กิจกรรมบำบัดคือของขวัญที่ส่งต่อให้กับเพื่อนมนุษย์

Moral Treatment: Give the Gift to a Client 
(credit Dr.Pop)

ตลอดสัปดาห์ที่ทราบข่าวของกัลยาณมิตรท่านหนึ่งที่ช่วยเหลืออาจารย์และนักศึกษากิจกรรมบำบัดมาโดยตลอดไม่ได้ร้องขอสิ่งใดๆกลับคืน ทราบว่าพี่ อ. ตรวจพบก้อนเนื้อบริเวณท้องน้อย และพี่ยังจับมือแอนไปวางเพื่อให้รู้ว่ามันมีขนาดใหญ่ขนาดใหน ไม่คิดว่าเวลาจะผ่านไปรวดเร็ว (ประมาณปีเดียวเอง) และสุขภาพของพี่ อ. ก็เสื่อมถอยลงไปมาก เลยไม่ได้คิดรีรอที่จะไปเยี่ยมที่โรงพยาบาล และขออนุญาตพี่ นำเรื่องราวมาสอนให้แก่นักกิจกรรมบำบัดต่อไป พี่อ. บอก “ยินดีมาก ที่น้องแอนจะนำเรื่องราวของพี่ไปสอนนักศึกษานะคะ ขออนุโมทนาบุญค่ะ” ขอให้บุญกุศลที่ได้จากการเขียนเรื่องการดูแลสามีของพี่เพื่อถ่ายทอดให้กับผู้อื่น ทำให้พี่คลายความคิดกังวล ความเจ็บปวดตามร่างกาย เทอญ.....

ขอขอบคุณ อ.ป๊อบ อ.เอก ที่ได้เป็นต้นแบบในการเป็นผู้ให้ด้วยความมีจริยธรรมต่อการดูแลผู้อื่น และทำให้ได้มาเรียนรู้กับนักศึกษากิจกรรมบำบัด ชั้นปีที่สาม ในรายวิชาที่มีชื่อเก๋ๆ ว่า Occupation Adaptation ในหัวข้อการฟื้นฟูการทำงาน ผ่านกรณีศึกษาซึ่งเป็นคนสำคัญของพี่ อ.

กรณีศึกษา Mr.K เพศชาย อายุ 50 ปี การวินิจฉัย Traumatic Brain Injury

ความสามารถปัจจุบัน : ไม่สามารถพูดสื่อสารได้ แต่ฟังเข้าใจ สามารถช่วยเหลือตนเองในการทำกิจวัตรประจำวันรับประทานอาหาร นั่งวีลแชร์ และต้องมีคนดูแล

นักกิจกรรมบำบัดประเมิน 3S

1. Social interaction (S1)

Needs assessment ของกรณีศึกษา

Communication: ต้องการสื่อสารกับผู้อื่นได้

Self-care: ต้องการการดูแลจากคนดูแลที่รู้ใจ เช่นเดียวกับที่ภรรยาดูแลมาตลอด 8 ปี

Self: โดยการประเมินของนักกิจกรรมบำบัด

• Self esteem (2/10) ด้านการดูแลตนเอง
• Self efficacy (2/7) ด้านการดูแลตนเอง
• Self mastery กิจกรรมที่สามารถทำได้ด้วยตนเอง ทำบุญ ทานข้าว

Occupation:

• มีบทบาท(work role)เป็นเจ้าของร่วมในกิจการของครอบครัว นั่งวีลแชร์ไปดูกิจการ แต่ไม่ได้ลงมือทำงานจริง มีลูกน้องที่รักมากมาย ได้รับเงินเดือนกงสี
• ชอบทำบุญ และทำกิจกรรมจิตอาสา
• ทานอาหารได้เอง
• ทานอาหารร่วมกับญาติๆ พี่น้อง ลูกๆ

Needs assessment ของภรรยา

“อยากให้มีคนมาดูแลสามี ให้รู้ใจ ทำได้เหมือนกับที่ตนเองทำได้มาตลอด 8 ปี ป่วยเป็นมะเร็งระยะสุดท้าย หมอบอกว่าพี่ อ. จะอยู่ได้ประมาณ 4 เดือน ตอนนี้เป็นห่วง Mr. K คนเดียว ค่ะ”

สอบถามความมั่นใจใน caregiverที่ดูแลสามี ภรรยาให้คะแนน 3/7

State: End of Life ในระยะเวลา 4 เดือนสุดท้าย

Caregiver(คนดูแล)

Self efficacy ของ caregiver (4/7) พึ่งเข้ามาดูแลแทนภรรยาของ Mr.K ได้ประมาณ 1 ปี ยังต้องเรียนรู้เพราะพึ่งเข้ามาดูแลผู้รับบริการแทนภรรยาของ Mr.K

2. Social support (S2)

ผู้รับบริการมี Social supporter: ภรรยา ลูกๆทั้งสามคน พี่น้องในครอบครัว คนดูแล ลูกน้อง ดูแล

Occupational Adaptation: การทานข้าว การทานข้าวกับสมาชิกในครอบครัว การทำจิตอาสา การนั่งวีลแชร์ไปดูแลคนงาน และการสื่อสาร ระหว่าง supporter กับ Mr.K

3. Social empowerment (S3)

RAPPORT

R: Relationship

OT สอน Social supporter (ลูกๆทั้งสามคน พี่น้องในครอบครัว คนดูแล ลูกน้อง ฯลฯ) ในการสื่อสารกับผู้รับบริการ และสอนวิธีการควบคุมอารมณ์ให้เหมาะสมขณะดูแลผู้รับบริการ

A: Accessing cue

OT ช่วยออกแบบ individual communication board สอน Social supporter นำไปใช้สื่อสารกับผู้รับบริการ

P: Position

OT ส่งเสริมผู้รับบริการและ Social supporter ให้มีการแสดงออกทางสีหน้า ท่าทางที่เหมาะสม ขณะสื่อสาร

P: Pacing and Leading

โดย Social supporter เรียนรู้วิธีที่เหมาะสมจาก OT และสามารถรักษาระยะห่างที่เหมาะสมกับผู้รับบริการ

O: Order

OT ประเมิน Cognitive level ผู้รับบริการมีระดับ Cognitive level อยู่ในระดับ 4 OT เพิ่มระดับความสามารถให้ท้าทายมากขึ้น โดยให้โปรแกรมและกิจกรรมที่เหมาะสมเพื่อให้ระดับ cognitive จากระดับ 4 ไป 5 ในบริบทจริง ที่ผู้รับบริการพึงพอใจ (satisfy) โดยการดูแลของ Social supporter ต่อเนื่องทุกวัน

R: Respiration

OT สอน ผู้รับบริการในการหายใจที่ถูกวิธี และสอน Social supporter ในการฝึกผู้รับบริการทุกวัน

T: Tone

OT ส่งเสริมผู้รับบริการและ Social supporter ให้มีการแสดงออกทางอารมณ์emotional expression ที่เหมาะสม ทดแทนการส่งเสียงดัง เพื่อแสดงอารมณ์

ทั้งหมดนี้เทียบได้กับ Supported Employment as a caregiver สำหรับผู้ดูแลที่มีส่วนร่วมทั้งหมดตามความต้องการของภรรยา

Return to work

Return to work assessment:

1. Self assessment

• ด้านร่างกาย (Physical) เน้นประเมิน Tone, Strength, Endurance, Sensory
• ด้านจิตใจ (Mental) เน้นประเมิน Self esteem, Self confident, Self efficacy
• ด้านการรู้คิด (Cognitive) เน้นการประเมิน Metacognition (Self awareness, Executive function), Basic cognition, ปรับ Adaptive devices ที่ส่งเสริมผู้รับบริการ

2. Abilities

• Social participation skills เน้นประเมินการช่วยเหลือของ Social supporter
• Work and Leisure skills ประเมินความต้องการกลับไปทำงาน Return to work ระดับการช่วยเหลือของ Social supporter และระดับการช่วยเหลือของลูกน้องเมื่อกลับไปทำงาน

3. Role Transformation

• ผู้รับบริการมีบทบาทในการเป็นสามีที่ดี พ่อของลูกทั้ง 3 คน ญาติ และเจ้านาย OT ควรส่งเสริมให้เกิด Well-being

4. Motivation

• OT ประเมินแรงจูงใจในการกลับไปทำงาน

Goals:

Short term goals: ในระยะเวลา 4 เดือน

• ส่งเสริมให้มี การปฏิสัมพันธ์ (Social interaction)ตรงกับความต้องการ needs ของผู้รับบริการ สอดคล้องกับ (S1)
• เพิ่มความเข้าใจในการดูแลผู้รับบริการ โดยนักกิจกรรมบำบัดสื่อสารกับ แหล่ง Social support (ภรรยา ลูกๆทั้งสามคน พี่น้องในครอบครัว คนดูแล ลูกน้อง) ของ Mr.K ให้สามารถดูแลได้เหมือนที่ภรรยาดูแล สอดคล้องกับ (S2)
• ส่งเสริมศักยภาพของผู้รับบริการโดยการสนับสนุนจาก ภรรยา ลูกๆทั้งสามคน พี่น้องในครอบครัว คนดูแล ลูกน้อง สอดคล้องกับ (S3)

Long term goals: ระยะเวลา 5- 12 เดือน

• Supported Employment for Family Business ร่วมกับสนับสนุนเขามากขึ้น (more engagement) ในการกลับไปทำงาน โดยสหวิชาชีพ Holistic team (ลูกๆทั้งสามคน พี่น้องในครอบครัว คนดูแล ลูกน้อง OT PT ฯลฯ )

Guideline สำหรับ Mr.K

กิจกรรมบำบัดสำหรับMr.Kเพื่อเป็นของขวัญด้วยใจรักและเคารพอย่างสูงแด่พี่อ.และMr.K

เป้าประสงค์: กิจกรรมฝึกทักษะการสื่อสารด้วยใจรัก

• ผู้ดูแลสังเกตอารมณ์จากสีหน้าท่าทางว่ามี ความตื่นตัวที่จะฝึกหรือไม่ ถ้าไม่ ให้พักสะบายๆ รอจนอยากฝึก โดยการชวนไม่เกินสามประโยคๆละสามรอบ เช่น ฝึกสื่อสารคุณพร้อมไหม? เราทำได้
• นำเสนอภาพทีละหนึ่งภาพ ด้วยน้ำเสียงอ่อนโยน นุ่มนวล สบตาขณะสนทนา ใช้การสัมผัสจับใต้มือจับเลือกภาพด้วยความใส่ใจ จากนั้น
• เพิ่มความท้าทายให้เลือกฝึกหนึ่งภาพ เป็นสองภาพ และสามภาพ
• ส่งเสริมความเข้าใจแล้วบันทึกไว้เพื่อทวนซ้ำในวันต่อไป
• พักหลับตา ใช้มือจับตรงหน้าท้อง สาธิตการสูด แล้วออกเสียง (อา) ยาวๆแล้วเริ่มหายใจเข้าต่อด้วยออกเสียงอู ยาวๆ

หากล้าจงหยุดพัก และให้Mr.Kดื่มน้ำเปล่าเพื่อให้สมองผ่อนคลายได้เร็ว