ศูนย์การดำรงชีวิตอิสระคนพิการนครปฐม (IL)

บันทึกความรู้ วันที่ 13 มกราคม 2563

ศูนย์การดำรงชีวิตอิสระคนพิการนครปฐม (IL)

กิจกรรมที่ได้ไปทำรู้สึกอย่างไรเริ่มต้นกิจกรรมด้วยการพูดคุยแนะนำตัวเล็กน้อย กับพี่ๆทางศูนย์ พี่ๆเป็นกลุ่มคนพิการที่มีความ independent ทำงานที่ศูนย์เพื่อช่วยเหลือผู้พิการอื่นๆ หลังจากนั้นไม่นาน พี่ๆให้เราแบ่งเป็นสองกลุ่ม รวมถึงอาจารย์ด้วย กลุ่มแรกที่ดิฉันเข้าร่วมคือจำลองสิ่งที่ผู้พิการอาจได้รับ ได้ฟังถ้อยคำเหล่านั้นมา เป็นกิจกรรมที่พวกเราไม่เคยลองทำมาก่อน น่าตื่นเต้น และมีความน่าสนใจมาก และไม่น่าเบื่อเลย โดยให้เลือกคนที่จะออกไปจำลองเป็นผู้พิการ ครึ่งหนึ่งในกลุ่ม เช่น ปิดตา ผูกขาแขน ปิดปาก และดิฉันได้เป็นผู้ที่ถูกปิดตา โดยโจทย์คือ ให้ผู้จำลองยืนหันหลังชนกัน ตัวฉันเองเกือบไปผิดทางเนื่องจาก มองไม่เห็น เพื่อนทางขวาฉันก็ปิดตาเหมือนกัน แต่เพื่อนทางซ้ายดิฉันเป็นใครไม่รู้เนื่องจากถามแล้วไม่ตอบ จึงคิดได้ว่าเพื่อนน่าจะถูกปิดปาก ไม่สามารถพูดได้ หลังจากหันหลังชนกันเป็นวงกลมแล้ว เพื่อนๆที่เหลือ ก็มายืนล้อมวงผู้จำลอง และให้พูดประโยคที่ค่อนข้างทำร้ายจิตใจ เช่น พิการแล้วทำไมไม่อยู่บ้านออกมาก็เป็นภาระ หรือหน้าตาก็ดีไม่น่าเป็นแบบนี้เลย และอื่นๆอีกหลายประโยค พูดวนทุกคนจนครบสามรอบ เมื่อครบสามรอบ ก็ให้ก้าวขาเข้ามาเผื่อพูดใกล้เราอีกนิด และเมื่อเสร็จแล้ว พี่ IL ก็ให้สะท้อนความคิดว่ารู้สีกอย่างไรบ้างที่โดนต่อว่าด่าทอเช่นนั้น กิจกรรมนี้เป็นกิจกรรมที่ไม่ทำให้เข้าใจในมุมมองของผู้พิการที่ไม่ได้รับการยอมรับ และไม่ให้เกียรติกัน กลุ่มกิจกรรมถัดไปที่ได้เข้าร่วมคือ การรับส่งบอลต่อกันไปเรื่อยๆแต่จะคัดคนที่คิดว่าทำไม่ได้ออกจากกลุ่มไป ซึ่งเป็นการโหวตชี้จากคนในทีม หลังจบกิจกรรมนี้ ก็รู้สึกว่าเป็นกิจกรรมที่ไม่น่าเบื่อเช่นเคย แต่ได้สอดแทรก ให้เราได้ตระหนัก และได้เข้าใจถึงความรู้สึกของผู้พิการ ทั้งสองกิจกรรมที่พี่ IL ให้ทำนั้น เป็นกิจกรรมที่สื่อให้เราได้เข้าใจถึงผู้พิการ เข้าใจสิ่งที่เขาอาจเคยเจอมาก่อน เป็นกิจกรรมที่มีความสร้างสรรค์มากๆ และก่อนทานข้าวพี่ๆให้เราสรุปความรู้ใส่ในกระดาษProof ซึ่งทำกันเป็นกลุ่ม การได้ทำแบบนี้จะชาวยให้สรุปรวบยอดความตคิด และสรุปความรู้ที่เราได้รับ ซึ่งจะทให้เราไม่ลืม ทั้งยังได้ร่วมคุยกับเพื่อนๆในกลุ่มแลกเปลี่ยนกัน เป้นกิจกรรมที่มีประโยชน์ และตัวดิฉันก็ชื่นชอบและเห็นด้วย ในช่วงบ่ายเป็นการลงชุมชน ซึ่งผู้รับบริการที่ได้ไปเจอนั้น อยู่ใกล้กับตลาด ต้องจอดรถไว้ที่ตลาด และเดินไปอีกระยะหนึ่ง ผู้รับบริการที่ได้ไปเจอ ต่างจากที่เคยเจอ เขาเก่งมาก และเป็นกันเองมากๆ เป็นการคุยกับผู้รับบริการที่สนุก ไม่เครียด และพี่เป็นตัวอย่างในการสู้ชีวิตได้ดีมากจริงๆ เห็นได้ชัดว่ามุมมองของเราต่ออุปสรรคนั้นสำคัญมาก เป็นการลงชุมชน ที่คุ้มค่าและประทับใจจริงๆ

ได้เรียนรู้อะไรจากการทำกิจกรรมจากการทำกิจกรรมในช่วงเช้า ได้เรียนรู้เกี่ยวกับการเข้าถึงผู้รับบริการ การใช้คำพูด ที่นุ่มนวลเข้าอกเข้าใจ และที่สำคัญไม่ติดสิน และไม่ตีตรา นอกจากนี้การสร้างสัมพันธภาพก็เป้นสิ่งสำคัญในวันแรกที่พบกับผ็รับบริการ การพูดคุยวันแรก และความไว้วางใจ จะช่วยในการบำบักรักษาได้มีประสิทธิภาพมากกว่าเนื่องจากผู้รับบริการเปิดใจ และไม่ปิดบังข้อมูล โดยพี่ๆ IL ก็ได้ให้เทคนิค เช่น สังเกตสิ่งที่เขาชอบรอบๆตัว นำมาเป็นประเด็นในการพูดคุยกัน วันแรกเน้นพูดคุยสบายๆ และให้ความสำคัญกับการคุยกับผู้ดูแล พี่ๆเล่าประสบการณ์ว่าอาจเจอผู้ดูแล ที่ไม่เปิดโอกาสให้ผู้รับบริการพูดเลย มักจะตอบแทนในหลายๆเรื่อง หากลงชุมชนหลายคน ให้แบ่งคนไปคุยแยกกลุ่มกัน และให้ความสำคัญกับทั้งสองคน นอกจากนี้อาจดูความรุนแรงได้จากความ Independent ของผู้รับบริการ

นำไปพัฒนาในวิชาชีพกิจกรรมบำบัดอย่างไร จากการไปที่ศูนย์แห่งนี้ ได้รับความรู้จากพี่ๆที่ศูนย์หลายอย่างมาก โดยเฉพาะทักษะการสร้างสัมพันธภาพ กับผู้อื่น คือการตั้งคำถามกับผู้รับบริการ การเจอกันครั้งแรกของนักกิจกรรมบำบัดกับผู้รับบริการควรเป็นไปในทิศทางไหน หรือวางตัวอย่างไร และพี่ๆมีแนวคิดที่ว่า คนทุกคนทำได้ ซึ่งเราสามารถนำไปปรับใช้ได้ ไม่ตัดสินผู้รับบริการ ทำหน้าที่ตนเองให้ดีที่สุด ประเมินผู้รับบริการ และให้การรักษา เพื่อให้ผู้รับบริการ independence มากที่สุด สนับสนุนหากผู้รับบริการอยากทำอะไร ด้วยความรู้ที่เราได้เรียนมา ก่อประโยชน์สูงสุด และผู้รับบริการที่ได้พบในวันลงชุมชนนั้น ก็ทำให้เห็นภาพว่า มุมมองความคิดที่ดี เป็นกำลังสำคัญในการเปลี่ยนแปลงและการมองตัวเอง ซึ่งเราก็จะใช้บทเรียนนี้ เป็นหลักสำคัญในการบำบัดรักษา ผู้รับบริการต่อไป