๑,๓๔๑ สัจธรรม

  กวาดไปด้วยใจร่าเริงและเป็นสุข คิดใคร่ครวญดู หากคืนนี้ฝนตก แน่นอนที่สุดว่าตอนเช้าใบไม้จะมากแหมือนเดิม ก็ไม่เป็นไร เพราะสัจธรรม...มีเกิดมีดับเป็นเรื่องธรรมดา

         จากคำสอนของพ่อหลวง..พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ ที่เราพบเห็นจากพระราชกรณียกิจและศึกษาจากพระบรมราโชวาท จะทำให้เรารู้จักคำว่า..เทคโนโลยีที่เหมาะสม

          พระองค์ท่านทรงสอนให้เข้าใจภูมิสังคม ให้เข้าถึงบริบท และพัฒนาบนรากฐานของปัญหาที่เป็นจริง ที่ไม่ต้องเลียนแบบกัน อาจจะไม่ต้องทำงานให้ใหญ่โตและไม่ต้องพึ่งพาเครื่องจักรก็ได้

          ผมจึงทบทวนและทำให้นึกถึง..ต้นไม้..ในโรงเรียน ที่ไม่ยอมตัดทิ้งและมีความพยายามที่จะปลูกเรื่อยมา ทุกปี..จึงต้องข่มใจ ใช้มุมมองของสัจธรรมเข้าช่วย ว่าเกิดแก่เจ็บตายเป็นเรื่องธรรมดา

          เช่นเดียวกันกับต้นไม้ ถึงเวลา..ใบไม้ก็ต้องปลิดปลิวร่วงหล่นลงมากองกับพื้น..

          ผมทำที่กักเก็บแบบง่ายๆ แต่ไม่มักง่ายที่จะเผาทิ้ง ออกแบบอย่างเหมาะสม สะดวกต่อการเก็บกวาด ใกล้ที่ไหนทิ้งตรงนั้น แต่วันนี้...ต้องนำใบไม้ทั้งหมดทั้งมวลมาทิ้งที่แปลงนา

          นับเป็นครั้งแรก ที่แปลงนามีใบไม้หนาแน่นมากกว่าทุกปีที่ผ่านมา

          อันเนื่องมาจาก ต้นไม้แตกกิ่งก้านสาขา เมื่อแต่ละต้นสูงใหญ่ขึ้น ย่อมผลิใบได้มากมาย ในปริมาณที่เพิ่มขึ้นเป็นสองเท่า ถึงขนาดต้องผลัดใบปีละ ๒ ครั้ง ซึ่งครั้งนี้นานและมากจริงๆ

          จึงค้นพบสัจธรรมอีกครั้ง และจะไม่แปลกใจอีกแล้ว ว่าทำไม? โรงเรียนและวัดวาอารามส่วนใหญ่ จึงไม่นิยมปลูกต้นไม้ แต่นับวันจะพบสิ่งปลูกสร้างที่อลังการมากเหลือเกิน

          โรงเรียน...ที่ไม่มีนักการภารโรง หรือมีแต่ไม่รักต้นไม้ ตลอดจนไม่ขยันขันแข็ง ก็ป่วยการที่จะให้โรงเรียนถูกโอบล้อมด้วยต้นไม้...นี่คือปัจจัยพื้นฐาน ที่เป็นสัจธรรมของโรงเรียนทุกขนาด

          ครั้งหนึ่ง...เราเคยรณรงค์ให้รักการอ่าน วันนี้ น่าสนใจที่จะหันมาพูดและทำเรื่องการปลูกต้นไม้ เพื่อร่วมใจกันอนุรักษ์สภาพแวดล้อม

          บุคคลต้นแบบคือผู้บริหารระดับสูงนั่นเอง ต้องสั่งตรงลงมาที่จังหวัดและเขตพื้นที่ฯ สร้างจิตสำนึกที่ดีงามให้แก่คณะผู้นิเทศกำกับติดตามงานในสถานศึกษา

          เมื่อเดินทางเข้ามาสู่รั้วโรงเรียน ในช่วงฤดูร้อนแล้งหรือใบไม้ร่วงเช่นนี้ จะต้องเข้าใจและเห็นใจ ให้กำลังใจบุคลากรเสียก่อน โดยไม่มองที่ความรับผิดชอบหรือการปล่อยปละละเลย

          แต่จะต้องมองที่ร่องรอยและกระบวนวิธีการของกิจกรรม การทำปุ๋ยหมักและเกษตรอินทรีย์วิถีพอเพียง วิสัยทัศน์ของผู้นิเทศแบบนี้ เชื่อว่า..ต้นไม้ในโรงเรียนจะรอดอีกหลายต้น

          เพราะเหตุที่ต้นไม้น้อยลง อากาศจึงเริ่มปรวนแปร กระแสลมที่ร้อนอบอ้าว ได้พัดพาเอากลุ่มฝนมาด้วย แต่ยังไม่ตก นอกจากลมที่กรรโชกแรงเป็นระยะๆ

          ผมรีบเก็บกวาดใบไม้กองไว้ก่อนที่จะมืดค่ำ  พรุ่งนี้นักเรียนกับครูจะได้ไม่ต้องเสียเวลากวาด หรือถ้าจะกวาดก็คงไม่มาก อยากให้ช่วยกันเก็บกองใบไม้ไปทิ้งที่แปลงนา น่าจะดีกว่า

          ครูแต่งตัวสวย นักเรียนแต่งกายสะอาด มาถึงเก็บกวาดจนเหงื่อไหลไคลย้อย ผมรู้สึกสงสาร และการกวาดใบไม้ของผมไม่ใช่การสร้างงาน แต่เป็นการ..ออกกำลังกาย.

          กวาดไปด้วยใจร่าเริงและเป็นสุข คิดใคร่ครวญดู หากคืนนี้ฝนตก แน่นอนที่สุดว่าตอนเช้าใบไม้จะมากเหมือนเดิม ก็ไม่เป็นไร เพราะสัจธรรม...มีเกิดมีดับเป็นเรื่องธรรมดา

          แล้วถ้าฝนไม่ตก แล้วลมฤดูร้อนพัดพาเอากองใบไม้ปลิวว่อนกระจัดกระจาย จะเป็นที่น่าเสียดายเวลา อย่ากระนั้นเลย ฉีดน้ำพรมไว้ให้ชุ่มชื้น ใบไม้จะได้ไม่หนีไปไหน

          ผมส่งข้อความไปที่ไลน์โรงเรียน เพื่อประสานครูธุรการ...ความว่า..”.เมื่อตอนเย็น ผอ.กวาดใบไม้ได้หลายกอง พรุ่งนี้เช้า ครูช่วยให้เด็กๆเก็บกองใบไม้ไปทิ้งด้วย...ใบไม้เยอะเป็นพิเศษหากเด็กเก็บกวาดไม่เรียบร้อยไม่เป็นไรนะ อากาศร้อน รีบเข้าห้องเรียน....”

          สัจธรรม..จึงไม่ใช่การสั่งการให้คนอื่นทำอย่างเดียว แต่ผู้นำต้องลงมือทำก่อน นี่คือ..ความจริง..เชิงประจักษ์..ของงานพัฒนาสิ่งแวดล้อมในโรงเรียน

ชยันต์ เพชรศรีจันทร์

๗  กุมภาพันธ์  ๒๕๖๖