๑,๓๑๑ หนังสือเล่มเล็ก

          ผมบอกครูประจำชั้นป.๒ ว่า...สุดยอดของการสอนอ่าน คือเด็กต้องเขียนได้ เป็นขั้นตอนการสอนที่ยากที่สุด แต่เราก็ต้องพยายามก้าวไปให้ถึง ก้าวแรกอาจจะยาก ครูอย่าท้อ

          นี่คือพลวัตของการสอนภาษาไทย หรือทักษะสัมพันธ์ ฟังพูดอ่านและเขียน ที่ครูต้องฝึกเด็กอย่างสม่ำเสมอ ท้ายที่สุดอย่าให้เด็กอ่านอย่างเดียว ต้องลงมือเขียนทันทีเมื่อมีโอกาส

          ผมสอนเด็กป.๒ รุ่นนี้ มาตั้งแต่ชั้น ป.๑ จึงรู้พื้นฐานว่าพวกเขาอ่านคล่อง พอขึ้นมาสู่ชั้นป.๒ ผมจึงไม่ต้องเตรียมพื้นฐานอะไรเลย เพราะเด็กแม่นยำทั้งพยัญชนะและสระ

          เน้นย้ำการสะกดคำและแจกลูก อ่านเป็นคำ ประโยค และอ่านเรื่องราวต่างๆทุกวัน ตลอดจนเขียนตามคำบอกและแต่งประโยคบ่อยๆ

          เมื่อเด็กอ่านได้ ไปจนถึงอ่านคล่อง การเขียนหนังสือจึงถูกต้อง เพราะเขาเขียนไปสะกดไป หลายครั้งที่ผมกำหนดคำให้นักเรียน ๕ – ๑๐ คำ เพื่อไปเขียนเรื่องที่นักเรียนสนใจ

          เรื่องสั้นๆ ๕ - ๗ บรรทัด จากจินตนาการ โดยใช้คำที่ครูกำหนด นักเรียนสามารถเขียนออกมาเป็นเรื่องราวที่อ่านแล้วเข้าใจ ที่สำคัญคือเด็กส่วนใหญ่เขียนหนังสือได้ถูกต้อง

          ผมยังบอกครูประจำชั้นด้วยว่า เราอาจฝึกการเขียนของนักเรียนได้อย่างหลากหลาย โดยเฉพาะการให้เขียนเรื่องจากภาพ เป็นวิธีที่นิยมใช้และได้ผลดี

          แต่วันนี้ ผอ.ขอข้ามขั้นตอนนี้ไป ด้วยเหตุผลของการบูรณาการฯและตั้งใจไว้ว่า ภาคเรียนที่ ๒ จึงจะเน้นย้ำและฝึกปรือให้นักเรียนเขียนเรื่องจากภาพ ที่ครูกำหนดให้อย่างคล่องแคล่ว

          ช่วงนี้ ขอใช้หนังสือเล่มเล็ก เป็นเครื่องมือ ให้ผอ.และนักเรียนแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และฝึกให้นักเรียนเขียนเรื่องง่ายๆ เป็นเรื่องที่อยู่ใกล้ตัวนักเรียน

          กำหนดชื่อเรื่องไว้ว่า “บ้านของฉัน” จากนั้นก็สนทนากับนักเรียนเกี่ยวกับคนที่อยู่ในบ้าน งานของพ่อกับแม่ หน้าที่ของนักเรียนในบ้านและสิ่งแวดล้อมรอบๆบ้าน

          นักเรียนเขียนเสร็จเรียบร้อยในรอบแรก ลายมือไม่สวยงามและมีคำผิด ผมตรวจและให้กลับไปแก้ไข โดยจะไม่แตะต้องสำนวนการเขียน ปล่อยให้เป็นไปตามความนึกคิดของนักเรียนเอง

          จากนั้น ผมขอความอนุเคราะห์ครูประจำชั้น ช่วยออกแบบกระดาษ เอ ๔ โดยพับแบ่งครึ่งก็จะได้ ๔ ส่วนหรือ ๔ หน้า แบ่งเป็นหน้าปก เนื้อใน และปกหลัง ครูวาดรูปให้ผมด้วย

          ปกหน้า จะมีชื่อเรื่อง “บ้านของฉัน”พร้อมภาพประกอบที่เป็นความคิดรวบยอดของเรื่อง ส่วนเนื้อใน ๒ หน้า ในแต่ละหน้าก็จะเป็นภาพเกี่ยวกับบรรยากาศของครอบครัว

          เมื่อครูออกแบบหนังสือเล่มเล็กเสร็จแล้ว ก็พอดีกับนักเรียนนำเรื่องที่แก้ไขคำผิดมาส่งผม ซึ่งตอนนี้ถือว่าต้นฉบับได้สมบูรณ์แล้ว ผมอธิบายให้นักเรียนเข้าใจการแบ่งครึ่งเรื่องหรือแบ่งเรื่องเป็น ๒ ส่วน  (ตัดฉาก)

          เนื้อเรื่องที่นักเรียนแบ่งส่วนแล้ว นำไปเขียนในหนังสือเล่มเล็กที่ครูแจกให้ ซึ่งมี ๒ หน้า ด้านบนเป็นภาพ ด้านล่างเป็นเส้นบรรทัด เมื่อนักเรียนลงมือเขียนด้วยลายมือบรรจง ทั้งเรื่องและภาพจะมีความลงตัว แต่อาจจะไม่สมบูรณ์ เนื่องจากยังเป็นเพียงเล่มแรกเท่านั้น

          เมื่อนักเรียนระบายสีภาพประกอบเรื่องเสร็จแล้ว ผลงานจะออกมาเป็นที่ภาคภูมิใจทั้งครูและนักเรียน ท้ายที่สุดนักเรียนก็ต้องอ่านให้เพื่อนฟังและนำไปให้ผู้ปกครองชื่นชม

          หากนักเรียนได้ฝึกเขียนเรื่องและทำหนังสือเล่มเล็กบ่อยๆ นักเรียนจะเห็นประโยชน์ของการอ่านและรักการอ่าน นักเรียนจะมีจินตนาการ รู้จักคิดและวิเคราะห์

          นักเรียนจะเขียนหนังสือได้ถูกต้อง เข้าใจย่อหน้าและวรรคตอน มีสมาธิ จดจ่ออยู่กับการเรียน รู้จักและเข้าใจการใช้คำและความหมาย ตลอดจนเข้าใจการเรียบเรียงเรื่องและลำดับเรื่อง

          ดังนั้น หนังสือเล่มเล็ก จึงเป็นส่วนหนึ่งของการสอนเขียนที่ยิ่งใหญ่มาก

ชยันต์  เพชรศรีจันทร์

๕  ตุลาคม  ๒๕๖๕