ราชวงศ์จักรี

ราชวงศ์จักรี

               

                        ราชวงศ์จักรี เป็นราชวงศ์ที่ปกครองประเทศไทย ต่อจากสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (พระนามเดิม ทองด้วง ทรงสืบเชื้อสายมาจากตระกูลขุนนางในสมัยกรุงศรีอยุธยา) ทรงสถาปนาราชวงศ์โดยการปราบดาภิเษกเมื่อ พ.ศ.2325 ยุคของราชวงศ์นี้เรียกว่า "ยุครัตนโกสินทร์"

ที่มาของชื่อและสัญลักษณ์ประจำราชวงศ์จักรี

                       ชื่อของราชวงศ์จักรีมีที่มาจากบรรดาศักดิ์ "เจ้าพระยาจักรีศรีองครักษ์"ตำแหน่งสมุหนายก ซึ่งเป็นตำแหน่งทางราชการที่พระองค์เคยทรงดำรงตำแหน่งมาก่อนในสมัยกรุงธนบุรี คำว่า "จักรี" นี้พ้องเสียงกับคำว่า "จักร" และ "ตรี" ซึ่งเป็นเทพอาวุธของ พระนารายณ์ พระบาทสมเด็จพระพุธทยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้สร้างพระแสงจักรและพระแสงตรีไว้ 1 สำรับ และกำหนดให้ใช้เป็นสัญลักษณ์ประจำราชงวศ์จักรีสืบมาจนถึงปัจุบัน

พระมหากษัตริย์ไทยแห่งพระมหาจักรีบรมราชวงศ์

รัชกาลที่ 1 พระบาทสมเด็จพระปรโมรุราชาจักรีบรมนาถฯพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช

รัชกาลที่ 2 พระบาทสมเด็จพระปรมพงษเชษฐ์มเหศวรสุนทรฯพระพุทธเลิศหล้านนภาลัย

รัชกาลที่ 3 พระบาทสมเด็จพระปรมาธิวรเสษฐ์มหาเจษฎาบดินทร์ฯพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว

รัชกาลที่ 4 พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหามงกุฏฯพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

รัชกาลที่ 5 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ฯพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

รัชกาลที่ 6 พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราวุธ ฯ พระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว

รัชกาลที่ 7 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปก ฯ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว

รัชกาลที่ 8 พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล ฯ พระอัฐมรามาธิบดินทร์

รัชกาลที่ 9 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูพลอดุลยเดช ฯ

เครื่องราชกกุธภัณฑ์

             กกุธภัณฑ์ หรือ เครื่องราชกกุธภัณฑ์ ตามรูปศัพท์แปลว่า เครื่องใช้สำหรับพระมหากษัตรฺย์ กกุธภัณฑ์ เป็นคำภาษาบาลี มาจาก กกุธ แปลว่า เครื่องหมายความเป็นพระราชา + ภณฺฑ แปลว่า ของใช้; ระบุไว้ในอภิธานัปปทีปิกา คาถา ที่ ๓๕๘ ว่า พระขรรค์ ฉัตร อุณหิส ฉลองพระบาท วาลวีชนีคือ มีฉัตรแทนธารพระกร กกุธภัณฑ์มีความสำคัญยิ่งเพราะเป็นเครื่องหมายแห่งความเป็นพระราชาธิบดี จึงเป็นสิ่งที่จะต้องนำขึ้นทูลเกล้าฯถวายในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก เครื่องราชกกุธภัณฑ์ประกอบด้วย

             ๑ พระมหาเศวตฉัตร หรือพระนพปฏลมหาเศวตฉัตร

             ๒ พระมหาพิชัยมงกุฏ

             ๓ พระแสงขรร๕ชัยศรี

             ๔ ธารพระกร

             ๕ วาลวีชนี (พัดกับแส้จามรี)

             ๖ ฉลองพระบาท

เครื่องราชูปโภค

             เครื่องราชูปโภคมีอยู่ 4 สิ่ง ได้แก่ พานพระขันหมาก พระมณฑปรัตนกรัณฑ์ พระสุพรรณศรี (บัวแฉก) พระสุพรรณราช ทั้ง 4 อย่างนี้ทำด้วยทองลงยา มี 2 สำรับ สำรับใหญ่สร้างในสมัยรัชกาลที่ 1 อีกคือสำรับเล็กสร้างในสมัยรัชกาลที่ 4

            1. พานพระขันหมาก เป็นพาน 2 ชั้น รูปสี่เหลี่ยมย่อมุม มีซองพลูและเครื่องพร้อมพร้อมสำหรับใส่หมาก แม้ปัจจุบันพระมหากษัตริย์ไม่ได้เสวยพระศรี (หมาก) แล้ว แต่ก็ยังเชิญออกมาทอดไว้ข้างพระราชอาสน์ตามราชประเพณี ในพระราชพิธีสำคัญเสมอ