๒๒๒.พอเพียง : มันเทศ (๒)
........การที่เราได้ลงมือปลูกพืชแล้ว ต้องคอยดูแลเอาใจใส่รดน้ำพรวนดินจนได้เห็นผลผลิตออกมาให้ชื่นชม การที่ผู้เขียนปลูกมันเทศนั้นมีจุดประสงค์หลักคือ ปลูกคลุมดินไม่ให้ฝุ่นคลุ้งกระจายสร้างความรำคาญให้ผู้อื่น กลับกลายเป็นว่าได้หัวมันเทศมากิน วันหนึ่งขณะที่รดมันเทศนั้นสังเกตเห็นดินบริเวณรอบต้นมันหลายต้นรอยดินแตก ลองเอามือเขี่ยดูเห็นหัวมันขนาดเท่าสองกำปั้นลองขุดขึ้นมา และลองขุดต้นอื่นขุดไม่กี่ต้นก็ได้มันเต็มถึง ดีใจมากที่ได้เห้นผลผลิตจากน้ำพักน้ำแรงตัวเอง
........นับเป็นความรู้ใหม่สำหรับผู้เขียน ถ้ามันเทศพร้อมเก็บดินบริเวณรอบต้นจะมีรอยแตก เครือมันเทศออกดอก และการปลูกมันแบบหลุมก็ให้ผลผลิตได้เช่นกัน
........มันเทศเป็นพืชที่เป็นเถาเลื้อยราบไปกับพื้นดิน มีรากสะสมอาหารขยายใหญ่ที่เราเรียกว่า หัว หัวมัน นำมาทำประโยชน์มากมาย ดังนี้ ใช้ประกอบอาหารคาว เช่น แกงเลียง แกงคั่ว แกงกะหรี่ และแกงมัสมั่น ใช้ทำเป็นอาหารหวาน เช่น แกงบวดมัน ทอดรังนก เชื่อม ฉาบ ทอด ปิ้ง กวน ฯลฯ
........เห็นหัวมันเทศทำให้นึกย้อนหลังครั้งผู้เขียนยังเป็นเด็กอยู่ชนบท ฤดูหนาว ผู้เฒ่าผู้แก่จะก่อไฟพิงตั้งแต่เช้าตรู่ ลูกหลานก็จะมานั่งล้อมวงผิงไฟ จะเอามันเทศมาปิ้งไฟ หรือเอามาหมก แต่ผู้เขียนชอบหมกมันเทศ(หมก หมายถึง ซุกไว้ใต้ ; วิธีการทำอาหารบางอย่างให้สุกด้วยการหมกไฟ) โดยเอาหัวมันเทศซุกไว้ในขี้เถ้าที่ร้อนๆจนสุก ก็จะได้มันเทศที่มีรสชาติอร่อย มีกลิ่นหอม เนื้อหวานนุ่ม ผู้ใหญ่ก็จะแบ่งให้เด็กๆได้กินกัน เป็นบรรยากาศที่อบอุ่นของคนในครอบครัวและเครือญาติ ซึ่งบรรยากาศแบบนี้หาได้ยากในปัจจุบัน
........มันเทศให้คุณค่าทางโภชนาการ คาร์โบไฮเดรต เส้นใย โปรตีน แคลเซี่ยม ฟอสฟอรัส เหล็ก วิตามินเอ(สูงมาก) วิตามินบี ๑ บี ๒ ไนอาซิน โพเลท วิตามินซี เบต้าแคโรทีนสูง
........มันเทศมีสรรพคุณ ใช้รักษาเบาหวาน บำรุงกระเพาะ บำรุงม้าม ช่วยย่อย บำรุงกำลัง มีวิตามินสูง บำรุงสายตา มีสารต้านมะเร็ง ป้องกันการเกิดโรคหัวใจ ป้องกันการเกิดต้อกระจก
ขอขอบคุณ ข้อมูลคุณค่าทางโภชนาการและสรรพคุณมันเทศ จากหนังสือ "ผักพื้นบ้าน อาหารพื้นเมือง" ธรรมทัศน์สมาคม
ขอบคุณนะคะ คุณยายธี