823. Appreciative Inquiry
Appreciative Inquiry (AI) เป็นศาสตร์การพัฒนาองค์กรศาสตร์ใหม่ ผมสอนเรื่องนี้มาสิบปีแล้ว ก็ยังรู้สึกว่ามีอะไรใหม่ๆ เนื่องจากมีคนถามมากว่ามันคืออะไร วันนี้จะมาอธิบายอีกครั้งครับ ผมขออธิบายผ่านหนังโฆษณาของ TMB เรื่องปันหยี FC นะครับ
ถ้าคุณดูจนจบ คุณจะเห็นเรื่องราวที่น่าตื่นเต้นของเด็กกลุ่มหนึ่ง ที่ชอบเล่นฟุตบอล แต่เนื่องจากอยู่บนเกาะพื้นที่แคบ ทั้งหมดเลยได้แต่ดูอลทาง TV ซึ่งก็เหมือนผู้ใหญ่ที่ได้แต่เชียร์ บนเกาะเล็กๆ ไม่มีอะไรมากกว่าการโม้ว่าใครจับปลาได้มากกว่า กับการแข่งเรือหางยาว วันหนึ่งเด็กๆ เล็กๆ กลุ่มนี้ก็อยากเล่นบอล อยากเป็นแชมป์โลก แต่ไม่มีสนาม ก็เลยถามว่าทำไงกันดี ทั้งหมดเลยลงความเห็นว่า ต้องสร้างสนามบอล ทั้งหมดถูกผู้ใหญ่แซวว่าบ้าไปแล้ว เกาะนี้ไม่มีสนามจะไปเป็นแชมป์ได้อย่างไร
ไม่มีใครบ่น ทุกคนพยายามหาทางออก ทั้งหมดเลยไปหาวัสดุเหลือใช้ที่ทิ้งอยู่รอบเกาะ แล้วเอามาผูกกับแพปลาที่มีอยู่แล้ว จากนั้นก็ซ้อมกัน ไม่มีรองเท้า สนามลื่น ต้องเลี้ยงหลบตะปู ทั้งหมดเล่นบอลอย่างสนุกสนาน จนกระทั่งมีโอกาสไปลงแข่ง ก็สามารฝ่าฟันจนเข้ารอบชิง แต่แพ้ แต่ก็ได้ใจชาวบ้านที่สุด ชาวบ้านก็สร้างสนามบอล และหันมาสนับสนุน ปัจจุบันปันหยี FC ถือเป็นทีมบอลชั้นนำของภาคใต้
ชัดไหมครับ ไม่มีใครบ่น คุณจะเห็นเด็กอยากเล่นบอล อยากไปแชมป์โลก ไม่มีสนามก็สร้างสนามเอง ไม่มัวมาแคร์อุปสรรค เพราะอุปสรรค หรือจุดอ่อน กลับกลายทำให้เด็กกลุ่มนี้แกร่งขึ้น
ครับถ้าถามว่าอะไรจะอธิบายเรื่อง Appreciative Inquiry ได้ดีที่สุดก็เรื่องปันหยี FC นี่แหละครับ มาเจาะกันต่อครับ
Appreciative Inquiry คือ การพัฒนาองค์กรด้วยการตั้งคำถามเชิงบวก โดยมีสมมติฐานคือ “ในทุกระบบ ทุกตัวคน ทุกองค์กร มีเรื่องราวดีๆ ซ่อนเร้น รอการค้นพบอยู่” เราสามารถดึงเอาเรื่องดีๆ มาสร้างการเปลี่ยนแปลงได้อย่างไม่จบสิ้น
AI เกี่ยวข้องการการเลือกที่จะ Focus ครับ
คุณจะเห็นว่าทั้งเรื่อง...
“เราจะเป็นแชมป์โลก”
“แล้วเราจะทำไงกันดี”
แทนที่จะ Focus ว่าใครๆก็ไม่เล่นบอล ไม่มีสนาม ผู้ใหญ่ไม่สนับสนุน นั่นคือ Focus แต่สิ่งที่เป็นจุดออ่อน หรือสิ่งที่ไม่มี ก็มา Focus ที่ความรักในฟุตบอล ไม่มีสนามก็มา Focus ที่สนาม มา Focus ที่การฝึกตัวเอง ลุย ติดปัญหาก็แก้เป็นจุดๆ ไป
นี่คือ AI เลย
AI เช่นกันครับ
AI เริ่มจากการตั้งโจทย์ Affirmative Choice ซึ่งคือการตั้งเป้าหมายหรือทิศทางการพัฒนาผ่านประโยคที่มีผลลัพธ์เชิงบวกผูกอยู่ .... AI เริ่มกันตั้งแต่ Choice คือการเลือกเลย เลือกว่าเราจะสร้างสรรค์อะไร ไม่แคร์ว่าไม่มีอะไร ไม่สนใจเสียงนกเสียงกา
Affirmative Choice ของเด็กกลุ่มนี้คือ “เราตั้งทีมบอล เราจะเป็นแชมป์โลก”
จากนั้นก็เขาสู่วงจร 4 D ดังนี้
Discovery คือ การถามว่าเรามีอะไรดีๆ อยู่
Dream เราจะเอาสิ่งดีๆที่มีอยู่ไปทำอะไร
Design มีฝันแล้วจะทำให้ฝันเป็นจริงอย่างไร
Destiny แบ่งหน้าที่ ลงมือทำตามความฝัน ทำไปประเมินผลไป เรียนรู้ปรับเปลี่ยนกระบวนการทำงานไป หมุนวงจรไปเรื่อยๆ จนความฝันกลายเป็นจริงขึ้นเรื่อยๆ
สำหรับเด็กปันหยี ความรักฟุตบอล ทำให้เราได้ Affirmative Choice คือ “เราจะเป็นแชมป์โลก”
Discovery สิ่งที่เรามีอยู่คือความรักฟุตบอล ทักษะการเล่นบอล ฝีมือช่างไม้แบบตามมีตามเกิด เศษไม้ วัสดุเหลือใช้ที่อยู่รอบเกาะ แพปลา
Dream เราจะเป็นแชมป์โลก
Design ต้องมีสนามเล่น ไม่มีก็ทำเอาเอง หาเศษไม้มาผูกแพปลาก็ได้
Destiny ได้สนามแล้ว แบ่งหน้าที่กันตามตำแหน่งต่างๆในสนามบอล แล้วเล่นทุกวัน ฝึกไป เจออุปสรรคคือตะปู ก็หลบเอา มีที่ไหนแข่งก็ไป ระหว่างเล่นฝนตกก็ถอดรองเท้าเล่น ไม่แคร์อะไรมาก ที่สุดก็เริ่มได้แชมป์
AI คือ The Power of Positive Focus
เราจะ Focus ไปที่อะไรก็ได้ แล้วแต่คุณจะเลือกสร้างสรรค์อะไร Affirmative Choice
Affirmative Choice อาจมีที่มาได้จากหลายทาง เช่น ลูกศิษย์ผมคนหนึ่งชื่อบูมชอบบอร์ดเกมส์มากๆ พอเรียน MBA ป.โทจะจบ เกิดงงชีวิต จะทำไงดีครับอาจารย์ Board game จะทำอะไรได้ ตอนนี้คงต้องหางานแล้ว คิดว่าคงต้องเล่นเป็นงานอดิเรกไปเรื่อยๆ
ผมก็เลยคุยกับเขาว่าอาจเปลี่ยนเป็นอาขีพได้นะ ลอง “เลือก” สิ
“ผมไม่มีเงินนะอาจารย์ ไม่มีทุนทำร้าน”
“เลือก” เลย
เอาหล่ะลองทำดู เลยถามว่าชาวโลกกำลังเดือดร้อนอะไร
เพราะถ้าคุณจะทำเป็นธุรกิจ คุณต้องเอาความสามารถของคุณไปแก้ปัญหาที่ชาวโลกต้องการ
“อาจารย์ครับ ตอนนี้โลกเป็นสังคมก้มหน้า ผมพบว่า ถ้าคนในครอบครัวเล่น Borad Game จะทำให้คนเลิกเล่นมือถือไปอย่างน้อยสองชั่วโมง”
Affirmative Choice ของบูมคือ “สร้างธุรกิจสอนเล่น Boardgame เพื่อทำให้คนหันมาสร้างสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน”
มาเข้าวงจร 4 D
Discovery ความภาคภูมิใจของบูมคือ บูมสามารถสอนคนเล่นเกมส์ได้หลากหลาย เอาเป็นว่าถ้าปู่จะเล่นกับหลานอาจารย์ 6-7 ขวบ บูมก็มีความสามารถในการแนะนำได้
Dream สร้างธุรกิจ Board Game แก้ปัญหาสังคม
Design ออกแบบชื่อร้าน Logo Khon Kaen Board Game Society (KKBS) ไปขอใช้พื้นที่คนอื่น
Destiny ทำคนเเดียว ปรับเปลี่ยนกลยุทธ์ ไปๆมา เลยได้หุ้นส่วนที่เป็นลูกศิษย์ AI อีกกลุ่มไปตั้งร้านใหม่ ตอนนี้ขยายไปทำกาแฟต่อ
นี่ครับ AI Focus ในสิ่งที่มี เอามาขยายผล สร้างความฝัน ทำไปเรื่อย เดี๋ยวมีคนสนับสนุนเอง เด็กปันหยี กับบูมเจอปรากฏการณ์เดียวกัน
และนี่คือวิชา Appreciative Inquiry ครับ
ค้นหาของดี เอาไปขยายผล สร้างความฝัน อย่างไร้ขีดจำกัด
วันนี้อะไรที่คุณกำลัง Focus ไปเป็นแชมป์โลกกันไหมครับ?
คุณล่ะ...คิดอย่างไร
วันนี้พอเท่านี้นะครับ เพียงเล่าให้ฟัง ลองเอาไปพิจารณาดูนะครับ
Note:
Affirmative Choices (AC) จะกำหนดวิธีการตั้งคำถามเพื่อดึงศักยภาพออกมา
- ถ้า AC เป็นการตั้งกิจการ ก็จะเน้นถามว่า คุณภาคภูมิใจอะไร คุณรักอะไร มีทักษะอะไร มันมีความโดดเด่นตรงไหน
- ถ้าเป็น AC เรื่องอื่นต้องออกแบบ เช่นลดต้นทุน อาจใช้คำถามเช่นตอนที่ทำอะไรได้เร็ว หรือมีของเสียน้อยตอนนั้นทำอย่างไร
- เรื่องศิลปะการออกแบบคำถามผมจะเล่าในตอนต่อๆไป ครับ
ความเห็น (1)
ภคพล คนน่ารัก
ขอบคุณมากครับ ที่แบ่งปัน้รื่องราวดีๆครับ