การตรวจทางรังสีของระบบทางเดินปัสสาวะ
Intra-venous Pyelography
เป็นการตรวจพิเศษทางรังสีวินิจฉัยของระบบขับถ่ายปัสสาวะโดยอาศัยหน้าที่ของไตที่ขับของเสียออกจากร่างกาย โดยฉีดสารทึบรังสี (สี=เป็นภาษาชาวบ้านใช้กัน) เข้าไปในร่างกายทางเส้นเลือดดำจากนั้นทำการถ่ายภาพเอกซเรย์ซึ่งจะมีการกำหนดเวลาถ่ายภาพ
ข้อบ่งชี้ในการตรวจ (คนไข้ที่มาตรวจจะมีโรค/อาการพวกนี้)
1.นิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ
2.เกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ (Infection) ซึ่งเพศหญิงมีโอกาสเป็นมากกว่าเพศชายเนื่องจากท่อปัสสาวะสั้นกว่าเพศชาย
3.มีการบาดเจ็บทางเดินปัสสาวะ
4.เป็นโรคทางเดินปัสสาวะตั้งแต่กำเนิด(Congenital abnormaly)
5.โรคแทรกซ้อนหลังผ่าตัด
6.ปัสสาวะเป็นเลือด
การเตรียมตัวผู้ป่วย
- ก่อนวันตรวจ
1. รับประทานอาหารอ่อนๆในมื้อ เช้า กลางวัน เย็น
2. เมื้อเย็นให้รับประทานอาหารให้เสร็จก่อน18.00 น.
3.เด็กอายุต่ำกว่า 10ปี ไม่ต้องกินยาระบาย,เด็กอายุ 10 ปีขึ้นไปกินยาระบาย 1 ช้อนโต๊ะ, ผู้ใหญ่กินยาระบาย(น้ำมันละหุ่ง) 1 ขวดก่อนนอน 20.00 น.
4.หลังเที่ยงคืนงดรับประทานอาหารและเครื่องดื่ม(NPO)
- วันตรวจ
1. ผู้ใหญ่ NPO จนกว่าจะเสร็จ
2. เด็กเล็ก NPO ตั้งแต่ 05.00 น.
- หลังตรวจ
1. ให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารตามปกติและให้ดื่มน้ำมากๆประมาณ 2,000-3,000 CC ใน24 ชั่งโมงแรก
เทคนิคในการตรวจและขั้นตอนการตรวจ
1. Scout film for KUB
สำหรับเช็ค Position ,Exposure ,Anatomy ของผู้ป่วย
2. Contrast Admistration
ทำการฉีดสารทึบรังสีเข้าเส้นเลือดดำ
3. Film at 1,3 Mins,Supine
ดู outline ของไต
4. Film at 10 MIns, Prone and Supine
เพื่อดู Ureter นอนคว่ำเพื่อดู Ureter ชัด บางแห่งอาจนอนหงายและใช้ Compression Band กดก็ได้
5. Film at 25 Mins,Supine
เพื่อดูระบบขับถ่ายปัสสาวะทั้งหมดโดยเน้นที่ Urinary Bladder
6. Film at Full bladder,Supine บางครั้งอาจมีท่า Oblique เพิ่ม
7. Film at Post Voiding,Supine
ซึ่งเทคนิคแต่ละที่ไม่เหมือนกันในที่นี้เป็นเทคนิคจากแหล่งฝึกงานของผู้เขียนคือ โรงพยาบาลศรีนครินทร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
เคยประสบเหตุการณ์จริงๆ ที่คนไข้แพ้ยาบ้างไหมคะ ถ้าเคยเล่าให้ฟังหน่อยนะคะ เอาแบบจริงๆ ไม่อิงตำรา (ถ้ายังไม่เคยก็ไม่เป็นไร)
อาจารย์ได้เรียนรู้มากๆ เลยค่ะ และเหมือนได้ทบทวนเรื่องเก่าที่ลืมไปแล้ว
ขอขอบคุณจีรศักดิ์มากนะคะ
อยากให้นิสิตท่านอื่นๆ ที่กำลังฝึกงานอยู่ สมัครเปิด Blog อย่างนี้บ้าง และถ่ายทอดประสบการณ์การฝึกงาน หรือเรื่องราวที่ประทับใจต่างๆ ในแต่ละวัน แลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน
อย่างน้อยสัปดาห์ละเรื่องก็ยังดี
อาจารย์จะคอยติดตามถามไถ่ เหมือนได้นิเทศงานนิสิตทุกวัน
จีรศักดิ์ เล่าต่อไปนะคะ ชวนเพื่อนๆ มาเล่าด้วย อาจารย์คอยอยู่.......
เพิ่มเติมนะครับ
สวัสดีครับคุณ จนท.รังสีการแพทย์ ขอโทษทีนะครับที่ตอบช้าไปหน่อยครับ เรื่องการ Test Dose ผู้ป่วยที่ผมได้ศึกษามาในกรณีที่ผู้ป่วยสื่อสารกับเราไม่รู้เรื่องในกรณีของคุณ มีวิธีการทดสอบหลายแบบเหมือนกันนะครับ แต่ผมว่าวิธีนี้น่าจะดีที่สุดง่ายๆ และไม่มี Effect มาก กับผู้ป่วย คือแค่หยด Contrast media ที่ลิ้นหนึ่งหยด และสังเกตุอาการประมาณ 1-2 นาที่ ว่าผู้ป่วยมีอาการผิดปกติอะไรไหมก็น่าจะใช้ได้แล้วนะครับ หรืออาจจะฉีดเข้าทาง IV ใช้ Dose ประมาณ 1 ml ก็เป็นอีกวิธีซึ่งวิธีแรก ข้อดีคือไม่ต้อง Invasive ผู้ป่วยซึ่งผู้ป่วยก็ไม่ต้องเจ็บตัว ก็มีความรู้ที่ศึกษามาก็ประมาณนี้ครับ ไม่ทราบจะมีประโยชน์ให้คุณมากหรือน้อย หวังว่าคงได้ใช้ประโยชน์นะครับ
ข้อมูลที่ได้เป็นเอกสารประกอบการเรียน และ Lecture ตอนเรียนปริญญาตรีครับ อาจารย์ผู้สอนคืออาจารย์ประธาน วงค์ตาหล้า ม.นเรศวรครับ
สวัสดีค่ะ น้องทำงานอยู่ทางด้านสา'สุขเหมือนกันค่ะ เป็นพยาบาลค่ะ และน้องกำลังจะเข้ารับการตรวจ IVP อีกประมาณ 1 อาทิตย์ค่ะ กลัว S/E เหมือนกันค่ะ อาจจะคิดมากไปรึเปล่าก็ไม่รู้ แต่น้องไม่ใช่คนแพ้ง่าย อาหารทะเลก็กินประจำ คงไม่มีอะไรต้องกลัวใช่ไหมค่ะ Cr ของน้อง=1 ค่ะ เป็นนิ่วได้ประมาณ 10 ปีแล้วค่ะ กังวลเหมือนกันค่ะ
สวัสดีค่ะ
คุณหมอ(คงเป็นแล้วซิค่ะ)ขอโทษด้วยน่ะค่ะ ถ้าทำให้คุณหมอไม่พอใจ คือว่าดิฉัน กำลังอยากได้ข้อมูลเรื่อง Retrograde pyelography,voiding cystoUrethrographyและเรื่อง IVP. น่ะค่ะ ทีมีทั้งข้อบ่งชี้ในแต่ละเรื่องและรวมถึงการพยาบาลก่อนและหลังการตรวจด้วยระค่ะ คือไม่ทราบว่าจะได้หรือเปล่าค่ะ? แบบว่าอย่างเร่งด่วนน่ะค่ะ ยังไงก้อขอขอบคุณล่วงหน้าน่ะค่ะ ... จามาใหม่พรุ่งนี้น่ะค่ะ
(ได้เข้ามาดูหรือเปล่าค่ะเนี่ย?)
เข้ามาสักหน่อยเถอะค่ะ อยากได้มาก ๆ เลยค่ะ
วันที่ 12 พ.ย. 51
จาเข้ามาดูน่ะ
อยากได้จิง ๆ ค๊าบบบ
สวัสดีครับคุณ nada ออกตัวก่อนว่าผมไม่ใช่หมอ ซึ่งกำลังเรียนฟิสิกส์การแพทย์ครับ เรื่องทาง Clinical ก็จะไม่ทราบมากเท่าไรนักครับ แต่ก็ได้หาตำรา (รังสีวิทยาคลินิก ม.ขอนแก่น) มานิดหน่อยในเรื่องข้อบงชี้ครับมีดังนี้
ส่วนการพยาบาลก่อนและหลังผมไม่แน่ใจ ขอไม่ตอบแล้วกันครับ เนื่องจากผมไม่มีประสบการณ์ในการทำงานในรังสีวินิจฉัยของการตรวจพิเศษ ต้องขอโทษมา ณ ที่นี้ด้วย
แนะนำควรที่จะสอบถามกับรังสีแพทย์ทางด้านรังสีวินิจฉัยครับ
เย้ๆๆ
ขอบใจมากน่ะค่ะ
ไม่เป็นไรค่ะ ไม่มีก็ไม่เป็นไรค่ะ
ค่า...ต้องขอขอบคุณมากน่ะค่ะที่สละเวลาตอบน่ะค่ะ
ถ้ามีเรื่องข้องใจไรอีกเนี่ย
จาขอความช่วยเหลืออีกน่ะค่ะ
ขอบคุณค่ะ
ซ่าแอบมาทำไว้เมื่อไหร่อ่ะ
เพื่อนมาหาข้อมูลไปทำ consense form ใหม่ของโรงบาลเลยมาเจอตกใจเลย
ขอบคุณมากนะค่ะสำหรับข้อมูลที่มาให้ความรู้
แอบเอาข้อมูลไปทำรายงานด้วยแหละค่ะ
...^____^...
..รังสี มน.ค่ะ...ยินดีที่ได้รู้จักนะค่ะ
สอบถามหน่อยค่ะ จะเอกซเรย์ อีก 10วันข้างหน้าค่ะ ทำไมคุณหมอต้องให้ยา เน็กลอง
และยาแก้แพ้ ดิฉันบอกว่าแพ้อาหารทะเลค่ะ และเป็น SLE ค่ะ ตอนนี้กลัวมากค่ะ ไม่อยากไปเอ็กเลย แต่ก็กลัวไม่หาย จะเอกซเรย์ปอดค่ะ กลัวมากค่ะและอีกอย่างเห็นบอกว่าจะต้องฉีดสารทึบรังสีด้วย กลัวแพ้ค่ะ คิดว่าจะไม่ไปตามนัดค่ะเพราะกลัวแพ้ และดิฉันเป็นภูมิแพ้ตนเองด้วยไม่ไปกันใหญ่หรือค่ะ ช่วยตอบด้วยค่ะ ตรวจที่ ร..รามาค่ะ แต่ยอมรับค่ะว่ากลัวจริงๆ ตอบด้วยค่ะ
- ขอออกตัวก่อนนะครับว่าทางคลินิกผมไม่ค่อยสันทัดเท่าไร
- ผมงงนิดหน่อยกับคำถาม แต่ที่เข้าใจนะครับ รังสัเอกซเรย์ไม่ได้เป็นตัวที่จะทำให้เกิดการแพ้แต่อย่างไรแต่ตัวที่จะทำให้เกิดการแพ้คือสารประกอบที่ใช้ในการร่วมตรวจครับ ที่เรียกว่าสารทึบรังสี (Contrast media) นะครับ เนื่องจากมันมีสารประกอบไอโอดีน ซึ่งจะสามารถทำให้เห็นรอยโรคได้ชัดขึ้นครับ
- อย่างไรก็ควรปรึกษาแพทย์เจ้าของไข้ครับ ในเรื่องของการแพ้สารทึบรังสี
และควรชั่งใจว่าการตรวจที่มีโอกาสแพ้สารทึบรังสีเพื่อทราบแนวทางการรักษากับการทรมาณเพราะโรคหรืออาการที่ทำให้คุณภาพชีวิตของคุณแย่ลงครับ
- ผมไม่แน่ใจเหมือนกันว่าคุณเป็นโรคอะไรครับ แต่ความรู้ที่มีอยู่ในกรณีคนไข้แพ้อาหารทะเลซึ่งมีความเสี่ยงต่อการแพ้สารทึบรังสีที่ใช้ประกอบการตรวจโดยสารทึบรังสีมีชนิดที่เป็นไอออน (Ionic contrast media)จะมีโอกาสแพ้ได้มากกว่าชนิดที่ไม่เป็นไอออน (Non Ionic contrast media)ซึ่งแพทย์จะใช้พวก Non ionic contrast media มากว่าในกรณีคนไข้แพ้และจำเป็นที่จะต้องตรวจ หรือถ้าในกรณีที่คนไข้แพ้สารทึบรังสีจริงๆ อาจจะส่งตรวจด้วยเครื่องคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) ที่โอกาสการแพ้กับสารประกอบที่ร่วมในการตรวจจะน้อยกว่ามากๆ ซึ่งก็จะทำการตรวจทดแทนได้ในบางโรค
-อย่างไรควรปรึกษาแพทย์เจ้าของไข้ว่าโอกาสการแพ้มีมากน้อยแค่ไหนรวมถึงความรุงแรงที่จะเกิดและผลดีหรือผลเสียที่จะตามมาครับ
คือแบบว่าสืบค้นหาข้อมูลไปเรื่อยๆ แต่มีกำหนดส่งงาน 28 สิงหาคม 52 อ่ะค่ะ
อ่านแล้วเป็นความหวังเล็ก ๆ น่ะค่ะ
คือได้รับหัวข้อมาเป็นเนื้อหาเกี่ยวกับ การพยาบาลผู้ป่วยก่อน-หลัง Plain KUB
รบกวนด้วยน่ะค่ะ
- การพยาบาลผมก็ไม่สันทัดเท่าไรนะครับ แต่ว่าหลักการการถ่าย Plain KUB คือต้องการเห็นภาพเอกซเรย์ Kidney, Ureter และ Bladder ชัดเจน นะครับดังนั้นในตัวคนไข้ควรน่าจะไม่มีอุจจาระใน Bowel ทีจะบังจึงควรมีวิธีการจัดการพวกนี้นะครับ
- ตัดเรื่องการแพ้สารทึบรังสีไปเลยนะครับเพราะ Plain film จะไม่มีการใช้สารทึบรังสีครับ
ที่ทราบก็ประมาณนี้แหล่ะครับ
รบกวนสอบถามนิดนึงว่า
ถ้าคนไข้เคยฉีด IVP แล้วแพ้ ถ้าหมอนัดให้ทำ Retrograde Pyelography จะสามารถทำได้หรือไม่
รบกวนด้วยนะเพราะหมอนัดใกล้มาแล้ว แต่กังวลมากเลย คนไข้ต้องใส่ cate + ปัสสาวะเองไม่ได้
สวัสดีค่ะคืออยากทราบการเตรียมตัวก่อนการตรวจ Retrograde Pyelography ค่ะ ต้องการข้อมูลไปทำรายงานค่ะ รบกวนด้วยนะค่ะ
อยากทราบว่า ค่า serum Cr เท่าไหร่ถึงจะทำ IVP ค่ะ
จาก จนท.รังสีเทคนิค อยากทราบว่าสารทึบรังสีที่ฉีดเข้าไปมีผลต่อไตมากน้อยเพียงใดคะ
ขอรบกวนหน่อยนะค่ะ คือญาติได้ไปฉีดสีเอ็กซเรย์ และส่องกล้องและฉายเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์และฉีดสี สาร ultravist 370 แล้วกลับมามีอาการร้อนในท้องและปวดบริเวณเอวอาเจียนและเบื่ออาหาร เป็นอาการแพ้สารนี้หรือไม่ค่ะ และจะมีวิธีการแก้ไขหรือต้องปฏิบัติตัวอย่างไรให้หายค่ะ เพราะจากการสังเกตุเมื่อไปฉีดสีมาก็จะมีอาการแบบนี้ รบกวนช่วยตอบหน่อยนะคะ
ขอบคุณล่วงหน้าค่ะ
ขอบคุณมากนะค่ะ
ขออนุญาตเรียนถามคืออีก7วันดิฉันเจ็บบริเวณมดลูกปีกรังไข่(ตรวจภายในไม่พบมะเร็ง)แต่ยังมีอาการเจ็บบริเวณดังกล่าวคุณหมอ รพ.รัฐบาลสั่งตรวจโดยจะฉีดสี Nonionic CM add 100ml. โดยทำCT Whole Abdomen คำถามคือ จะมีอันตรายต่อเส้นประสาทจอตา หรือเปล่าคะเพราะดิฉันเป็นโรคจอประสาทตาเสื่อมอยุ่ค่ะ เลยกังวัลว่าการฉีดสีเส้นเลือดดำจะมีผลต่อเส้นเลือดจอประสาทตากลัวทำแล้วลูกตาแย่ลงอีกค่ะ คุณหมอกรุณาตอบด้วยนะคะกลัวอยุ่คะ [email protected]
หรือLine Id.samosa27 กัญญา