โครงการอาหารกลางวัน..ต้นแบบพอเพียง
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาญจนบุรี เขต ๔ ให้โรงเรียนขนาดเล็กที่สมัครเข้ารับการประเมินฯโครงการอาหารกลางวัน ประเมินตนเองฯ หากได้คะแนนเฉลี่ยตั้งแต่ระดับ ๓ ขึ้นไป จะได้รับการประเมินจากคณะกรรมการของเขตพื้นที่ฯ ตามเกณฑ์มาตรฐานของสพฐ. ผมประเมินโครงการอาหารกลางวันของโรงเรียน ได้ระดับ ๓ กว่า เพื่อต้องการให้คณะกรรมการได้มาเยี่ยมชมและต้องการหาจุดที่จะพัฒนาต่อไป
หากจะต้องถอดบทเรียน..งานโครงการฯที่มีความสำคัญยิ่งยวดนี้ ก็จะได้บทเรียนที่งดงาม ยืดยาวและทรงคุณค่ายิ่งนัก เพราะตลอดระยะเวลา ๘ ปีเต็ม ที่ผมผจญปัญหา พัฒนาอย่างไร้ทิศทาง แต่ละปีผ่านไปไม่มีความก้าวหน้า บางครั้งยังต้องสะสมความชอกช้ำระกำใจ ทำไมเรามีไม่เหมือนใคร และทำไมถึงทำไม่ได้ดีเหมือนเขา
จริงอยู่..ที่การทำงานในสถานศึกษาขนาดเล็ก มิควรที่จะมองโรงเรียนข้างๆ เพื่อการเปรียบเทียบ แต่ในความเป็นจริง โลกปัจจุบัน เป็นยุคที่ต้องการผู้นำการเปลี่ยนแปลง ไปสู่ความเป็นมาตรฐานตามบริบทและสภาวะที่ควรจะเป็น ไม่ใช่สักแต่ว่าทำไป หรือทำส่งๆ ให้พ้นไปวันๆ อันนี้ไม่น่าจะเป็นวิสัยของผู้บริหาร
ก้าวแรกที่ได้สัมผัสโครงการฯ พบอาหารกลางวันแบบถุงพลาสติก แม่ครัวจากตลาดทำกับข้าว ราวหกโมงเช้า มาส่งแปดโมง กลางวันไม่ต้องอุ่น แกะถุงแล้วใส่ถ้วย นักเรียนลงมือทานได้เลย โดยให้นักเรียนนำข้าวใส่ปิ่นโตมาโรงเรียนทุกวัน
อาหารกลางวันแบบนี้ ไม่ได้เริ่มที่ความคิดผม แต่ผมก็ทำให้กิจกรรมนี้ ดำเนินต่อไปอย่างประหลาดและรำคาญใจ จะทำอะไรก่อนดี ระหว่างโรงอาหารหลังคาสังกะสีที่มีโครงหลังคาเป็นไม้ที่ผุพัง หรือจะทำกับข้าวเอง โดยไม่ต้องมีครัว และถ้าจะมีครัว ก็ต้องมีอุปกรณ์ในครัวอีกมากมาย..จะใช้งบประมาณที่ไหน..อย่างไร
คิดหนัก แต่ก็หยุดคิดได้ เมื่อลมพายุพัดกระหน่ำอย่างรุนแรง ต้นไม้สูงใหญ่ขนาดสองคนโอบ ล้มฟาดโรงอาหารพังยับ ชนิดที่ไม่ต้องซ่อม นอกจากสร้างใหม่ ไม่หมดกำลังใจ แต่เสียใจนิดเดียว ที่เจ้านายบางคนบนสำนักงานเขต ตั้งข้อสังเกตว่าเราไม่ดูแลต้นไม้ใกล้อาคาร พวกเขาไม่เคยลงมาดู ว่าที่จริงมันไม่ใกล้อย่างที่คิด และท้ายที่สุด...พวกเขาก็ไม่เคยคิดที่จะเยียวยาช่วยเหลืออะไรเลยแม้แต่น้อย..
ใช้เวลาเดือนเศษที่สร้างโรงอาหารใหม่ แบบโครงเหล็กหลังคาเมธัลชีท ใช้งบอุดหนุน ขอจากภาคเอกชน และเงินตนเอง หมดไปมิใช่น้อย เมื่อโรงอาหารเรียบร้อย งามสง่าดีแล้ว กับข้าวถุงก็ดำเนินต่อไปอย่างไร้จินตนาการ..ประเมินผลโครงการฯสิ้นปี มีแต่คะแนนเบื่อหน่าย ทั้งครู นักเรียนและผู้ปกครอง..
ปลายปีการศึกษา ๒๕๕๕ ตัดสินใจสร้างห้องครัวประกอบอาหาร ด้วยเงินผ้าป่าการศึกษาที่เก็บหอมรอมริบเอาไว้ ผสมกับเงินรายได้สถานศึกษา จัดหาเครื่องใช้ไฟฟ้า พร้อมวัสดุงานครัวอย่างครบครัน เปิดตำรากันเลยว่า มาตรฐานงานในครัว จำเป็นต้องมีอะไรบ้าง ถ้วยชามปรับเปลี่ยนใหม่หมด ตลอดจนโต๊ะเก้าอี้ในโรงอาหารก็ต้องใหม่ ให้การจัดวางเป็นระเบียบ และท้ายที่สุด..ปรับบริเวณโดยรอบให้สามารถทำความสะอาดง่าย อากาศถ่ายเท มีที่จัดเก็บเศษอาหารเป็นสัดส่วนชัดเจน
ด้วยเป็นโชควาสนาของโรงเรียนก็อาจเป็นได้ ที่ได้แม่ครัวในหมู่บ้านที่มีฝีมือในการทำกับข้าว มีความรับผิดชอบ และรักความสะอาด ตลอดจน..ได้คุณครูผู้รับผิดชอบโครงการฯที่มีความมุ่งมั่นทุ่มเทให้กับงานอาหาร มีความรอบคอบและเสียสละ พร้อมที่จะทำงานบริการที่หนักทั้งกายและใจ
การแขวนถุงกับข้าว ไม่ใช่เรื่องง่าย ต้องใช้เวลา..ต่อเมื่อตัดสินใจ และทุกอย่างพร้อม ต้นเดือนมกราคม ๒๕๕๖ ต้อนรับปีใหม่ มอบของขวัญให้นักเรียนและผู้ปกครอง ด้วยอาหารกลางวันสดใหม่ ทานกันร้อนๆ ในโรงอาหารที่มีพัดลมเย็นสบาย กับข้าววันละ ๒ อย่าง ผลไม้และขนมสลับกันไป
วันที่คณะกรรมการประเมินฯ เห็นผัดผักคะน้า ที่นำมาจากแปลงผักปลอดสารพิษ เห็นเล้าไก่และโรงเห็ดนางฟ้า ที่มีผลผลิตต่อเนื่องเข้าสู่โรงครัว เห็นข้าวกล้องที่แม่ครัวผสมลงไปในข้าวสาร ทำให้ข้าวสวยมีสีคล้ำแต่ทานแล้วได้ประโยชน์ ที่เกิดจากแปลงนาของโรงเรียน ที่สุดแล้ว..ทางเดินของเศษอาหารและไขมัน ไปสู่โอ่งใบใหญ่ กลายเป็นแก๊สชีวภาพที่สามารถเป็นปุ๋ยได้ต่อไป
ครับ วันนี้..โรงเรียนได้รับการประกาศให้เป็นต้นแบบโครงการอาหารกลางวันแล้ว..ในโรงเรียนขนาดเล็กแบบนี้ ก็ถือได้ว่าเป็นต้นแบบที่พอเพียง..ที่น่าภูมิใจจริงๆ ครับ
ชยันต์ เพชรศรีจันทร์
๒๙ กันยายน ๒๕๕๗
ความเห็น (5)
อยากให้โล่จริงๆๆๆ เยี่ยมมากๆ คะ
เป๋็นกำลังใจใใให้ครับอาจารย์
ปิดเทอมนี้ อาจจะมีคณะครูปฐมวัยจากเมืองสามอ่าวมาเยี่ยมเยียน โรงเรียนของท่าน ผอ.คนเก่งนะจ๊ะ
ชอบใจการทำงาน
จากโรงอาหารธรรมดา
ที่ไม่มีใครสนใจเป็นโรงอาหารรางวัล
ขอชื่นชมและแสดงความยินดีด้วยครับ