ทฤษฎีพฤติกรรมผู้นำ (Behavioral Leadership Theories)

ทฤษฎีแรกๆ ที่นำเสนอรูปแบบของภาวะผู้นำ อยู่ในราวๆ ปี 1940 - 1960  เช่น การศึกษาของ Kurt Lewin  ได้แบ่งพฤติกรรมผู้นำออกเป็น ๓ ประเภท ดังรูป 

 สังเกตว่า แม้จะเก่ามาก แต่หากเปรียบเทียบกับปัจจุบัน ทฤษฎีนี้ไม่ได้ล้าสมัยแต่อย่างใด 

เคยเรียนเคยเรียนทฤษฎีพฤติกรรมผู้นำของ ลิเคิร์ด (Likert's Studies) แบบนี้ครั้งแรกจากการบรรยายของรองศาสตราจารย์ ดร.พชรวิทย์ จันทร์ศิริสิร แต่ยังไม่ถอดบทเรียนไว้สักที วันนี้โอกาสดี ขอส่งภาพนี้ให้นิสิตที่เรียนวิชาภาวะผู้นำ ให้จำและทำความเข้าใจเบื้องต้นไว้  ซึ่งแบ่งผู้นำออกเป็น ๔ ประเภทโดยใช้องค์ประกอบ ๗ ประการดังแสดงในภาพ

• ประเภทที่ ๑ คือ ผู้นำที่ใช้อำนาจแบบเบ็ดเสร็จ ตัวอย่างเช่น ฮิตเลอร์ พระเจ้าอเล็กซานเดอร์ ซีซาร์ ฮ่องเต้ กษัตริย์ไทยในอดีต เป็นต้น 
• ประเภทที่ ๒ คือ ผู้นำที่ใช้อำนาจด้วยความเมตตา  ปกครองแบบพ่อปกครองลูก ให้ความไว้วางใจผู้ตาม จูงใจ ให้รางวัล แต่บางครั้งก็ขู่โทษ ตัวอย่างผู้นำแบบนี้เช่น พ่อขุนรามคำแหง หรือพ่อขุนต่างๆ ของไทยในอดีต 
• ประเภทที่ ๓ คือ ผู้นำแบบปรึกษาหารือ  ที่ให้ผู้ตามมีส่วนร่วม รับฟังและใช้ความคิดความเห็นของผู้ตามเสมอ จูงใจ ให้รางวัล มีการสื่อสารแบบ ๒ ทาง วางนโยบายจากระดับบนลงล่าง แต่ให้อำนาจการตัดสินใจบางอย่างอยู่ในระดับล่าง โดยมีผู้นำเป็นที่ปรึกษาทุกเรื่อง 
• ประเภทที่ ๔ คือ ผู้นำแบบมีส่วนร่วม ให้ความไว้วางใจผู้ตาม เชื่อถือให้ตัดสินใจ ฟังความคิดเห็นของผู้ตามเสมอ จูงใจให้รางวัล มีการตอบแทนแบบ ๒ ทาง ทั้งระดับล่างขึ้นบนและระดับบนลงล่าง  ผู้ตามสามารถมีส่วนร่วมในการตัดสินใจทั้งระดับล่างและระดับผู้บริหาร 

ยิ่งศึกษา ยิ่งเรียน ยิ่งรู้ว่า "ตูเป็นผู้นำแบบไหน.... ภูมิใจ ท้อใจ สลับกันไป...เส้นแบ่งระหว่าง เข้มแข็งกับดันทุรังอยู่ตรงไหน ต้องให้เวลากายใจได้พิสูจน์"

ทฤษฎีนี้เข้าใจได้ไม่ยากเลยครับ ดูภาพ ตีความเองได้เลย .... เป็นมุมมองที่น่าสนใจมาก