Memorandum Of Understanding

MOU มาจากคำเต็มว่า Memorandum Of Understanding หมายถึง บันทึกความเข้าใจ” หรือ “MOU” เป็นหนังสือซึ่งฝ่ายหนึ่งแสดงความสมัครใจจะปฏิบัติอย่างหนึ่งอย่างใดตามเงื่อนไขที่ปรากฏในหนังสือนั้นกับอีกฝ่ายหนึ่งที่ได้ร่วมกันลงนามไว้

นฤมล บุญแต่ง (ออนไลน์,2556) นักวรรณศิลป์ 7 ว กองธรรมศาสตร์และการเมือง ราชบัณฑิตยสถาน ให้คำอธิบายว่า MOU (MOU-Memorandum Of Understanding) หรือบันทึกความเข้าใจ เป็นหนังสือซึ่งฝ่ายหนึ่งแสดงความสมัครใจจะปฏิบัติอย่างหนึ่งอย่างใด และตามเงื่อนไขที่ปรากฏในหนังสือนั้นกับอีกฝ่ายหนึ่งโดยที่หนังสือนี้ไม่ถือว่าเป็นสัญญาผูกมัด แต่แสดงความต้องการอันแน่วแน่ของผู้ลงนามว่าจะปฏิบัติดังที่ได้ระบุไว้ เช่น ถาบันการศึกษาแห่งหนึ่งในประเทศไทย ทำบันทึกความเข้าใจกับสถาบันการศึกษาในต่างประเทศ เพื่อความร่วมมือทางวิชาการ การแลกเปลี่ยนอาจารย์และนักศึกษา ขณะที่ บันทึกข้อตกลง (Memorandum Of Agreement) เป็นหนังสือหรือสัญญา ซึ่งมีข้อความที่ระบุเป็นหลักเกณฑ์หรือวิธีการให้บุคคลที่เกี่ยวข้องต้องปฏิบัติหรือดำเนินการในเรื่องใดเรื่องหนึ่งเป็นข้อกติกา ข้อที่นัดหมายกันไว้ หรือเงื่อนไขที่กำหนดไว้ จึงมีใช้ได้ทั้ง 2 คำ แต่จะใช้บันทึกความเข้าใจมากกว่า เช่น MOU ระหว่างมหาวิทยาลัยกับส่วนราชการ ในการแลกเปลี่ยนวิชาการเรื่องใดเรื่องหนึ่ง แต่อย่างไรก็ตาม หากมีการฟ้องละเมิดกันจะได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย ในฐานะอาจเป็นสัญญาได้ ส่วนสัญญานั้น นักกฎหมายต่างทราบดีอยู่แล้วว่าเป็นทางการมากกว่า มีสภาพบังคับ และมีผลตามกฎหมายที่ต้องการให้เป็นไปแต่ละเรื่อง วันก่อนที่ลงนามกันว่าปีหน้าจะทำอะไรกันบ้าง

Sitthiporn Ritthisorakrai (ออนไลน์,2556) คำว่าMemorandum of Understandingหรือที่เรามักจะเรียกกันสั้นๆว่า MOU คำแปลสำหรับคำๆ นี้ ที่แปลอย่างตรงตัว และได้ความหมายที่ชัดเจนที่สุด คือ"บันทึกความเข้าใจ"นั่นเอง ซึ่งข้อตกลงกับหน่วยงานต่างประเทศส่วนใหญ่มักจะใช้คำๆ นี้ เช่น Memorandum of nderstanding between Chiang Mai University and Griffith University เป็นต้น

คำว่า MoU นี้มีความหมายใกล้เคียงกับคำว่า General Agreement ในที่นี้เราลองมาทำความรู้จักกับคำว่า Memorandum ให้มากขึ้นนะครับ Memorandum (ในกรณีที่เป็นพหูพจน์ เราจะใช้ Memoranda หรือ Memorandums เป็นคำนามมีความหมายว่า บันทึก ข้อความที่บันทึกไว้ จดหมายเหตุ เอกสารข้อสัญญา นอกจากนี้ยังสามารถหมายความถึง สารหรือหนังสือที่ไม่เป็นทางการ ได้ด้วย จะเห็นได้ว่าคำนี้จะหมายถึงเอกสารทั้งที่เป็นทางการ และไม่เป็นทางการ

ตรงประเด็นนี้เคยมีคำถามว่า MoU ถือเป็นเอกสารสัญญาที่มีผลผูกพัน หรือบังคับทางกฎหมายหรือไม่ซึ่งประเด็นที่ควรพิจารณา คือ ให้ดูที่เนื้อหาของ MoU นั้นหากมีเนื้อหาที่มีเจตนาต้องการให้เกิดผลผูกพันมีการระบุหน้าที่ความรับผิดชอบของแต่ละฝ่ายอย่างชัดเจน ย่อมถือว่า MoU นั้นเป็นข้อตกลงเนื่องจากมีนิติสัมพันธ์ต่อกันในกรณีที่ MoU นั้นเป็นเพียงการบันทึกเพื่อช่วยจำ หรือเป็นการแจ้งให้ทราบในทางกฎหมายแล้วจะไม่ถือว่าเป็นข้อตกลงนะครับ

สรุปแล้ว MOU เป็นบันทึกความเข้าใจ หรือบันทึกช่วยจำระหว่างหน่วยงานหนึ่งกับอีกหน่วยงานหนึ่งเพื่อทำข้อตกลงร่วมกันในการดำเนินการแก้ปัญหาอย่างไรอย่างหนึ่งร่วมกันถ้ากรณีเนื้อหาของ MoU นั้นหากมีเนื้อหาที่มีเจตนาต้องการให้เกิดผลผูกพันมีการระบุหน้าที่ความรับผิดชอบของแต่ละฝ่ายไว้อย่างชัดเจน ย่อมถือว่า MoU นั้นเป็นข้อตกลงเนื่องจากมีนิติสัมพันธ์ต่อกันก็ได้