง 4528a. เศรษฐศาสตร์รากไม้ ใต้ดิน เชื้อรา และคาร์บอน

เว็บไซต์ Scientific American ลงเรื่อง The Fungi Economy ในรูป Podcast  ชื่อรายการ Science, Quickly    ถึงวันที่ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๖๖ มี ๓ ตอนแล้ว    อ่านก็ได้ ฟังก็ได้   

ตอนแรก บอกว่า เศรษฐกิจใต้ดินเป็นเรื่องของการแลกเปลี่ยนระหว่างรากไม้กับเครือข่ายเส้นใยเชื้อรา ที่เรียกว่า wood wide web   โดยพืช “ซื้อ” สารอาหาร (nutrients ได้แก่ ฟอสฟอรัส ไนโตรเจน ฯลฯ) จากเชื้อรา ด้วย “เงิน” คือ คาร์บอน ในรูปของน้ำตาลที่พืชสร้างขึ้นจากการสังเคราะห์แสง    โลกใต้ดินมีชีวิตที่คึกคักและซับซ้อนกว่าที่เราคิดมาก        

ตอนที่ ๒  บอกว่า เศรษฐกิจใต้ดินกำลังเกิดสภาพ “เงินเฟ้อ”    คือพืชต้องใช้ คาร์บอนมากขึ้น เพื่อ “ซื้อ” สารอาหารจากเชื้อรา    เป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ    ที่ทำให้คาร์บอนมีมาก หรือ คาร์บอนเฟ้อ   

เชื้อรามีอยู่ทั่วไป ไม่เฉพาะใต้ดินเท่านั้น  และบางชนิดเล็กจนเรามองไม่เห็น   เชื้อราในดินมีหลากหลายชนิด ราชนิดจำเพาะเป็นพันธมิตรกับพืชชนิดจำเพาะ  เชื้อราบางชนิดเก่งด้านสะกัดฟอสฟอรัสจากดิน  บางชนิดเก่งด้านสะกัดไนโตรเจน 

นักวิจัยทำงานวิจัย mapping เชื้อรา ที่ Harvard Forest   เป็นข้อมูลเชื้อราในพื้นที่เฉพาะที่ดีที่สุดในโลก    เขาบอกว่า เป็นข้อมูลที่มีค่ามาก   และเราควรมีข้อมูลของพื้นที่อื่นๆ ในโลก เอามาประกอบความเข้าใจการเปลี่ยนแปลงใต้ดิน (และโลก)     แต่การสร้างข้อมูลแบบที่ทำที่ Harvard Forest ต้องใช้ทุนและลงแรงมาก   NASA จึงคิดหาวิธีใหม่ คือศึกษาจากนอกโลก (ดาวเทียม)    ด้วยโครงการชื่อ SBG – Surface Biology and Geology (เริ่มปี 2028)   ใช้วิธีศึกษาสารเคมีจำเพาะที่เชื้อราแต่ละชนิดปล่อยออกมา โดยตรวจจับจากใบไม้    และใช้ AI ช่วย   เขาคาดว่าด้วยวิธีใหม่นี้จะได้รายละเอียดถึง ๑ หมื่นเท่าของข้อมูลที่ Harvard Forest    จะได้ข้อมูลที่เรียกว่า digital Earth   

ตอนที่ ๓   บอกว่า โครงการ SBG (อีก ๕ ปี จึงจะเริ่ม) เป็นอภิมหาโครงการ เพื่อทำความเข้าใจการเปลี่ยนแปลงภาพใหญ่ของสมดุลคาร์บอนในโลก    ที่เมื่อคาร์บอนมีมาก พืชใช้คาร์บอนจำนวนมากขึ้นในการแลกเปลี่ยนกับสารอาหารจากเชื้อราในดิน    จนในที่สุดระบบนี้ล้มเหลว    ก็จะเกิดหายนะของสภาพแวดล้อมโลก     โครงการ SBG จะช่วยบอกว่า โลกกำลังก้าวหน้าหรือถอยหลังในการแก้ปัญาการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมโลก     

แต่มีความจำเป็นต้องมีการวิจัยพื้นที่โดยตรง หลายๆ พื้นที่ สำหรับใช้ตรวจสอบกับข้อมูลดาวเทียม   และใช้ปรับระบบตรวจจับข้อมูลของดาวเทียมให้แม่นยำ   

นี่คือภาพใหญ่อีกภาพหนึ่ง ที่วงการวิทยาศาสตร์กำลังคิดริเริ่มดำเนินการเพื่อปกป้องโลก จากภาวะโลกร้อน 

ผมเขียนบันทึกชุด ความหมายของไม้ยืนต้น ไว้   อ่านได้ที่ (๑)

วิจารณ์ พานิช

๑๓ ส.ค. ๖๖