ผมทำการประเมินโครงการบ้านวิทยาศาสตร์น้อย ด้วยเกณฑ์ประเมินฯ (คลิกที่นี่) เรียบร้อย และส่งผลการดำเนินการไปให้ฝ่ายประสานงานโครงการส่วนกลางแล้ว หลังจากที่ได้กำหนดแผนร่วมกันตั้งแต่เวทีฝึกอบรมคุณครูและทำ PLC กันครั้งก่อน (คลิกที่นี่) เมื่อคุณครูส่งผลงานมาตามกำหนดเวลา ผมตระหนักว่าการตรวจสอบเอกสารรายงานอย่างเดียว ไม่น่าจะเกิดประโยชน์มากนัก จึงได้ประสานอาจารย์ศึกษานิเทศก์ที่รับผิด ขอเวลาให้ผมลงไปเยี่ยมกิจกรรมของครูกับนักเรียนที่โรงเรียนทั้ง ๗ แห่งในสังกัดของเทศบาลเมืองมหาสารคาม
วันที่ ๒ กรกฎาคม ๒๕๖๒ ที่ผ่านมา มีโอกาสไปเยี่ยมคุณครูอนุบาลบ้านวิทย์น้อยที่โรงเรียนเทศบาลบูรพาพิทยาคาร ทีมงานของโรงเรียนทำงานบ้านวิทย์น้อยฯ อย่างต่อเนื่อง และเวียนวัตรพัฒนาไปเรื่อยๆ ตามลำดับ สิ่งหนึ่งที่ผมสังเกตเห็นที่น่าจะนำมาบันทึกไว้เป็นตัวอย่าง แลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน คือความพยายามในการปลูกฝังกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
เป้าหมายคือ การปลูกฝังจิตวิทยาศาสตร์และปลูกฝังทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
หลังจากไปเยี่ยมชมการเรียนการสอนของคุณครูแล้ว ครูและผู้มาเรียนรู้ด้วยทุกท่านได้ไปร่วมทำวง PLC ง่าย เพื่อสะท้อนและป้อนกลับ (Feedback) สิ่งที่เห็นและเป็นประโยชน์ร่วมกัน
- ผมเสนอว่า เป้าหมายของโครงการบ้านวิทยาศาสตร์น้อยคือ การปลูกฝัง "จิตวิทยาศาสตร์" ตั้งแต่ยังเด็ก และ จัดให้เด็กได้ฝึกทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่สำคัญ ๆ เหมาะกับวัยของเด็ก ๆ
- ผู้ที่มีจิตวิทยาศาสตร์ คือ ผู้ที่มีเจตคติดีต่อวิทยาศาสตร์ คิด ทำ และนำกระบวนการวิวทยาศาสตร์ไปใช้เป็นพื้นฐานในการตัดสินใจในการดำเนินชีวิต คือ ใช้เหตุและผล บนพื้นฐานของความเป็นจริง (เคยเขียนเรื่องนี้ไว้ที่นี่ครับ)
- ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่ประกาศและอ้างอิงกันทั่วไป ใช้ตามของสมาคมการศึกษาอเมริกัน ทั้งหมด ๑๓ ประกการ พื้นฐาน ๘ ข้อ และขั้นสูง ๕ ข้อ แสดงดังภาพด้านล่าง
- คุณครูอนุบาลจะพิจารณาด้วยตนเองว่า เด็กอนุบาลควรจะฝึกทักษะใด ที่สำคัญ ๆ ก็คือ ทักษะการสังเกต ทักษะการวัด (เบื้องต้น) และทักษะการจำแนกประเภท ส่วนทักษะการสื่อความหมาย การใช้ตัวเลข ลงความเห็น และการพยากรณ์ คุณครูอาจต้องฝึกแบบปูพื้นไว้ ด้วยการตั้งคำถามให้ได้ฝึกรอไวในระดับสูงขึ้น
- ส่วนเรื่องการทำโครงงาน เด็กจะได้ฝึกทักษะขั้นสูงเพิ่มขึ้น ซึ่งน่าจะเหมาะสมกับอนุบาล ๓ และอาจต้องมีคุณครูคอยตั้งคำถามและสนับสนุนอยู่ในช่วงแรกที่ฝึกประบวนการ
สิ่งที่ประทับใจได้รู้เห็น
ผมสังเกตว่า การทดลองบ้านวิทย์น้อย ของคุณครูเทศบาลบูรพาฯ ครั้งนี้ มีการปลูกฝังการเปรียบเทียบตัวแปรอย่างเห็นได้ชัด
- การทดลองแก้วดูดน้ำ ใช้เทียนขนาดสั้นยาวแตกต่างกัน แล้วตั้งคำถามให้เด็ก ๆ สังเกต การเปลี่ยนเปลง เปรียบเทียบ
- การทดลองเรื่องเมล็ดพืชเต้นระบำ มีการปรับเปลี่ยนให้เด็กเปรียบเทียบระหว่างน้ำเปล่าและน้ำส้มสายชู เปรียบเทียบเหตุการหลังเติมผงฟูปริมาณต่างกัน และมีการเปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงหากเปลี่ยนลำดับากรผสมด้วย .... แม้จะยากเกินไป แต่นับว่าถูกทางในการปลูกฝังให้เด็ก ๆ รู้จักตัวแปรต้น ตัวแปรตาม ตัวแปรควบคุม
ขอเป็นกำลังใจให้คุณครูทุกท่าน ทำกิจกรรมบ้านวิทย์น้อยต่อไปครับ