การศึกษาที่ตั้งเป้าหมายไม่ครบ

 

เช้าวันที่ ๒๙ มิถุนายน ๒๕๖๖ ระหว่างเดินทางอยู่บนรถยนต์ ผมฟังรายการวิทยุจุฬา ๑๐๑.๕ สัมภาษณ์ผู้บริหารระดับสูงท่านหนึ่งของ สพฐ. เรื่องบทบาทของครูและโรงเรียนในการป้องกันนักเรียนสูบบุหรี่ไฟฟ้าและบุหรี่    ฟังแล้วสรุปได้ว่า วงการศึกษาไทยมองเป้าหมายการศึกษาไม่ครบ VASK   ไม่มองว่าการศึกษามีหน้าที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนพัฒนา V & A ด้านดีใส่ตน   แต่มองว่าเป็นหน้าที่เสริม ที่มาจากความสนใจส่วนตัวของครู   

ฟังระหว่างบรรทัดได้ว่า ผู้บริหารระดับสูงท่านนี้มองว่า   หน้าที่ของครูและโรงเรียนอยู่ที่การสอนวิชาความรู้    ส่วนการช่วยให้ศิษย์พัฒนาค่านิยมที่ดี (ในที่นี้คือการไม่ยุ่งเกี่ยวกับยาเสพติด) เป็นเรื่องความสนใจส่วนตัวของครูบางคน   ผมตีความว่า ท่านไม่มีแนวคิดเรื่องการศึกษามีหน้าที่ (รับผิดชอบ) หนุนการสร้างค่านิยมและเจตคติที่ดีของนักเรียนเลย     ทำให้ผมคิดต่อว่า แนวคิดของท่าน น่าจะสะท้อนกระบวนทัศน์ขององค์กร   

กระบวนทัศน์ทางการศึกษาเช่นนี้น่าจะดำรงมากว่าห้าสิบปี    เพราะท่านพุทธทาสได้บัญญัติคำว่า “การศึกษาหมาหางด้วน” มานานกว่าห้าสิบปี     กรุณาอ่านข้อความในลิ้งค์นี้นะครับ จะเห็นว่าท่านพุทธทาสเห็นจุดอ่อนของการศึกษาไทยในเรื่อง การสร้างมนุษย์ที่สมบูรณ์ มานานมาก    แต่วงการศึกษาไทยไม่เข้าใจ   

เมื่อไม่เข้าใจ    ไม่สร้างมนุษย์ที่สมบูรณ์ครบด้าน VASK   ซึ่งตัว V หมายถึงคุณธรรมจริยธรรม    วงการศึกษาไทยจึงไม่สร้างคนดี    ที่รู้จัก “บังคับกิเลส และเป็นสุภาพบุรุษ”    เราจึงเห็นความวุ่นวายในสังคมทุกวงการ ทุกระดับ อยู่ในปัจจุบัน    ซึ่งหลายส่วนมาจากคนฉลาดแต่เห็นแก่ตัว   

แต่วงการศึกษาของ OECD เข้าใจ    ดังแสดงในเว็บไซต์ของ OECD เรื่อง OECD Learning Compass  

คนในวงการศึกษาไทย ตกอยู่ในวัฏฏจักรเชิงลบด้านค่านิยม มากน้อยเพียงไร  ด้านใดบ้าง  น่าจะเป็นโจทย์วิจัยด้านระบบการศึกษา

วิจารณ์ พานิช

๒๙ มิ.ย. ๖๖

บนรถ เดินทางไปมูลนิธิสดศรีฯ