สุขภาพดีไม่มีขาย อยากได้ต้องดูแลตนเอง

สุขภาพดีไม่มีขาย อยากได้ต้องดูแลตนเอง

สุขภาพดีไม่มีขาย อยากได้ต้องดูแลตนเอง

ดร.ถวิล  อรัญเวศ

          ถ้าจะถามกันว่า อะไรสำคัญที่สุดในชีวิตของคนเรา

บางคนอาจจะบอกว่า “เงิน” สำคัญสุด เพราะเงินเสมือนแก้ว

สารพัดนึก อยากได้อะไรก็ได้ถ้าเรามีเงิน

         บางคนอาจจะบอกว่า “อาหาร” ถ้าคนไม่ได้กินก็ต้องตาย

         บางคนบอกว่า “น้ำ” ถ้าไม่ได้ดื่มน้ำ คนเราก็ต้องตาย

         บางคนบอกว่า “อากาศ” เพราะถ้าไม่ได้หายใจเพียง

ไม่กี่นาทีก็ต้องตาย

         ที่กล่าวมา ก็ถูกด้วยกันทั้งสิ้นนั้นแหละ เพราะชีวิตเรา

ดำรงอยู่ได้เพราะธาตุ 4 คือ ดิน น้ำ ไฟ และลม

         ต้องบริหารธาตุทั้ง 4 ให้ดี ให้มีความสมดุล ชีวิตจึงจะ

ดำรงอยู่ได้อย่างปกติสุข

        ที่กล่าวมาทั้งหมด ก็เพียงอยากจะเชื่อมโยงให้เห็นว่า

สิ่งที่สำคัญที่สุดในชีวิตของคนเราเหนือสิ่งอื่นใด คือ

“สุขภาพดี” นั้นเอง ดังภาษิตที่ว่า.. “ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ หรือเป็นลาภอย่างยิ่ง”

       เพราะ หากมีสุขภาพดี จะคิด จะทำอะไร ก็ย่อมทำได้.. แต่ถ้าหากสุขภาพไม่ดี อะไร ๆ
ก็เป็นไปไม่ได้ จะติดหมด มีแต่ข้อจำกัด และจะคิดถึงแต่หมอ.. และอยู่กับยา.. เดินไม่ได้

กินไม่ได้ มองไม่เห็น ขยับร่างกายก็ไม่ได้ จะกลายเป็นเจ้าชายแน่นิ่ง นอนอยู่กับที่นั้นเอง

สุขภาพดี คืออะไร

       สุขภาพดี แยกได้เป็น สุขภาพทางร่างกายดี และสุขภาพด้านจิตใจดี

สุขภาพร่างกายดี คืออะไร

         สุขภาพกายดี หมายถึง สภาพของร่างกายที่เจริญเติบโต แข็งแรง สมบูรณ์ดี ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ
ไม่มีทุพพลภาพ อวัยวะต่าง ๆ อยู่ในสภาพที่ดี มีความสมบูรณ์แข็งแรงสามารถทำงานได้ตามปกติ
และมีความสัมพันธ์กันทุกส่วนได้เป็นอย่างดีและก่อให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการทำงาน

       สุขภาพจิตดี หมายถึง ความสามรถของบุคคลที่จะปรับตัว ปรับชีวิตให้มีความสุข อยู่กับสังคมและสิ่งแวดล้อมได้เป็นอย่างดี มีสัมพันธภาพอันดีกับบุคคลอื่น ๆ และดำรงชีวิตอยู่ได้ด้วยความสมดุลอย่างสุขสบายรวมทั้งสนองความสามารถของตนเองในโลกที่กำลังเปลี่ยนแปลงได้ โดยไม่มีข้อขัดแย้งภายในจิตใจและไม่ขัดกับสภาพความเป็นจริงในสังคมที่บุคคลนั้นดำรงชีพอยู่

สุขภาพร่างกายดีและสุขภาพจิตดี จะส่งผลอย่างไร

      ถ้าคนเรามีสุขภาพร่างกายดีและสุขภาพจิตดีแล้ว ก็จะก่อให้เกิดผล ดังนี้

       1. ร่างกายมีการพัฒนาการและเจริญเติบโตได้เหมาะสมกับวัย

       2. การทำงานของอวัยวะต่างๆ มีความสมบูรณ์แข็งแรง และทำงานได้อย่างปกติสุข

       3. ทำให้บุคคลมีความสามารถในการปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมได้เป็นอย่างดี

         ความสมดุลระหว่างสุขภาพกายและสุขภาพจิต นั้นดังคำที่นักปราชญ์ชาวกรีกโบราณที่กล่าวไว้ว่า “ A Sound Mind in a Sound Body”  “จิตใจที่ดีย่อมอยู่ในร่างกายที่สมบูรณ์”

          นั้น คือถ้าคนเรามีร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์ดี จิตใจก็จะเป็นสุข สดชื่น แจ่มใส เบิกบาน แต่ถ้าร่างกายอ่อนแอ เจ็บไข้ได้ป่วยบ่อย ๆ เจ็บออด ๆ แอด ๆ จิตใจก็จะหดหู่ ไม่สดชื่นแจ่มใส ดังนั้นคนเราถ้าจิตใจไม่สบายไม่เป็นสุข มีความเครียด มีความวิตกกังวลใจ ก็จะมีผลต่อร่างกาย เช่น กินไม่ได้ นอนไม่หลับ อาหารไม่ย่อย ร่างกายซูบผอม หน้าซีดเซียวเศร้าหมอง

        ข้อนี้พิสูจน์ได้ว่า ร่างกายและจิตใจแยกขาดออกจากกันไม่ได้ ฉะนั้นเราจึงควรดูแลรักษาสุขภาพร่างกายและจิตใจควบคู่กันไป

        สำหรับคำว่า ภาวะความสมดุลระหว่างสุขภาพกายและสุขภาพจิต จะหมายถึงสภาวะที่ร่างกายและจิตใจมีความปกติในด้านความสัมพันธ์ระหว่างกัน ในทางตรงกันข้ามหากสุขภาพส่วนใดส่วนหนึ่งมีความบกพร่องหรือมีสภาวะที่ผิดปกติไป ก็ถือว่าเกิดความไม่สมดุลระหว่างสุขภาพทั้งสองด้านขึ้น

สุขภาพดีไม่มีขาย อยากได้ต้องดูแลเอาเอง

     การที่คนเราจะมีสุขภาพร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์ดี

และมีสุขภาพจิตใจที่ร่าเริงแจ่มใส เราก็ต้องดูแลเอาเอง

ใครอื่นไม่สามารถทำให้ได้ นั้นคือ

สุขภาพร่างกายดี

     1. เลือกรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพให้ครบห้าหมู่

     2. หมั่นออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ

     3. ดื่มน้ำให้มากพอเพื่อสุขภาพและผิวพรรณสดชื่น

     4. พักผ่อน นอนหลับให้เพียงพอ ...

     5. วางแผนจัดการกับความเครียด ไม่ให้เสียสุขภาพจิต ...

     6. ปรับวิธีคิดเพื่อเพิ่มพลังบวก ...

     7. ไปตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี

การดูแลสุขภาพจิตที่ดี

         การสร้างสุขภาพจิตที่ดี ต้องเริ่มต้นจากตัวเองก่อน เริ่มต้นใส่ใจดูแลตนเอง ฝึกจิตให้มีทมะ การสามารถข่มใจตนเองเวลาประสบกับภัยวิกฤตชีวิต นั้นคือ

1.   มองโลกในแง่ดี

           หากมองโลกในแง่ร้ายก็จะทำให้เลือกมองสิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นแต่ในด้านลบ ดังนั้น ควรฝึกคุยกับตัวเองโดยใช้คำที่ช่วยให้รู้สึกดีและเห็นคุณค่าในตัวเอง รวมทั้งพยายามเลือกมองในด้านที่ดีและมีความหวังที่จะพัฒนาหรือแก้ไขในสิ่งที่ผิดพลาดตระหนักและใส่ใจกับปัจจุบัน พยายามปล่อยวางเรื่องราวที่ไม่ดีในอดีต และไม่คาดหวังกับอนาคตมากจนเกินไป ใช้ความคิดและความรู้สึกไปกับเหตุการณ์และผู้คนรอบข้าง ณ ปัจจุบัน รวมทั้งพยายามนึกถึงข้อดีและขอบคุณสิ่งดี ๆ ที่มีอยู่ อาจฝึกจดจ่อกับกิจวัตรที่ทำโดยไม่คิดถึงเรื่องอื่น ๆ ใช้ประสาทสัมผัสรับกลิ่น เสียง รส และภาพของสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่ตรงหน้าเท่านั้น เพื่อป้องกันการเกิดความคิดฟุ้งซ่าน

2.   สร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับคนรอบตัว

หมั่นใช้เวลาในการผูกมิตรไมตรี กระชับความสัมพันธ์กับคนใกล้ชิด ไม่ว่าจะเป็นครอบครัว

 เพื่อน เพื่อนร่วมงาน หรือแม้แต่เพื่อนบ้านรู้จักช่วยเหลือผู้อื่น การช่วยเหลือกันจะสร้างรอย

ยิ้มและความรู้สึกดี ๆ แก่ทั้งผู้ให้และผู้รับ อาจเป็นการบริจาคทาน เป็นอาสาสมัคร การมอบคำพูดดี ๆ ให้แก่กัน หรือการกระทำเล็ก ๆ น้อย ๆ เพื่อหยิบยื่นความช่วยเหลือแก่ผู้อื่นก็ถือเป็นการให้ ซึ่งผู้ให้ก็จะรู้สึกดีกับตัวเอง เห็นคุณค่าในตัวเองมากขึ้น ทั้งยังช่วยสานสัมพันธ์กับผู้อื่นไปในตัวได้ด้วย

3.   ขอความช่วยเหลือจากผู้อื่นเมื่อคราวจำเป็น

หากมีปัญหาเกิดขึ้นกับเรา อย่าเก็บไว้ ควรบอกเล่าให้เพื่อนหรือคนในครอบครัวฟัง เพื่อระบายความรู้สึก เปิดโอกาสให้ตัวเองได้ฟังความคิดเห็นจากผู้อื่น และเพื่อให้สามารถหาทางแก้ไขไปด้วยกัน โดยไม่ควรแบกรับปัญหาไว้คนเดียว แต่หากไม่อยากเล่าให้คนรอบข้างฟัง อาจเลือกปรึกษานักจิตวิทยาหรือผู้เชี่ยวชาญผ่านการโทรศัพท์ไปยังสายด่วนสุขภาพจิต 1323

4.   ทำจิตใจให้ร่าเริงแจ่มใสเบิกบานอยู่เสมอ

ไม่ควรเคร่งเครียดกับงานจนเกินไป รู้จักปล่อยวางบ้างในบางเวลา เพราะทุกข์อยู่ที่ถือ สุขอยู่ที่การรู้จักปล่อยวาง

5.   ทำงานให้สนุกและมีความสุขกับสิ่งที่ทำ

ฝึกเป็นคนมีอารมณ์ขันเบิกบาน ไม่ทำเรื่องง่ายให้เป็นเรื่องยาก ไม่สร้างปัญหาใด ๆ  

ที่กล่าวมาจึงเห็นได้ว่า สุขภาพดี ไม่มีขาย อยากได้ต้อง

ดูแลตนเองให้ดี ทั้งร่างกายและจิตใจ