ปราชญ์ชาวบ้าน เกี่ยวกับการทำขวัญข้าวและพิธีพรรมเกี่ยวกับข้าว : กรณีศึกษา คุณตาพงศ์ บัวศรีทอง ต.ห้วยด้วน อ.ดอนตูม จ.นครปฐม (ครั้งที่ 5)

ลงพื้นที่ ครั้งที่ 5

       ลงพื้นที่ครั้งนี้เราไปถึงกำลังเห็นคุณตากำลังนั่งเด็ดผักกระถิน  วิถีชีวิตของคุณตา เดิมเป็นเกษตรกรเก่า   แต่ด้วยแก่แล้ว จึงปล่อยให้ลูกๆทำ

ครั้งนี้ คุณตาได้นำสมุดที่จดคำร้อง บทกลอนสู่ขวัญข้าวมาให้พวกเราดู  และสู่ขวัญข้าวให้เราฟังคร่าวๆ 

เราได้ขออนุญาตถ่ายสมุดที่จดคำสู่ขวัญข้าว  คุณตาได้หาสมุดที่จดคำสู่ขวัญข้าวมาให้พวกเรา  

เราก็ได้สอบถามเกี่ยวกับการทำข้าว ว่าทำช่วงไหนบ้าง คุณตาก็ได้ให้ข้อมูลว่า

              สมัยก่อนทำนาครั้งเดียว ทำนาปีและจะเก็บเกี่ยวข้าวประมาณช่วงเดือน  

ประเพณีเดือนอ้าย (ธ.ค.)    เป็นเวลาเก็บเกี่ยวข้าวหลังจากข้าวตกรวง

ประเพณีเดือนยี่ (ม.ค.)       มีพิธีกรรมฉลองหลังการเก็บเกี่ยวข้าว คือ พิธีทำขวัญลานนวดข้าวและยุ้งเก็บข้าว

มกราคม ถึง มีนาคม           ไถกลบฟาง หว่านปุ๋ยพืชสดหลังทำนา (ถั่วพร้า) ในเดือนมกราคมแล้วไถดะ (ไถกลบ) ในเดือนมีนาคม ถึง เมษายน                                          เก็บเมล็ดพันธุ์ไว้ใช้ในปีต่อไป

เมษายน                          เตรียมพันธุ์ คัดเลือกพันธุ์ โดยวิธีการเตรียมพันธุ์ เลือกจากลักษณะรวงใหญ่ รวงกัมเพราะหนัก เมล็ดสมบูรณ์เต็ม                                           แล้วแยกพันธุ์ ตากผึ่งแดด ใส่กระสอบมัดมิดชิดแขวนไว้ที่ร่ม-เตรียมปุ๋ยหมักชีวภาพเพื่อบำรุงดิน และเตรียมดิน

พฤษภาคม                     เตรียมดิน

มิถุนายน                        การตกกล้า

กรกฎาคม                      กล้าอายุประมาณ 1 เดือนใส่ปุ๋ยชีวภาพ แล้วไถคราดให้พื้นที่เสมอระดับกัน สูบน้ำเข้านาพอประมาณ พอให้ดินเป็นตม

สิงหาคม ถึง ตุลาคม       ดูแลหลังการปักดำ  การออกรวง-การเก็บเกี่ยว คุมระดับน้ำในแปลง  คอยดูและกำจัดศัตรูพืช กำจัดวัชพืชที่ทำลาย                                           ต้นข้าว เช่น ปู หอย และ กำจัดวัชพืช จำพวกหญ้าต่างๆ 

ตุลาคม                       ข้าวออกรวง