การผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อการกระจายอย่างเป็นธรรม

เช้าวันที่ ๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๘ ผมไปร่วมการประชุมที่ปรึกษาอาวุโสของ รมต. และ รมช. สาธารณสุข ส่วนที่ช่วยดูแลนโยบายที่ ๕ เรื่องพัฒนาประสิทธิภาพการบริหารจัดการบุคลากรสุขภาพ มี นพ. มงคล ณ สงขลา เป็นประธาน

สาระหลักของการประชุมคือ แผนการผลิตแพทย์ของประเทศในระยะ ๑๐ ปี (พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๗๐) ที่เป็นการคิดภาพ macro ที่มีตัวเลขหลักฐานยืนยัน และมีอุดมการณ์ประกอบ ที่น่าชื่นชมมาก ผมออกจาก ที่ประชุมด้วยหัวใจพองโต ที่ได้มีส่วนร่วมสนับสนุนพัฒนาการในภาพใหญ่ด้านกำลังคนด้านสุขภาพ ที่จะเป็นแม่บทของกิจการดีๆ ที่จะตามมา ในด้านการพัฒนาระบบสุขภาพของประเทศไทย

ผมกำลังพิมพ์บันทึกนี้ หลังจบการประชุมเพียง ๑๕ นาที ทีม secretariat ของการประชุม ก็ส่งข้อสรุป จากการประชุมมาให้ อ่านได้ ที่นี่ ผมขอชมว่า ทีมงานทำงานว่องไว และจดประเด็น ได้ดีมาก

ภาพใหญ่ก็คือ มองด้านจำนวน เวลานี้ประเทศไทยมีแพทย์เพียงพอ บรรลุเกณฑ์ขั้นต่ำขององค์การ อนามัยโลก แต่การกระจายไม่ดี ดังนั้นเป้าหมายหลักคือหาทางเพิ่มการกระจายแพทย์ด้วยมาตรการต่างๆ และมาตรการหนึ่งคือผลิตเพิ่ม ในรูปแบบที่บัณฑิตแพทย์จะไปทำงานในพื้นที่นอกกรุงเทพ นานที่สุด ซึ่งผลการวิจัยบอกว่า ระบบ ODOD ดีที่สุด

ดังนั้น ข้อเสนอให้ผลิตแพทย์เพิ่มอีกปีละ ๕๕๖ คนนั้น ให้เพิ่มแบบ ODOD ทั้งหมด และให้ปรับปรุงเงื่อนไขการทำงานชดใช้ หรือใช้เงินคืนส่วน CPIRD ให้เพิ่มขึ้น

เพื่อช่วยการกระจาย จึงเสนอให้ส่วนที่ผลิตเพิ่ม (และส่วนอื่นๆ) เพิ่มการฝึกอบรมในโรงพยาบาล ชุมชน ให้เป็นอย่างน้อย ๑ ปี และให้รับนักศึกษาแพทย์จากบุคลากรสุขภาพที่ทำงานในพื้นที่อยู่แล้ว แบบเดียวกับที่ มอ. จะทำข้อตกลงความร่วมมือกับกระทรวงสาธารณสุข จัดหลักสูตรใหม่ที่จังหวัดตรัง

การประชุมนี้ จำกัดที่แพทย์ แต่เวลาคิดต้องพิจารณาภาพใหญ่ของบุคลากรสุขภาพทุกชนิด คือต้องมอง health team จึงตกลงกันว่า ให้ทีมวิจัยของคุณหมอฑิณกร ไปทำวิจัยว่า จะต้องเตรียมตัวอะไรอีกบ้าง เพื่อเกื้อหนุนการกระจายแพทย์ ให้มีทีมสุขภาพที่เข้มแข็งกระจายไปทั่วประเทศ

นอกจากนั้น ให้ตั้งงบประมาณจัดการประชุมใหญ่ทุกปี เพื่อนำตัวเลขและสถานการณ์กำลังคน ด้านสุขภาพ มาปรึกษาหารือกันในทุกฝ่าย ทุกภาคส่วน เพื่อทำความเข้าใจและขับเคลื่อนภาพใหญ่ร่วมกัน ทั้งประเทศ

ผมได้ทำหน้าที่ขับเคลื่อนแผนยุทธศาสตร์พัฒนาการศึกษาสำหรับบุคลากรสุขภาพด้วย นอกเหนือจาก การทำหน้าที่ประธานคณะกรรมการ ตามที่เล่าไว้ ที่นี่

เช้าวันที่ ๖ กุมภาพันธ์ ผมก็ได้รับรายงานการประชุมจากทีมเลขานุการ อ่านได้ ที่นี่ เอามาเล่าไว้ เพื่อชื่นชมการทำงานของทีมเลขานุการ

วิจารณ์ พานิช

๕ ก.พ. ๕๘