ลงพื้นที่ครั้งที่ 3 จัดพิธีจำลองการทำขวัญข้าว

สวัสดีคะ วันนี้กลุ่มของพวกเราได้ไปลงพื้นที่ที่บ้านของคุณป้าฉลอง จันตะนา หมูที่ 14 ตำบลบ้านบางระกำ อำเภอบางเลน จังหวัดนครปฐม

........ สำหรับเช้าวันนี้นะคะ คุณป้าฉลองพาพวกเราไปทำพิธีการทำขวัญข้าวแบบจำลองพิธีให้พวกเราได้ดูกันและให้พวกเราได้จัดพิธีทำขวัญข้าวกันเพื่อเป็นการสร้างเป็นความรู้แก่พวกเรา

           คุณป้าฉลองได้สอนตั้งแต่วิธีการเลือกผลหมากรากไม้ที่ควรจะนำมาถวายให้กับแม่โพสพ และวิธีการจัดขนมใส่ชลอม และการวิธีการที่จะต้องน้ำข้าวปากหม้อและไข่ต้ม 1 ใบ มาทำพิธี และการเลือกกิ่งไผ่มาทำธง การเย็บธงกับเศษผ้า 7 สี

สำหรับการลงพื้นที่ในวันนี้ตัวดิฉันเองจะขอนำเสนอโดยการใช้รูปภาพประกอบเป็นการบรรยายเป็นส่วนใหญ่นะคะ

ในรูปภาพนี้นะคะ จะประกอบไปด้วยของที่ใช้ในการทำพิธีทำขวัญข้าว 

*ในจานจะมี ผลไม้ที่สุกแล้ว เช่น กล้วย อ้อย ส้ม มะยม มะขามคุกน้ำตาล มะม่วงสุก และขนมหวาน ถัวตัด ฝักเชื่อม งาตัด ลูกกวาด ข้าวพอง หมากพลูและยาเส้น

*ในขันจะมี   น้ำอบ หวี กระจก น้ำมันแต่งผม ลิปสติก และดอกมะลิ

นำผลไม้และขนมหวาน หมากพลู ยาเส้น มาใส่ในชลอม

และการทำธง 7 สี

*กิ่งไผ่ที่ใช้ในการทำพิธีนั้น ในสมัยก่อนคุณป้าเคยบอกไว้ว่าต้องใช้ไผ่สีสุก ในการเอามาทำธง 7 สี

และติดด้วยเฉลว

*เฉลวส่วนใหญ่ที่คุณป้าฉลองสานให้พวกเราดูนั้นมีหลายแบบ หลายลักษณะและหลายชั้น

ส่วนในเรื่องของการทำพิธีนั้น คุณป้าบอกกับพวกเราว่าโบราณเค้าจะ ทำกันในวันศุกร์ตอนเช้าตรู่ 

แต่คุณป้าบอกกับพวกเราว่าข้าวของคุณที่ได้เพราะปลูกเอาไว้กำลังตั้งท้องพอดี แล้วในวันศุกร์ที่ผ่านมาตัวของคุณป้าเองนั้นไม่ว่างจะทำพิธีได้เพราะติดธุระ เลยได้นัดพวกเรามาทำพิธีในวันอาทิตย์แทนแต่ทำแบบจำลองไม่ได้ทำเป็นพิธีใหญ่แบบที่คุณแม่ของคุณป้านั้นทำตอนยังสาวๆ   

คุณป้าฉลอง ยังบอกอีกว่าการใช้ข้าวปากหม้อ และ ไข้ต้ม 1 ฟองนั้น คือการนำมาใช้ ถวายแด่ เจ้าทุ่งเจ้าท่า

เมื่อเตรียมอุปกรณ์ในการทำพิธีเสร็จเรียบร้อยคุณป้าฉลองก็ได้พาพวกเราไปที่นาของคุณป้าฉลองและได้ทำการเลือกพื้นที่ที่ทำพิธี คือหัวนา

ได้กล่าวคำทำขวัญข้าว ขึ้นต้นว่า

 "สาธุ สาธุ สาธุ ศรี ศรี วันนี้วันดีเป็นวันทำขวัญข้าว แม่โพสพ แม่โพศรี แม่จันเทวี แม่ศรีสุดา แม่นพดารา แม่สร้อยสุวรรณ แม่นพเก้า"

และกล่าวคำ ที่เป็นสิ่งดีๆ ที่เราจะขอให้กับนาของเรา แล้วก็แต่งตัวให้กับแม่โพสพด้วยการ พรมด้วยน้ำอบ แต่งด้วยครีมแต่งผมคุณป้าบอกว่าให้ทาขึ้นบนเท่านั้นห้ามย้อนลงข้างล่าง แล้วก็ให้แม่โพสพส่องกระจกแล้วก็หวีผม สิ่งสุดท้ายคือ พวงมาลัยดอกมะลิ 

......  หลังจากที่พวกเราและคุณป้าได้ทำพิธีเสร็จเป็นที่เรียบร้อยแล้วก็ได้เข้ามานั้งในบ้านพูดคุยกันและพวกเราก็ได้เห็นว่าคุณป้ากำลังทำงานอยู่ คือการแกะดอกลัก  *ดอกลักที่นำไปใช้ในการร้อยพวงมาลัยนั้นเอง  คุณป้าบอกว่าเดี่ยวนี้ทำนาเป็นอาชีพหลักแต่ก็ต้องหาอาชีพลองมาสำรองไว้ด้วยถ้ารอเงินจากการปลูกข้าวอย่างเดียวไมพอเลี้ยงชีพแน่นอน ป้ายังบอกอีกว่าถ้าไม่ได้ดอกลักก็ไม่รู้จะเอาเงินจากไหนมากินมาอยู่แล้ว เก็บดอกลักขายเดี่ยวนี้จะกลายเป็นอาชีพหลักแล้ว 

          พวกเราจึงอาสาเข้าไปช่วยคุณป้าฉลองแกะลักและได้พูดคุยสารทุกข์สุขดิบในชีวิตประจำวันของป้าว่าเป็นอญุ่ยังไง คุณป้าบอกกับพวกเราชีวิตประจำวันของคุณป้านั้น ต้องตื่นตั้งแต่ตี 4 ไปเก็บดอกลัก เพื่อตอนเช้าจะได้เข้าบ้านเร็วๆและก็จะได้ไม่ร้อนแดด และต้องรีบมาปลุกลูกของคุณป้าไปโรงเรียนและพาไปส่งแล้วก็ต้องรีบกลับมาแกะลักให้เสร็จก่อนโรงเรียนจะเลิก เพื่อที่จะไปรับลูกที่โรงเรียนทัน ด้วยการขับรถจักรยานยนต์ไปกลับจากบางระกำ ไป ห้วยพลูนครชัยศรี