การจ่ายเฉลี่ยคืน (patronage refund) หรือไม่จ่ายเงินเฉลี่ยคืน แก่สมาชิกสหกรณ์ผู้ใช้บริการสหกรณ์ ตามหลักการสหกรณ์สากลที่ 3 ของสหกรณ์ประเภทสหกรณ์ออมทรัพย์ และสหกรณ์อื่น ที่มีบริการสินเชื่อแก่สมาชิกสหกรณ์ (เจ้าของสหกรณ์) สามารถตัดสินใจกระทำได้ 4 กรณี

การจ่ายเงินเฉลี่ยคืน (patronage refund) หรือไม่จ่ายเงินเฉลี่ยคืน  แก่สมาชิกสหกรณ์ผู้ใช้บริการสหกรณ์ ตามหลักการสหกรณ์สากลที่ 3 ของสหกรณ์ประเภทสหกรณ์ออมทรัพย์ หรือสหกรณ์ประเภทอื่น ที่มีบริการ สินเชื่อแก่สมาชิก(เจ้าของสหกรณ์) สามารถตัดสินใจกระทำได้ 4 กรณี 

กรณีที่ 1 จ่ายเฉลี่ยคืนให้แก่สมาชิกผู้ใช้บริการกู้เงิน ไม่จ่ายเฉลี่ยคืนให้แก่สมาชิกผู้ใช้บริการฝากเงิน

กรณีที่ 2  ไม่จ่ายเฉลี่ยคืนให้แก่สมาชิกผู้ใช้บริการกู้เงิน จ่ายเฉลี่ยคืนให้สมาชิกสหกรณ์ผู้ใช้บริการฝากเงิน

กรณีที่ 3   ไม่จ่ายเฉลี่ยคืนให้แก่สมาชิกผู้ใช้บริการกู้เงิน ไม่จ่ายเฉลี่ยคืนให้แก่สมาชิกสหกรณ์ผู้ใช้บริการฝากเงิน

กรณีที่ 4   จ่ายเฉลี่ยคืนให้แก่สมาชิกผู้ใช้บริการกู้เงิน  จ่ายเฉลี่ยคืนให้แก่สมาชิกสหกรณ์ผู้ใช้บริการฝากเงิน 

สมาชิกสหกรณ์ (เจ้าของสหกรณ์) ประเภทสหกรณ์ออมทรัพย์ สามารถตัดสินใจดำเนินการได้ทั้ง 4 กรณี เพราะทั้งบริการรับฝากเงิน และบริการให้กู้เงิน ล้วนเป็นบริการที่สหกรณ์สามารถให้บริการสามาชิกได้ตามความต้องการของสมาชิกสหกรณ์

เท่าที่รับทราบมา เมื่อประมาณ ปี พุทธศักราช 2535 (เมื่อประมาณ 30 ปีที่ผ่านมา) มีสหกรณ์ออมทรัพย์พนักงานธนาคารแห่งประเทศไทย จำกัด ต้องการจะจ่ายเฉลี่ยคืน ให้กับ สมาชิกสหกรณ์ผู้ใช้บริการรับฝากเงิน ได้หารือเข้ามายังกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (นายทะเบียนสหกรณ์) แล้วกระทำไม่ได้  คงเป็นเพราะสถานการณ์ในขณะนั้น

เรื่องนี้ต้องไปสอบถามเพิ่มเติมจาก คนเก่า ๆ ดูว่าเพราะอะไร ในช่วงเวลานั้นผู้เขียน ยังรับราชการอยู่ อำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ทำให้ทราบรายละเอียดไม่แจ้งชัด 

แต่จากหลักวิชาการสหกรณ์ และสถานการณ์ดอกเบี้ยนโยบาย ร้อยละ 0.75 ในปัจจุบัน เมื่อเป็นกรณีที่ 4 แล้วจะเกิดความเป็นธรรมแก่มวลสมาชิก  เป็นอย่างยิ่ง น่าจะเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงไปสู่กรณีดังกล่าวได้ 

หลักการสหกรณ์สากลที่ 3 

3rd Principle: Member Economic Participation

Members contribute equitably to, and democratically control, the capital of their co-operative. 
At least part of that capital is usually the common property of the co-operative. Members usually receive limited compensation, if any, on capital subscribed as a condition of membership.

Members allocate surpluses for any or all of the following purposes: developing their co-operative, possibly by setting up reserves, part of which at least would be indivisible; benefiting members in proportion to their transactions with the co-operative; and supporting other activities approved by the membership.

หลักการที่ 3 : การมีส่วนร่วมทางเศรษฐกิจโดยสมาชิก

สมาชิกสหกรณ์ พึงมีความเที่ยงธรรมในการให้ และควบคุมการใช้เงินทุนในสหกรณ์ตามแนวทางประชาธิปไตย ทุนของสหกรณ์อย่างน้อยส่วนหนึ่งต้องเป็นทรัพย์สินส่วนร่วมของสหกรณ์ สมาชิกจะได้รับผลตอบแทนสำหรับเงินทุนตามเงื่อนไขแห่งสมาชิกภาพในอัตราที่จำกัด (ถ้ามี) 

มวลสมาชิกเป็นผู้จัดสรรผลประโยชน์ส่วนเกินเพื่อจุดมุ่งหมายประการใด ประการหนึ่งหรือทั้งหมด จากดังต่อไปนี้ คือ เพื่อการพัฒนาสหกรณ์ของตนโดยจัดให้เป็นทุนของสหกรณ์ ซึ่งส่วนหนึ่งของส่วนเกินนี้ต้องนำมาแบ่งปันกัน เพื่อเป็นผลประโยชน์แก่สมาชิกตามส่วนของการใช้บริการของสหกรณ์ และเพื่อสนับสนุนกิจกรรมอื่นใดที่มวลสมาชิกเห็นชอบ

พีระพงศ์ วาระเสน บ๊อบบี้
นักการสหกรณ์ไทย ด้วยหัวใจพอเพียง ❤️
8 กันยายน  2565